Revolucionarna garda može proširiti borbu izvan granica Irana, rekao je juče vrhovni lider u odgovoru na američko ubistvo najistaknutijeg komandanta te države i na antivladine nerede kod kuće zbog obaranja aviona.
U prvom obraćanju na molitvama petkom nakon osam godina, ajatolah Ali Hamnei je hiljadama Iranaca koji su vikali „Smrt Americi!“ rekao da se evropskim silama ne može vjerovati kada je u pitanju nuklearna kriza između Irana i SAD.
„Otpor se mora nastaviti sve dok ovaj region ne bude potpun oslobođen od tiranije neprijatelja“, rekao je Hamnei, tražeći da američke trupe napuste Irak i šire područje Bliskog istoka.
Povlačenje Vašingtona 2018. iz nuklearnog sporazuma Irana sa svjetskim silama i ponovno uvođenje američkih sankcija, koje sputavaju iransku ekonomiju, izazvalo je novi sukob između SAD i Islamske Republike.
Predsjednik SAD Donald Tramp je naredio napad dronom 3. januara na Kasema Solejmanija, komandanta Kuds snaga, jedinice Garde koja je odgovorna za širenje uticaja Irana u inostranstvu.
On je osnovao regionalne milicije koje Vašington optužuje za napade na američke snage.
Iran je odgovorio raketnim napadima na američke mete u Iraku 8. januara, u kojima su povrijeđeni američki vojnici, ali nije bilo žrtava.
„Činjenica da Iran ima moć da udari takav šamar jednoj svjetskoj sili pokazuje božju ruku“, rekao je Hamnei u aluziji na napade. On je dodao da je ubistvo Solejmanija pokazalo „terorističku prirodu“ Vašingtona. Kuds snage „štite potlačene nacije širom regiona“. Oni su borci bez granica“, rekao je Hamnei.
Specijalni izaslanik Stejt departmenta za Iran, Brajan Huk, rekao je u Vašingtonu da prijetnje Irana rizikuju da dodatno izoluju tu zemlju.
Međutim, Rusija je donekle podržala Iran povodom nesreće, rekavši da je oboren kada je Iran bio prestrašen izvještajima o naprednim američkim avionima u toj oblasti.
„Želio bih da naglasim napetost koja uvijek prati takve situacije”, rekao je ministar spoljnih poslova Sergej Lavrov.
U napetoj atmosferi nakon iranskih raketnih napada na američke mete, kada su Iranci očekivali američku odmazdu, vazdušna odbrana Garde je greškom oborila ukrajinski avion, kada je poginulo svih 176 putnika i članova posade, pretežno Iranaca.
Gardi, koja odgovara direktno Hamneiju, trebalo je nekoliko dana da prizna grešku, iako je jedan komandant kazao da je istog dana obavijestio vlasti o tom slučaju. Odugovlačenje je izazvalo proteste širom Irana.
Tramp je u objavama na Tviteru na farsi i engleskom jeziku podržao demonstrante, što je naišlo na Hamneijev oštar odgovor.
„Ti američki klovnovi koji lažu i kažu da su uz iranski narod, trebalo bi da vide ko su Iranci“, rekao je Hamnei i pozvao Irance da se ujedine i pokažu solidarnost time što će u velikom broju izaći na parlamentarne izbore u februaru.
Pozivajući na nacionalno jedinstvo, Hamnei je rekao da „neprijatelji“ Irana pokušavaju da iskoriste obaranje ukrajinskog aviona za skretanje pažnje sa ubistva Solejmanija.
Hamnei je pad aviona opisao kao tragediju, ali se nije direktno izvinio.
Sahrana Solejmanija je izvukla na ulice ogroman broj ožalošćenih Iranaca, ali su uslijedili protesti zbog avionske nesreće, na kojima su demonstranti vikali „Smrt Hamneiju“.
U cilju gušenja demonstracija, na ulice je poslata policija za suzbijanje nereda, postrojavajući se ispred univerziteta, oko kojih su se protesti koncentrisali. Na video snimcima na internetu se vidjelo kako policajci tuku demonstrante, a snimljeni su i pucnji i krv na ulicama.
Policija je demantovala da je pucala na demonstrante i saopštila je da je njenim pripadnicima naređeno da budu uzdržani.
U najkrvavijim neredima u zemlji od 1979, iranske vlasti su prije dva mjeseca ugušile proteste koji su izbili zbog povećanja cijena goriva, što je povećalo nevolje običnih Iranaca.
U reakciji na američku politiku „maksimalnog pritiska“, Teheran je postepeno odustajao od obaveza iz nuklearnog sporazuma, uključujući ukidanje ograničenja na obogaćivanje uranijuma.
Britanija, Francuska i Njemačka, koje pokušavaju da spasu sporazum, zbog iranskog kršenja su pokrenule diplomatski proces koji bi mogao dovesti do ponovnog uvođenja sankcija UN.
„Tim evropskim državama se ne može vjerovati. Čak su njihovi pregovori sa Iranom puni prevare“, ocijenio je Hamnei.
Bonus video:
