Mada nijedan od kandidata na izborima u SAD sljedeće nedjelje nije služio vojsku, činjenica da je Mit Romni bio dovoljno star da bude regrutovan za Vijetnam – pokrenula je pitanja tokom kampanje zašto nije služio i da li to što je mormon ima ikakve veze.
Gaj Hiks, mormon i bivši oficir Vojnih rezervnih specijalnih snaga kazao je da je zabluda da članovi Mormonske crkve ne služe vojsku. „U našoj kulturi i našim vjerskim uvjerenjima postoji osjećaj da smo u obavezi da služimo našoj zemlji a to se odnosi na vojnu službu i takođe na državnu službu“, kazao je Hiks.
Učešće mormona u oružanim snagama je otprilike srazmjerno njihovom broju u američkoj populaciji; visoki zvaničnici crkve su služili u Drugom svjetskom ratu; a najmanje 10 mormona je dobilo medalju časti.
Romni je bio 19-godišnji student na Stanford univerzitetu u proljeće 1966. godine kada su protivnici vojne regrutacije zaposjeli zgradu. Crkva Isusa Hrista svetaca posljednjih dana (što je nekadašnji naziv Mormonske crkve) bila je snažni pristalica Vijetnamskog rata, i kratko podšišani mladi Romni je protestovao protiv demonstranata.
Mada Romni nije ratni veteran i kandiduje se protiv predsjednika čija je administracija pronašla i ubila Osamu bin Ladena, on na izbore izlazi sa snažnom podrškom među vojnicima i veteranima
Međutim, umjesto da se pridruži oružanim snagama Romni je kasnije tog ljeta krenuo drugim putem. Dobio je izuzeće koje mu je omogućilo da izbjegne vojnu službu i otputovao je u Francusku gdje je radio kao misionar za njegovu crkvu, što je tradicionalan oblik službe za mlade mormone.
Romnijevih pet sinova su svi slijedili njegove stope služeći kao misionari, a ne kao vojnici. Vojna služba je nekada bila ključni element predsjedničke biografije, dajući na težini osobi koja se između ostalog prijavljuje i za glavnokomandujućeg.
Međutim, u posljednje vrijeme ona nije obavezna i ni Obama ni Bil Klinton nijesu služili vojsku. Na posljednjim izborima, Obama se suočio sa protivnikom koji je bio heroj iz Vijetnamskog rata, senatorom Džonom Mekejnom, a njegov prethodnik Džordž Buš je služio u Vazduhoplovnoj nacionalnoj gardi Teksasa.
Mada Romni nije ratni veteran i kandiduje se protiv predsjednika čija je administracija pronašla i ubila Osamu bin Ladena, on na izbore izlazi sa snažnom podrškom među vojnicima i veteranima.
Istraživanje javnog mnjenja koje je sproveo Rojters/Ipsos pokazalo je da aktivni vojni personal i njihove porodice favorizuju Romnija u odnosu na Obamu sa 49 u odnosu na 43 procenta. Kada se uključe i vojni veterani i njihove porodice, Romni ima prednost od 53 procenta u odnosu na 38
Holivudske zvijezde daju prednost Obami
Iako legendarni glumac i reditelj Klint Istvud tvrdi da Holivud nije uporište demokrata, u šta mnogi vjeruju, činjenica je da je Džordž Kluni samo jedna od brojnih zvijezda koja podržava Obamu pred izbore.
Nezaboravni Prljavi Hari, čiji je nesuvisli dijalog s praznom stolicom na konvenciji Republikanske stranke na Floridi iznenadio posmatrače, ponovio je dati glas Romniju. „Nema mnogo vremena. O našoj zemlji je riječ“, poručio je.
Istvud nije jedino poznato ime na strani republikanskog kandidata, iako je Obama stekao podršku Klunija, Roberta de Nira, Semjuela L. Džeksona, Skarlet Johanson, Leonarda Dikaprija, Morgana Frimana i Roberta Redforda. „Holivudski glumci i dalje naginju demokratama“, kazao je AFP-u Stiven Ros, profesor na Univerzitetu Južne Kalifornije i autor knjige o političkom angažmanu u Holivudu.
Istvud je, s druge strane, uputio drugačiju poruku u svom govoru u Tampi.
„Znam šta mislite. Mislite: šta jedan filmski profesionalac radi ovdje? Mislite da su tamo svi ljevica. Ljudi to vjeruju, ali to zapravo nije slučaj. U Holivudu ima mnogo konzervativaca, mnogo umjerenih ljudi, republikanaca i demokrata", kazao je glumac.
S druge strane političkog spektra, Kluni otvoreno pokazuje koga podržava, a jedan od primjera je gala večera u korist Obame organizovana u maju ove godine u njegovoj kući u Holivudu. Na toj večeri, koju je organizovao prvi čovjek kompanije Drimvorks animejšen Džefri Kacenberg, prikupljeno je 15 miliona dolara, a među prisutnima su bili Barbra Strajsend, Robert Dauni Džunior i Džek Blek.
U Los Anđelesu je početkom oktobra održan još jedan dobrotvorni događaj u korist Obame - na njemu su nastupili Stivi Vonder i Kejti Peri. Među prisutnima je bio i američki predsjednik, a 6.000 prisutnih izdvojilo je minimum po 250 dolara.
Romniju ne nedostaje podrška u tom domenu - među njegovim pristalicama su Kid Rok, gitarista Džin Simons iz grupe „Kis“, Doni i Meri Ozmond i roker Mitlouf. Iako skreću pažnju na kandidate, zvijezde ne utiču na samo glasanje, smatra Ros. „Amerikanci nisu idioti. Malo njih glasa za nekog političara zbog toga što ga podržava neki pjevač ili glumac.
Oni odluku o glasanju za nekog kandidata donose tek nakon što ga dobro analiziraju“. Pored onih koji ga podržavaju, u Holivudu ima i poznatih koje je Obama razočarao i koji će za njega glasati, ali ovog puta bez velikog entuzijazma. „Došla sam do tačke kada se emotivno ne unosim“, kazala je glumica Suzan Sarandon, koja se na izborima 2008. u velikoj mjeri angažovala u korist Obame.
Zaobišli krizu u Evropi
U predizbornoj kampanji u Sjedinjenim Američkim Državama kojom su dominirala ozbiljne domaće teme, možda ne iznenađuje što je jedina osoba koja je predsjedničke kandidate, republikanca Mita Romnija i aktuelnog predsjednika i kanditata demokrata Baraka Obamu, pitala za najveći prijetnju globalnoj finansijskoj stabilnosti jedan komičar.
Dok Džej Leno u svojoj emisiji prošle nedjelje nije Obami pomenuo evropsku dužničku krizu, eurozona je bila gotovo potpuno odsutna iz predsjedničke kampanje.
Najbliže što se ijedan od kandidata primakao tom pitanju u bilo kojoj debati je bilo Romnijevo upozorenje da će SAD završiti kao Španija – ili Grčka – ako ne skrešu potrošnju.
Da li će Obama pobijediti ako bude imao manje glasova? (anketa) >>>
Dužnička kriza eurozone, najvećeg ekonomskog bloka na svijetu i najvećeg trgovinskog partnera SAD je možda hitnija prijetnja od bilo kog drugog spoljnopolitičkog pitanja o kojem su kandidati raspravljali.
Povodom Irana, Al Kaide, Avganistana, razlike između Obame i Romnija su bile stilske prije nego suštinske, dok imaju potpuno različit pristup rješavanju dužničke krize. Za Obamu je štednja dio problema a za Romnija dio rješenja.
Obamin ministar finansija Tim Gajtner prošle godine je stalno bio u kontaktu sa evropskim zvaničnicima, pozivajući ih da razmisle o ubrizgavanju vladinog stimulansa u posrnule ekonomije – umjesto samo da nameću programe štednje.
A tokom ljeta, kada je evropska kriza prijetila da podrije ekonomiju SAD i Obamine šanse za izbor, Bil Klinton je preoblikovao poruku administracije prema Evropi u politički napad na Romnija.
„Ko bi pomislio da će republikanci, koji su decenijama živjeli od ismijvanja 'stare Evrope', prihvatiti njihovu ekonomsku politiku?“ rekao je Klinton u junu.
„Ali upravo to su učinili. Njihova ekonomska politika je štednja i nezaposlenost.“Dvije nedjelje kasnije, Romnijev ekonomski savjetnik Glen Habard je u uvodniku za jedan njemački list optužio Obamu za „nepoznavanje uzroka krize.
“Romni razumije da evropske vlade moraju skresati potrošnju, napisao je, dodavši da republikanski kandidat „savjetuje postepenu fiskalnu konsolidaciju za SAD: strukturne reforme za stimulisanje rasta.“
S obzirom na to da se rasprava oko Evrope ne razlikuje od one o domaćoj ekonomskoj politici, čudno je što nijedna kampanja ne priča o evropskoj dužničkoj krizi. Odgovor možda glasi da su shvatili da im je pametnije da je ne pominju.
Ranije ove godine, kada je Međunarodni monetarni fond (MMF) od najbogatijih država svijeta zatražio da udvostruče iznos hitne pomoći za Evropu, SAD su odbile. Evopski zvaničnici su izrazili razumijevanje jer Obamina administracija – boreći se sa sopstvenom ekonomskom krizom – nije u političkoj poziciji da javno ponudi pomoć, mada je iza scene nastavila da traži rješenja.
A prava istina je označila prekretnicu: Amerika više nema toliko novca da bi mogla da govori Evropi šta da radi. SAD su u prošlosti mogle povesti MMF u borbu, ulažući većinu finansijskog i političkog kapitala da obezbijede proamerički rezultat.
Ali danas, sa prijetnjom takozvane „fiskalne litice“, predsjednik se ne smije usuditi da prizna da se američka ekonomska snaga smanjuje.
A Romniju svakako ne ide u korist da prizna da bi evropski haos mogao dovesti u opasnost njegov plan da pokrene američku ekonomiju i da on ne može učiniti puno povodom toga.
Sjedinjene Države su svakako izgubile dobar dio sposobnosti da oblikuju evropsku ekonomsku politiku, posebno tokom odužene sezone kampanje. Kandidatima očigledno nije u interesu da govore o stvarima u kojima Amerika ne vodi glavnu riječ.
Galerija
Bonus video:
