Na aerodromima je zavladala panika, a na tržištima haos, nakon što je američki predsjednik Donald Tramp uveo opsežna ograničenja putovanja iz Evrope.
Ta mjera je dodatno pogodila avioprevoznike i povećala globalnu uzbunu oko koronavirusa.
Kina je, međutim, saopštila da je njena epidemija dostigla vrhunac i da bi globalno širenje moglo prestati do juna, ako druge države primijene slične agresivne mjere suzbijanja kao komunistička valda u Pekingu.
Tramp je umanjio rizik za Sjedinjene Država tokom krize, ali je, usljed širenja epidemije od Irane do Italije i Španije, na 30 dana zabranio putovanja iz kontinentalnog dijela Evrope.
„Ovo je najagresivnija i najopsežnija akcija suprostavljanja jednom stranom virusu u modernoj istoriji“, rekao je u srijedu u obraćanju preko televizije u udarnom terminu iz Bijele kuće.
Vrijednost akcija na azijskim i američkim berzama je opala, a evropske su pretprjele najveći pad za skoro četiri godine. Zbog pada od sedam odsto na Vol stritu, zaustavljena je trgovina usljed globalne rasprodaje. Evropska centralna banka je uvela nove mjere stimulansa, uključujući ultra jeftine kredite, kako bi pomogla oboljelu ekonomiju eurozone, ali je izbjegla kresanje kamatnih stopa. Cijene nafte su i dalje u padu.
Zbog Trampove zabrane, iscrpljeni i zbunjeni putnici su žurili na aerodrome da se ukracaju na posljednje letove za SAD.
„To je izazvalo masovnu paniku“, kazala je 20-godišnja Ana Grejs, američka studentkinja koja je prvi put posjetila Evropu. Ona je žurila na aerodrom Barahas u Madridu da bi se vratila kući.
Epidemija je poremetila industriju, putovanja, zabavu i sport šitom svijeta i čak dovela u pitanje održavanje Olimpijade u Tokiju.
Međutim, njeno napredovanje u epicentru, u kineskoj provinciji Hubej, je značajno usporilo usljed strogih ograničenja kretanja, uključujući blokadu prijestonice Vuhan.
Hubej je juče zabilježio samo osam novih infekcija - prvi put manje od 10 za jedan dan. Izvan Hubeja, u kontinentalnoj Kini je prijavljeno samo sedam novih slučajeva, od kojih je šest „uvezeno“ iz inostranstva.
„Vrhunac epidemije je prošao za Kinu“, rekao je Mi Feng, portparol Nacionalne zdravstvene komisije.
Visoki savjetnik kineske vlade za zdravstvena pitanja, Žong Nanšan, 83-godišnji epidemiolog, čuven po tome što je pomogao u borbi protiv epidemije SARS-a 2003, rekao je da bi kriza mogla biti gotova do sredine godine.
„Ako se sve zemlje mobilišu, moglo bi biti gotovo do juna. Ali, ako neke države ne budu ozbiljno tretirale zarazu, i ne budu snažno intervenisale, trajaće duže“, rekao je on.
Žong je dodao da virusi iz iste porodice tipično postaju manje aktivni u toplim mjesecima.
„Moja procjena za jun je zasnovana na scenariju da sve države preduzmu pozitivne mjere“.
Više od 127.000 ljudi u više od 110 država je zaraženo. Velika većina je iz četiri države, Kine, Južne Koreje, Irana i Italije. Širenje u Kini je toliko usporeno da je vlada poslala tim medicinskih eksperata u Italiju i ponudila višak zaliha Iranu i drugim državama kojima je to potrebno. Umrlo je više od 4.700 ljudi širom svijeta. Mnogi zaražani novim virusom imaju samo blage ili umjerene simptome, poput temperature ili kašlja, ali je moguća i upala pluća, posebno kod starijih i osoba koje već imaju zdravstvenih problema.
Oporavak u blažim slučajevima traje oko dvije nedjelje, a u težim tri do šest nedjelja. Istraživanje objavljeno u srijedu pokazalo je da koronavirus može da opstane u vazduhu nekoliko sati, a na nekim površinama čak dva do tri dana. Kina, koja je negodovala zbog stroge zabrane putovanja koju je Vašington uveo na početku krize, ponovo je uzvratila na kritike SAD povodom načina na koji se komunistička država bori protiv koronavirusa.
Savjetnik u Bijeloj kući za nacionalnu bezbjednost Robert O’Brajen u srijedu je optužio Kinu da je u početku zataškavala epidemiju u Hubeju, rekavši da je to koštalo svijet dva mjeseca, tokom kojih je mogao da se pripremi i dramatično ograniči širenje.
Portparol kineskog ministarstva spoljnih poslova Geng Šuang je rekao da su napori Kine zapravo kupili vrijeme svijetu i da „nemoralni i neodgovorni“ komentari neće pomoći SAD-u u borbi protiv epidemije.
Svjetska zdravstvena organizacija (SZO) sada krizu zvanično opisuje kao pandemiju, šo znači da se brzo širi svijetom.
„To što je opisujemo kao pandemiju, ne znači da bi države trebalo da odustanu“, rekao je šef SZO Tedros Adhanom Gebrejesus u obraćanju diplomatama u Ženevi. „Ideja da bi države trebalo da pređu sa obuzdavanja na ublažavanje je pogrešna i opasna“.
EU negoduje što se Tramp nije konsultovao
Trampova iznenadna zabrana putovanja, koja stupa na snagu u petak u ponoć, ne važi za Britaniju i za Amerikance koji se podvrgnu „adekvatnom pregledu“, rekao je on. „Zabrana se odnosi na ljude, a ne na robu“, objavio je Tramp na Tviteru nakon govora.
Evropska unija je negodovala zbog Trampove odluke.
„Evropska unija se ne slaže sa činjenicom da je odluka SAD … donesena jednostrano i bez konsultovanja“, naveli su u saopštenju predsjednica Evropske komisije Ursula fon der Lajen i predsjednik Savjeta EU Šarl Mišel.
Tramp je juče rekao da je odluku donio bez konsultacija sa evropskim liderima jer bi mu to oduzelo mnogo vremena.
Iako je izuzeta iz Trampove zabrane i više nije članica EU, Britanija je takođe izrazila razočaranje, rekavši da će ona imati uticaj na njenu ekonomiju.
Međutim, američki potpredsjednik Majk Pens je stao u odbranu novih restrikcija, rekavši da se epicentar pandemije premjestio sa Azije na Evropu.
„Znamo da će biti novih slučajeva zaraze narednih dana.
Pokušavamo da to svedemo na što manji broj“, rekao je Pens.
Bonus video:
