Žene trenutno pokrivaju mnoge funkcije sa kojih se kontroliše najveća svjetska privreda - i pokušavaju da je dovedu u red.
Ministarka finansija SAD Dženet Jelen, trgovine Đina Rajmondo i trgovinska predstavnica Ketrin Taj, obavljaju najvažnije funkcije u administraciji američkog predsjednika Džoa Bajdena i mnogi njegovi ekonomski savjetnici su takođe žene, kao i skoro 48 odsto potvrđenih članova kabineta.
Ova velika promjena možda već utiče na ekonomsku politiku - novi paket od 2,3 biliona dolara koji je Bajden predložio prošle nedjelje obuhvata 400 milijardi dolara za finansiranje “ekonomije njege”, podršku radnim mjestima za brigu o djeci i starima. To je posao koji inače rade žene, a koji je proteklih godina slabo priznat, piše Rojters.
Taj plan takođe predviđa dodatnih stotine milijardi dolara za ispravljanje rasnih i ruralno-urbanih nejednakosti koje je dijelom stvorila prethodna ekonomska, trgovinska i radna politika.
Jelen je kazala da bi usredsređenost na “ljudsku infrastrukturu” i raniji paket pomoći od 1,9 biliona dolara trebalo da donesu značajna poboljšanja za žene, čije je učešće u radnoj snazi palo na najniži nivo u posljednjih 40 godina čak i prije krize, kao i za svakoga drugoga.
“Na kraju, moglo bi biti da ovaj plan čini 80 godina istorije: počinje da rješava strukture probleme koji muče našu ekonomiju u posljednje četiri decenije,” napisala je na Tviteru i dodala “Ovo je tek početak za nas.”
Stručnjaci kažu da žene na liderskim pozicijama mogu donijeti novu perspektivu ekonomskoj politici.
“Kada se razlikujete od ostatka grupe, često stvari vidite drugačije,” kaže za Rojters Rebeka Henderson, profesorica Poslovne škole Harvard.
“Skloni ste da budete otvoreniji za različita rješenja,” dodala je, a to je ono što situacija nalaže. “Nalazimo se u trenutku ogromne krize. Potrebni su nam novi načini razmišljanja.”
Tokom proteklih pola vijeka, 57 žena je bilo na funkciji predsjednika ili premijera svojih država, ali su institucije koje donose ekonomske odluke donedavno uglavnom kontrolisali muškarci, navodi Rojters.
Izvan SAD, Kristina Lagard je na čelu Evropske centralne banke sa bilansom stanja od 2,4 miliona eura, Kristalina Georgieva predvodi Međunarodni monetarni fond sa bilion dolara kreditnog potencijala, a Ngozi Okondžo-Iveala Svjetsku trgovinsku organizaciju. Do prije deceniju, ove pozicije su bile u rukama muškaraca.
Žene su na čelu ministarstava finansija u 16 država, i 14 centralnih banaka u svijetu, prema godišnjem izvještaju koji je pripremio OMFIF, institut za centralno bankarstvo i ekonomsku politiku.
Rojters navodi da ograničene dostupne procjene pokazuju da žene imaju bolji učinak u upravljanju komplikovanim institucijama tokom krize.
“Kada su žene uključene, dokazi su veoma jasni: zajednice su bolje, ekonomije su bolje, svijet je bolji,” izjavila ja Georgieva u januaru, pozivajući se na istraživanja koja je sproveo MMF i druge institucije.
“Žene su veliki lideri jer pokazujemo empatiju i govorimo u ime najranjivijih ljudi. Žene su odlučne... i žene mogu biti spremnije na kompromis.”
Jedna studija Američkog udruženja psihologa (APA) pokazala je da su američke države sa guvernerkama imale manje smrtnih slučajeva od kovida-19 nego one na čelu sa muškarcima, a časopis “Harvard biznis rivju” je objavio da su žene imale znatno bolji rejting prilikom procjene menadžerskih sposobnosti 60.000 lidera između marta i juna 2020.
Manje od dva odsto žena je na pozicijama izvršnih direktora finansijskih institucija a manje od 20 odsto je članica izvršnih odbora, ali institucije koje predvode pokazuju veću finansijsku otpornost i stabilnost, pokazuju istraživanja MMF-a.
Erik Lekompt, savjetnik UN i izvršni direktor jedne neprofitne organizacije koja se zalaže za ublažavanje duga, kaže da je primijetio jasnu razliku tokom sastanka sa Jelenovom i liderima hrišćanskih i jevrejskih vjerskih grupa prošlog mjeseca.
“Sa ministrima finansija se sastajem posljednjih 20 godina, i njihove teme su bile potpuno drugačije,” kazao je. “U svakoj oblasti o kojoj smo raspravljali, Jelen je stavila naglasak na empatiju, i uticaj politike na ranjive zajednice.”
Njeni muški prethodnici su imali pristup “suvih činjenica” koji se fokusirao prvo na “brojeve, a ne na ljude” i nikad nije pominjao riječi poput “ranjiv”, dodao je. Mnogi ekonomisti kažu da su žene najveće žrtve globalne recesije povezane sa koronavirusom.
U studiji konstultantske kuće Mekinsi, objavljeno je da pandemija i njene ekonomske posljedice imaju unazađujući efekat na rodnu ravnopravnost. Prema procjenama Mekinsija, žene čine 39 odsto radne globalne snage, ali 54 odsto izgubljenih radnih mjesta “otpada” na žene.
U SAD, više polovine od 10 miliona izgubljenih radnih mjesta tokom krize sa kovidom-19 pokrivale su žene, a više od dva miliona žena je potpuno napustilo radnu snagu.
Vraćanje tih žena na posao moglo bi povećati bruto domaći proizvod za pet odsto u SAD, devet u Japanu, 12 u Ujedinjenim Arapskim Emiratima, i nevjerovatnih 27 odsto u Indiji, prema procjenama MMF-a.
Uspon liderki bi trebalo da dovede do “inkluzivnijeg - u pravom smislu te riječi - odgovora na mnoge, mnoge izazove koju su zaostavština kovida,” izjavila je za Rojters Karmen Rajnhart, glavna ekonomistkinja Svjetske banke.
Taj, prva nebjelkinja koja je na čelu kancelarije trgovinskog predstavnika SAD, savjetovala je svom osoblju da razmišlja “izvan okvira”, prihvati različitosti i razgovara sa zajednicama koje su dugo ignorisane.
Okondžo-Iveala, prva Afrikanka na čelu Svjetske trgovinske organizacije, pod čijim nadzorom je 2019. obavljena trgovinska razmjena od skoro 19 biliona dolara, kazala je da će zadovoljenje potreba žena biti značajan korak ka ponovoj izgradnji duboko narušenog povjerenja u vladu i globalne institucije.
“Lekcija za nas je da osiguramo da... ne utonemo u kolotečinu,” poručila je Okondžo-Iveala, koja je takođe bila prva žena ne čelu resora finansija u Nigeriji. “Radi se o ljudima. O inkluziji. O pristojnom poslu za obične ljude,” izjavila je za Rojters
Bonus video:
