Nedugo nakon pojave pandemije SARS-CoV-2 i bolesti koju izaziva Covid-19, pojavile su se teorije zavjere o tome da je virus došao iz kineske laboratorije. Trentuno se čini da bi u tome možda moglo biti i nečeg istinitog.
Naučnici i svjetska javnost nagađaju kako je novi virus SARS-CoV-2 uopšte dospio u Vuhan? Sumnjalo se na jednu pijacu na kojoj se trgovalo i divljim životinjama. Ali sad više zapadnih medija javlja kako je taj virus možda zaista „pobjegao" iz Instituta za virologiju Vuhana koji se nalazi u blizini te pijace.
Sumnja u taj institut se pojavila na društvenim mrežama već u januaru, doduše povezana s teorijom kako se tamo tajno istražuje novo biološko oružje. Tada je i Vašington Post pisao da ta teorija nije istinita i da to nije virus stvoren ljudskom rukom. Novinari tog lista su razgovarali s više virologa koji su isključili mogućnost da je SARS-CoV-2 stvoren vještački izazvanom mutacijom. To je potvrđeno i istraživanjem grupe naučnika predvođenih Kristijanom G. Andersenom koje je objavljeno 17. marta u Nature Medicine.
Povrh toga, rad Instituta za virologiju u Vuhanu nije tajna i mnoga istraživanja virusa kod šišmiša bila su objavljena u stručnim časopisima. U više tih istraživanja su učestvovali i zapadni partneri, među njima i Galveston National Laboratory univerziteta u Teksasu. Britanski Daily Mail javlja kako su američki partneri i finansijski pomagali istraživanja u Vuhanu.
Gdje se zarazio "nulti pacijent"?
Sve to zapravo ne isključuje mogućnost da je virus iz tog instituta u Vuhanu nekako uspio da napusti laboratoriju. Već krajem januara u naučnom časopisu Science pojavio se članak koji dovodi u sumnju tvrdnju da je pijaca u Vuhanu bila izvor ovog virusa.
I u članku u medicinskom stručnom časopisu The Lancet se ukazuje na nelogičnost te "zvanične" teorije o pijaci: da, većina od prvog 41 zaraženog virusom SARS-CoV-2 jeste nekako bila povezana s tom pijacom, ali 13 oboljelih nisu imali nikakve veze.
Povrh toga, vjerovatno je "nulti pacijent" u dodir s virusom došao - ili došla već u novembru 2019. Baš najraniji slučajevi zaraženih nisu imali nikakve veze s pijacom, upozorio je već tada i profesor infektologije Deniel Lusej iz Džordžtauna u jednom intervjuu za časopis Science.
Da li su krivi naučnici?
Pod tom pretpostavkom se još jednom otvara glavno pitanje: kako je virus uopšte dospio u Vuhan? Jedno moguće objašnjenje vodi do profesorke virologije Čengli Ši koja je na Institutu u Vuhanu istraživala viruse kod šišmiša i koja je u februaru objavila stručni članak u časopisu Nature.
Njen portret je objavio i South China Morning Post 6. februra i u članku se opisuje njeno istraživanje u 28 kineskih provincija, gdje je u pećinama sakupljala uzorke izmeta šišmiša. U Vuhanu je stvorila veliki arhiv virusa koji se mogu zateći kod šišmiša - to potvrđuje i članak objavljen u časopisu Spektrum/Scientific American.
Već početkom prošle, 2019. godine je zajedno s kolegama objavila je opsežnu studiju o korona-virusima koje prenose šišmiši. Kod jedne vrste šišmiša (Rhinolophus ferrumequinum) je našla korona-virus koji je izuzetno sličan SARS-CoV-2.
Tog virusa u tom institutu - nema
Njenom timu i njoj se može zahvaliti što je tako brzo dešifrovan genetski kod virusa, što je to pruženo na uvid svjetskoj javnosti i što je time do sada neviđenom brzinom omogućena potraga za vakcionom i testom. Ali, to je Čengli Ši donjelo i neprijateljstva u socijalnim medijima, kako u Aziji tako i u drugim djelovima svijeta.
Doduše, kolega s kojim je zajedno istrživala predsjednik EcoHealth Alliance Peter Dazak iz Njujorka je stao u njenu odbranu kategorički tvrdeći da je priča o virusu "pobjeglom" iz laboratorija u Vuhanu "čista glupost". Kaže da je i sam učestvovao u sakupljanju uzoraka od šišmiša i da u toj laboratoriji uopšte nema epruveta s virusom SARS-CoV-2. Po njegovom mišljenju, tu se radi o "nesrećnom politizovanju uzroka ove pandemije".
No isto tako upada u oči da je zvanični Peking odnedavno počeo da cenzuriše javnu raspravu o pitanju odakle je došao novi virus. Kineski ambasador u Velikoj Britaniji je članak u Daily Mail-u nazvao „neosnovanim", a u saopštenju ambasade piše da je potraga za izvorom virusa SARS-CoV-2 još uvijek u toku.
Bonus video:
