Oko 300 muškaraca koji rade za rusku privatnu vojnu firmu povezanu sa Kremljom je ubijeno ili ranjeno u Siriji prošle nedjelje, kazala su tri upućena izvora.
Jedan ruski vojni ljekar je rekao da ih je stotinu poginulo, a izvor koji poznaje nekoliko boraca je rekao da je broj žrtava premašio 80.
Rojters navodi se da broj žrtava poklapa sa bitkom 7. februara blizu sirijskog grada Deir al-Zor, gdje su snage koalicije predvođene SAD napale pripadnike snaga sirijskog predsjednika Bašara al Asada.
Ruski zvaničnici su kazali da je možda stradalo pet građana, ali da oni nisu povezani sa ruskim vojnim snagama.
„Sukobi pokazuju da je Moskva dublje vojno angažovana u Siriji nego što tvrdi i da rizikuje da se uvuče u direktni sukob sa SAD u Siriji“, piše Rojters.
Ranjeni, koji su evakuisani iz Sirije u proteklih nekoliko dana, poslati su u četiri ruske vojne bolnice, prema pet izvora upućenih u situaciju.
Vojni ljekar, koji radi u bolnici u Moskvi i direktno je uključen u liječenje evakuisanih iz Sirije, rekao da je do subote veče primljeno više od 50 takvih pacijenata. On je, pod uslovom da ostane anoniman, rekao Rojtersu da su tri aviona sa povrijeđenim borcima stigla u Moskvu između prošlog petka i ponedjeljka ujutro.
Kazao je da su vraćeni specijalno opremljenim teretnim avionima koji mogu da smjeste dva ili tri pacijenta kojima je potrebna intenzivna njega i nekoliko desetina onih koji su lakše povrijeđeni.
Marija Zaharova, portparolka ruskog ministarstva spoljnih poslova, kazala je da prvobitne informacije ukazuju na to da je možda stradalo pet ruskih građana, ali da to nisu vojnici. Tvrdi da su izvještaji o desetinama ili stotinama ruskih žrtava dezinformacije koje potiču od oponenata Rusije.
Kremlj je početkom prošle nedjelje rekao da nema informacija o bilo kakvim žrtvama.
Rojters nije uspio da stupi u kontakt sa poslodavcem vojnika po ugovoru, grupom Vagner, čiji su pali borci ranije dobijali medalje od Kremlja.
Vojni ljekar je kazao da mu je kolega koji je išao u Siriju jednim od nedavnih letova rekao da je oko 100 pripadnika ruskih snaga ubijeno do kraja prošle nedjelje, a 200 povrijeđeno.
Ljekar koji je razgovarao sa reporterom Rojtersa je kazao da su većina žrtava pripadnici ruske privatne vojske.
Jevgenij Šabajev, lider lokalnog ogranka paravojne organizacije Kozak, koji je povezan sa ruskim plaćenicima, rekao je da je u srijedu posjetio poznanike ranjene u Siriji u Centralnoj bolnici ministarstva odbrane u Himkiju, na periferiji Moskve.
Ranjeni su mu kazali da su se dvije jedinice ruskih plaćenika koje su učestvovale u borbi u Deir al-Zoru sastojale od 550 pripadnika. Ispričali su mu da ih je oko 200 poginulo ili povrijeđeno.
Šabajev je rekao da na odjeljenju koje je posjetio ima osam pacijenata, koji su evakuisani iz Sirije proteklih dana i da ih ima još u toj bolnici.
„Ako ste imalo upoznati sa vojnom akcijom ili povredama u borbi, možete da zamislite šta se tu dešava. Stalno se čuju krici, jauci“, rekao je Šabajev Rojtersu.
Izvor povezan sa organizacijom Vagner, koji je razgovarao sa učesnicima sukoba 7. februara, rekao je da mnogi povrijeđeni imaju šrapnele u tijelu koji se ne vide na rendgenskim snimcima, što otežava liječenje. „Prognoza za većinu njih je loša“, kazao je.
Plaćenici se liječe i u bolnicama Višnjevski u Krasnogorsku blizu Moskve, Burdenko blizu centra ruske prijestonice i vojnoj akademiji u Sankt Peterburgu, rekao je Šabajev i još tri osobe koje poznaju poginule ili ranjene borce.
SAD i Rusija podržavaju suprotstavljene strane u sirijskom sukobu, ali se maksimalno trude da osiguraju da ne dođe do slučajnog sudara njihovih snaga. Međutim, ističe Rojters, prisustvo ruskih plaćenika je pojačalo nepredvidivost.
Jedan američki zvaničnik je, pod uslovom da ostane anoniman, prošle nedjelje rekao da su snage povezane sa Asadom 7. februara blizu grada Deir al- Zor napale borce Sirijskih demokratskih snaga, koje podržava Vašington.
Američke specijalne snage su bile u pratnji snaga SDF koje su napadnute, rekli su zvaničnici u Vašingtonu.
Koalicija na čelu sa SAD u Siriji se navodno osvetila, ubivši oko 100 pripadnika snaga koje podržavaju Asada.
Nakon te bitke, saradnici ruskih plaćenika su kazali da su Rusi dio pro-Asadovih snaga uključenih u sukob i da su među žrtvama.
Šabajev, lider Kozaka, kaže da je broj žrtava tako visok jer snage nemaju podršku iz vazduha i zato što ih ne napadaju slabo opremljeni pobunjenici, njihovi uobičajeni neprijatelji, nego dobro naoružani borci koji mogu da izvode vazdušne napade.
„Prvo su napali bombarderi, a onda su počistili koristeći 'apače' (američki jurišni helikopter)“, rekao je Šabajev, citirajući ranjenike koje je posjetio u bolnici.
Izvor povezan sa Vagnerom je rekao da su mu kazali da su se snage koje je napala koalicija predvođena SAD uglavnom sastojala od ruskih plaćenika, a da je samo nekoliko Sirijaca i Iranaca pružalo podršku
Kazao je da su te snage 7. februara napredovale ka naselju Kušam u provinciji Deir al-Zor, do zone koja je označena kao neutralna na osnovu sporazuma između ruske vojske i koalicije na čelu sa SAD.
Cilj je bio da se testira hoće li savez predvođen Amerikancima reagovati. Došli su na manje od pet kilometara od pozicija SDF i Amerikanaca.
Ispričao je da su snage predvođene SAD, u skladu sa procedurom dogovorenom sa Rusima, upozorile ruske redovne snage da se spremaju da napadnu. Ne zna da li je upozorenje preneseno plaćenicima.
„Upozorenje je upućeno 20 minuta unaprijed, i nije bilo izvodljivo promijeniti plan“, rekao je taj izvor.
Pošto je napad počeo, plaćenici nisu uzvratili vatru jer su vjerovali da će izazvati još jači napad koalicije predvođene SAD.
Neki plaćenici imaju srpske pasoše
Rusija je pokrenula vojnu operaciju u Siriji u septembru 2015. godine, koja je preokrenula tok rata u korist Bašara al Asada.
Ruski zvaničnici negiraju da šalju pripadnike privatne vojske u Siriju i tvrde da je jedino vojno prisustvo Moskve čine kampanja vazdušnih napada, pomorska baza, vojni instruktori koji obučavaju sirijske snage i ograničen broj pripadnika specijalnih snaga.
Međutim, upućeni u raspoređivanje kažu da Rusija koristi veliki broj plaćenika u Siriji jer joj to omogućava da ima više vojnika na terenu a da ne izlaže riziku redovne vojnike, za čiju smrt se mora snositi odgovornost.
Tako se izbjegava i negativan publicitet uoči predsjedničkih izbora 18. marta.
Plaćenici, mahom bivši vojnici, učestvuju u misijama koje im dodijeli ruska vojska, navodi Rojters, pozivajući se na upućene u raspoređivanje snaga. Većina su ruski građani, mada neki imaju pasoše Srbije i Ukrajine.
Vagner povezan sa naftnim biznisom „Putinovog kuvara“
Grupu Vagner je osnovao Dmitrij Utkin, bivši oficir specijalnih snaga. Grupa nema veb sajt niti stranicu na nekoj društvenoj mreži, nego usmeno privlači muškarce sa vojnim iskustvom, piše agencija Frans pres (AFP).
Utkin i Vagner su se 2016. našli na crnoj listi američkog ministarstva finansija zbog slanja vojnika na istok Ukrajine.
Utkin je fotografisan sa Putinom na prijemu u Kremlju krajem 2016, na kojem su on i drugi komandanti Vagnera dobili državne nagrade zbog služenja Rusiji.
Prema sajtu Fontanka, Vagner je povezan sa ruskom kompanijom Yevro Polis, koja je potpisala sporazum sa sirijskom vladom. Dogovoreno je da ta kompanija osvaja i obezbjeđuje naftnu i gasnu infrastrukturu u Siriji u zamjenu za 25 odsto od budućih prihoda.
Yevro Polis se povezuje sa imperijom Jevgenija Prigožina, biznismena iz Sankt Peterburga, vlasnika kompanije za ketering, kojoj je rusko ministarstvo odbrane dodijelilo brojne tendere. Dobio je nadimak „Putinov kuvar“.
Prigožin i njegov Concord Catering su takođe na crnoj listi SAD zbog „pružanja materijalne pomoći“ ruskim zvaničnicima i povezanosti sa kompanijom koja gradi vojnu bazu blizu ukrajinske granice. Na crnoj listi je i Yevro Polis.
Američki specijalni savjetnik Rober Muler, koji istražuje miješanje Rusije u predsjedničke izbore u SAD, u petak je optužio Prigožina za vođenje kampanje na internetu preko takozvane „fabrike trolova“, kompanije u Sankt Peterburgu.
Prigožin demantuje da je povezan i sa tom kompanijom i sa Vagner grupom.
Vagneru se pridružilo sedam žitelja sela iz centralne Rusije
Ruskinja Farhanur Gavrilova je prije desetak dana saznala da joj je sin poginuo u vazdušnom napadu američkih snaga u Siriji.
Ruslan Gavrilov (37) je jedan od sedam muškaraca iz centralnog ruskog sela Kedrovoje koji su se pridružili Vagneru, piše Asošiejtid pres (AP).
Kolega njenog sina ju je nazvao 8. februara i rekao da mu je osoba koja se nije predstavila preko telefona saopštila da je Ruslan poginuo 7. februara.
Gavrilova (67) je pokušala da razuvjeri sina, koji se bavio renoviranjem stanova, da ide u Siriju, ali ga je namamilo obećanje o visokoj plati.
Ruslan Gavrilov, za razliku od mnogih drugih plaćenika koji su se ranije borili na istoku Ukrajine, nije čak ni služio vojsku, rekla je njegova majka.
„Nisu imali ni medicinski pregled. Nazvao me je iz Krasnodara i pitao 'Majko, koja sam krvna grupa?'“ ispričala je.
U oblasti Krasnodar na jugu Rusije se nalazi Vagnerova baza za obuku na lokaciji instalacije ruskog ministarstva odbrane.
Gavrilova i rođak još jednog borca Vagnera su kazali da su svi muškarci iz sela Kedrovoje išli u Krasnodar prije odlaska u Siriju.
Valentina Berdiševa je ispričala da je njen najstariji sin Aleksandar Potapov u oktobru pošao Siriju i da ne zna ništa o njemu.
„Svi su tamo ilegalno, vlada im je okrenula leđa, čak Putin kaže da tamo nema naših vojnika,“ rekla je Bardiševa (80) za Rojters.
Bonus video:
