Moamer Gadafi bio je više od četiri decenije "zaštitno lice" Libije, izdržao je međunarodnu izolaciju i američke vazdušne napade, da bi uspio najzad da postane prihvatljiv za međunarodnu zajednicu.Gadafi koji se nakon svih iskušenja uvijek dočekivao na noge, sad se suočava sa najvećom prijetnjom svojoj vladavini - narodnom pobunom na domaćem terenu.Antivladini protesti, u kojima je kako se procenjuje, do sada poginulo više stotina ljudi, nepovratno će izmijeniti političku sliku Libije, ocjenjuje agencija AP, prenosi Beta.Ukoliko Gadafi bude svrgnut, kao što je bio slučaj sa liderima susjednog Egipta i Tunisa, slab institucionalni sistem u Libiji upravo zahvaljujući njemu, kao i nepostojanje bilo kakvog organizovanog opozicionog bloka, ostavlja otvoreno pitanje ko bi mogao da popuni vakuum u vlasti.Za razliku od Egipta i Tunisa, čije državne institucije su bile "dobro ustrojene", ali duboko korumpirane, u Libiji nije bio takav slučaj.
Sistem "džamahirije", Narodni komiteti i kongresiGadafi nije imao zvaničnu ulogu u vladi, koja je bila organizovana po takozvanom sistemu "džamahirije", koji se bazirao na brojnim Narodnim komitetima i Narodnim kongresima. On je vladao zemljom bez ustava, bez partija i bez parlamenta.
"Gadafijev sistem džamahirije, izvrgnut ruglu, mutirao je u čisti kapitalizam", ocijenio je Džon Marks
"Zelena knjiga" filozofskih misli i vrijedni sinoviGadafi, koji je ove godine napunio 69 godina, na vlast je došao nakon državnog udara kojim je svrgnut kralj Idris 1969. a njegova vladavina se bazirala na njegovoj takozvanoj "Zelenoj knjizi", u nedostatku Ustava.
"Zelena knjiga", skup njegovih filozofskih misli, bila je uklesana i na mnogim zgradama u gradovima širom Libije.
Treći sin - Seif al-Islam predstavljao je "zapadnjačko lice" režima i promovisan je kao reformator. On se nalazio na čelu brojnih omladinskih organizacija.
Gadafi će se boriti do kraja i eventualno stvoriti situaciju kao u Somaliji, gdje je vlast iza sebe ostavila uništeno društvo
"Ako ja izgubim, vi gubite zemlju"
Libijski ekspert sa Sjevernoafričkog instituta Univerziteta Kembridž, Saad Džebar, smatra da ta izjava Gadafijevog sina znači isto što i "Ako ja izgubim, vi gubite zemlju."
Libijsko naftno bogatstvo se procenjuje na skoro 70 milijardi dolara, a ta zemlja članica OPEK-a, proizvodi skoro 1,6 miliona barela sirove nafte dnevno. Oko 80 odsto njenog izvoza ide u Evropu.
Bengazi je naročito razvio netrpeljivost prema režimu nakon što su libijske snage ubile 1.200 zatvorenika, većinom političkih, tokom zatvorskih nemira 1996
Upravo na istoku je i došlo do najjačih borbi i nemira, naročito u gradu Bengaziju sa 700.000 stanovnika koji se smatra uporištem opozicije. Bengazi je naročito razvio netrpeljivost prema režimu nakon što su libijske snage ubile 1.200 zatvorenika, većinom političkih, tokom zatvorskih nemira 1996.
Pomoć Šakalu i Irskoj republikanskoj armiji
Gadafi je, takođe, godinama koristio ogromno naftno bogatstvo za finansiranje ekstremističkih pokreta i njihovih lidera, od Abu Nikala i drugih palestinskih grupa do venecuelanskog teroriste Karlosa Šakala i Irske republikanske armije.Ekonomske reforme počele su da poprimaju oblik nakon što je Libija odustala od razvoja oružja za masovno uništenje i preuzela odgovornost za bombaški napad na avion američkog Pan Am-a iznad škotskog grada Lokerbija, kada je 1988. poginulo svih 269 putnika i članova posade i 11 ljudi na zemlji.Tripoli je tada počeo da se mijenja, u grad su ušle velike strane naftne kompanije poput britanskog BP-a, ruskog Gasproma ili Oksidental Petrolema, kao i međunarodne banke.
"Oborite ga s nogu", reče MarksAnalitičari smatraju da ako poslije ove krize Gadafi i ostane na vlasti, uticaj posljednjih događaja na Libiju imaće dugotrajan eho.
Marks ocjenjuje da je Gadafi i ranije vladao uprkos međunarodnoj izolaciji
Bonus video:
