Kritičar NATO-a, koji hvali Rusiju, suočiće se sa liderkom opozicije desnog centra u drugom krugu predsjedničkih izbora u Rumuniji, što bi moglo potkopati prozapadni stav te zemlje nakon iznenađujućeg ishoda prvog kruga glasanja.
Kalin Georgesku (62), nezavisni političar ekstremne desnice, osvojio je 22,94% glasova u nedjelju, saopštila je izborna komisija. Kandidatkinja desnog centra, Elena Laskoni, liderka opozicione stranke “Spasimo Rumuniju”, bila je druga sa 19,18%, prenijela je agencija Rojters.
Ovakav ishod predstavlja najveće izborno iznenađenje u postkomunističkoj istoriji Rumuniji, jer su predizborne ankete ukazivale da će premijer iz redova socijaldemokrata, Marsel Čolaku, biti favorit. Čolaku, koji je bio treći sa 19,15 odsto glasova, izjavio je da će podnijeti ostavku na mjesto lidera stranke, ali će ostati na funkciji premijera do parlamentarnih izbora zakazanih za 1. decembar. Drugi krug predsjedničkih izbora biće održan 8. decembra.
Georgesku je nedavno postao popularan na društvenim mrežama, a ankete nijesu zabilježile njegov nagli porast popularnosti, ističe “Fajnenšl tajms”. Ovaj bivši počasni član ultranacionalističke Alijanse za ujedinjenje Rumuna (AUR), kandidovao se kao nezavisni kandidat i tokom većeg dijela kampanje imao je podršku koja se kretala u jednocifrenim procentima. Međutim, njegovi video snimci na TikToku, koji ga prikazuju kao protivnika establišmenta dok jaše konja i vježba borilačke vještine, postali su hit posljednjih dana.
“Ovo je pobjeda zahvaljujući TikToku”, rekao je za FT rumunski analitičar i istoričar Ion M. Ionita. “Nije vam potrebna partija. Potrebno je samo da postanete popularni na društvenim mrežama, a on je to definitivno postigao”. Ionita je istakao da su, u situaciji kada se mejnstrim partije bore da očuvaju kredibilitet nakon godina skandala i ekonomske stagnacije, “birači podložni porukama koje nemaju veze sa realnošću”.
Georgesku, koji zastupa religiozne i ultrakonzervativne stavove privlačne kako ruralnom stanovništvu, tako i mladim muškim glasačima, izjavio je da nije potrošio “ni jedan euro” na kampanju, već je vjerovao u Boga i uspio da osvoji 23 odsto glasova. Teme kampanje Georgeskog na TikToku i Jutjubu bile su usmjerene na važnost porodičnih vrijednosti, tradicije, pravoslavne crkve i povezanosti sa zemljom.
Ovo je pobjeda zahvaljujući TikToku. Nije vam potrebna partija. Potrebno je samo da postanete popularni na društvenim mrežama, a on je to definitivno postigao”, rekao je rumunski analitičar Ion M. Ionita
Predizborna kampanja je uglavnom bila usmjerena na rastuće troškove života u Rumuniji, koja je članica Evropske unije i NATO saveza, a ima najveći udio stanovništva u EU koje je u riziku od siromaštva.
“Glasao sam za one obespravljene, ponižene, za one koji osjećaju da ne znače ništa u ovom svijetu,” rekao je Georgesku u nedjelju. “Danas je glas molitva za naciju.”
Georgesku je kritikovao članstvo Rumunije u NATO-u i vojne baze na njenoj teritoriji, uključujući američke raketne odbrambene sisteme, tvrdeći da to predstavlja provokaciju prema Rusiji u trenutku kada se rat vodi u susjednoj Ukrajini.
On je 2022. godine, svega nekoliko dana nakon što je Vladimir Putin naredio invaziju na Ukrajinu, izjavio da je ruski predsjednik “čovjek koji voli svoju zemlju”. U skorije vrijeme je izjavio da je “ruska mudrost” najbolja šansa za Rumuniju, ali je odbio da jasno kaže da li eksplicitno podržava Rusiju.
“Bezbjednost dolazi iz dijaloga, a ne iz konfrontacije, kada ste elegantni i civilizovani”, rekao je Georgesku prilikom gostovanja na privatnoj televiziji Digi24 ranije ovog mjeseca. “Mislite li da je Zelenski elegantan čovjek, patriota”, upitao je.
Na pitanje o ishodu izbora, portparol Kremlja Dmitrij Peskov je izjavio: “Još ne bih davao nikakve prognoze. Vjerovatno ne možemo reći da smo toliko upoznati sa stavovima ovog kandidata u vezi sa odnosima prema našoj zemlji”. “Za sada nam je veoma jasno trenutna politika rukovodstva Rumunije, koja nije prijateljska prema nama. Naravno, pratićemo kako se izborni procesi razvijaju i ko će pobijediti”.
Krajnje desničarske grupe će, zahvaljujući uspjehu Georgeskua, vjerovatno dobiti podsticaj 1. decembra, kada ova jugoistočna evropska zemlja sa 19 miliona stanovnika bude glasala na parlamentarnim izborima. Mada Georgesku nema svoju partiju, AUR ga je brzo podržao za drugi krug izbora, pokušavajući da iskoristi njegovu popularnost. SOS, još jedna marginalna krajnje desničarska partija koja se odvojila od AUR-a, takođe mu je dala podršku.
“Zamislite samo, nalazimo se u situaciji u kojoj bismo mogli da imamo predsjednika iz krajnje desnice”, rekao je politikolog Kristijan Pirvulesku. “Do toga su nas dovele partije establišmenta, prvo žestokim negiranjem postojanja hibridnog rata, a zatim i upadanjem u njega. Njegove šanse za pobjedu su velike.”
Predsjednik, koji je ograničen na dva mandata od po pet godina, ima poluizvršnu ulogu koja uključuje komandovanje rumunskim oružanim snagama i predsjedavanje Vrhovnim savjetu za odbranu, koji odlučuje o vojnoj pomoći.
Predsjednik takođe predstavlja Rumuniju na samitima EU i NATO-a, imenuje premijera, glavne sudije, tužioce i šefove tajnih službi. Aktuelni predsjednik Klaus Johanis došao je na vlast 2014. godine sa obećanjem da će ojačati borbu protiv endemske korupcije.
Bonus video:
