NATO će se suprotstaviti kineskim vojnim ambicijama, nakon što je zaključeno da Peking predstavlja „sistemske izazove“, saopštili su juče lideri NATO-a na samitu u Briselu, što je prvi put da ovaj vojni savez koji je tradicionalno fokusiran na Rusiju naglasi da je potrebno odgovoriti na rastuću moć Pekinga.
Počev od kineskih investicija u evropske luke i planova za osnivanje vojnih baza u Africi radi zajedničkih vojnih vježbi sa Rusijom, lideri NATO se načelno slažu da na uspon Pekinga treba snažno reagovati, navodi Rojters.
U diplomatskoj pobjedi predsjednika SAD Džoa Bajdena, koji je pozvao lidere NATO-a da se suprotstave kineskom autoritarizmu i rastućoj vojnoj moći, u kominikeu lidera NATO Kina je okarakterisana kao bezbjednosni rizik za zapadnu Alijansu.
„Ispoljene kineske ambicije i nametljivo ponašanje predstavljaju sistemske izazove međunarodnom poretku zasnovanom na pravilima i oblastima relevantnim za bezbjednost saveza“, navodi se u kominikeu koji je objavljen juče nakon samita.
Lideri su u dokumentu, koji postavlja pravac NATO strategije, prozvali Kinu zbog brzog širenja nuklearnog arsenala, netransparentnosti prilikom modernizacije vojnih snaga i vojne saradnje sa NATO.
Saopštenje lidera NATO ponovo je naglasilo koliko je Kina važna u agendi Bajdena koji želi da formira međunarodni blok demokratskih nacija kako bi djelovao kao protivteža kineskom autoriratnom sistemu i njenoj brzorastućoj ekonomskoj i vojnoj moći.
Bajden je NATO liderima juče kazao da je odbrana Evrope, Turske i Kanade „sveta obaveza“ Sjedinjenih Država i na taj način raskrstio sa politikom prethodnika Donalda Trampa koji je prijetio da će se povući iz vojne Alijanse.
Odmah po dolasku u Brisael, Bajden počeo da radi na pridobijanju podrške zapadnih saveznika zua američku strategiju obuzdavanja kineskog vojnog uspona kao i za demonstraciju jedinstva pred ruskom agresijom.
„Član pet je sveta obaveza“, kazao je Bajden, govoreći o obavezivanju članica zapadne vojne Alijanse na kolektivnu odbranu. „Želim da cijela Evropa zna da su Sjedinjene Države ovdje“. „NATO je od ključne važnosti za nas“, kazao je Bajden.
Bajden, koji će se sjutra u Ženevi sastati sa ruskim liderom Vladimirom Putinom, kazao je da se ni Rusija ni Kina ne ponašaju „na način koji je u skladu sa onim čemu smo se nadali“ pritom misleći na zapadne napore od sredine 1990-ih kako bi obje države postale liberalne demokratije.
U pokazatelju zajedničke pozicije prema Kini, koja se više ne smatra benignim trgovinskim partnerom, Evropska unija je Peking već okarakterisala kao „sistemskog rivala“, navodi britanska agencija.
Mada Moskva poriče bilo kakve malverzacije, lideri NATO su zabrinuti i zbog nedavnog ruskog gomilanja snaga blizu Ukrajine, kao i zbog tajnih i sajbernapada za podrivanje zapadnih država.
Generalni sekretar NATO Jens Stoltenberg je juče kazao da je odnos Alijanse sa Rusijom na „najnižem nivou od okončanja Hladnog rata“. On je za to okrivio „agresivne postupke“ Rusije.
Litvanski predsjednik Gitanas Nauseda kazao je da Rusija pokušava da proguta Bjelorusiju i da NATO treba da djeluje jedinstveno u odvraćanju Moskve. Nauseda je takođe kazao da će baltičke zemlje tražiti dodatne snage SAD u njihovom regionu u cilju odvraćanja Rusije.
NATO lideri su u saopštenju pozvali Rusiju da odustane od toga da SAD i Češku Republiku naziva „neprijateljskim zemljama“ i istakli da će odgovoriti na rastući nuklearni arsenal Rusije.
Stoltenberg je juče kazao da Kina nije neprijatelj, ali je istakao da je rastuće vojno prisustvo Kine od Baltika do Afrike znači da NATO treba da bude pripravan. „Kina nam se približava. Vidimo ih u sajberprostoru, vidimo Kinu u Africi, a vidimo i da Kina uveliko investira u našu kritičnu infrastrukturu“, kazao je generalni sekretar NATO govoreći o lukama i telekomunikacionim mrežama.
„Treba da odgovorimo zajedno kao savez“, kazao je Stoltenberg.
Rojters podsjeća da je od ruske aneksije Krima 2014. godine, NATO modernizovao svoju odbranu ali je tek nedavno počeo ozbiljnije da se bavi potencijalnom prijetnjom od kineskih ambicija.
Eksperti za odbranu tvrde da uprkos tome što je Bajden nedvosmisleno juče izrazio posvećenost NATO-u, mnoge evropske vojske nijesu dobro pripremljene da bi se odbranile od Rusije, dok su kada je u pitanju Kina potpuno beskorisne. Prema pisanju „Politika“ upravo ta surova realnost evropske nespremnosti može dovesti do tenzija unutar Alijanse. Portal ističe da mada se test lojalnosti NATO-u često fokusira nba Član 5, u kojem stoji da je napad na jednu članicu napad na sve, američki oficiri već duže vrijeme insistiraju da evropski saveznici treba da se fokusiraju na obaveze prema članu 3, koji zahtijeva da „održavaju i razvijaju individualne i kolektivne kapacitete za odupiranje oruzžanom napadu“.
General u penziji Filip Bridlav, nekadašnji vrhovni komandant NATO snaga u Evropi, smatra da evropski saveznici uprkos njihovim slabim kapacitetima daju značajan doprinos u vidu ključnih vojnih instalacija poput vojnih baza uz Njemačkoj, širom istočne Evrope i vazduhoplovnih baza u Italiji.
„Kako bismo mnogli štititi američke interese u Evropi bez NATO saveznica koji nam omogućavaju da dođemo na njihovu teritoriju i pripremamo se za konflikt ukoliko do njega dođe“, kazao je Bridlav za Politiko.
Evropske zemlje su kada je u pitanju Kina oprezne i zbog ekonomskih veza sa Pekingom. Ukupna njemačka trgovina sa Kinom je, prema podacima vlade u Berlinu, tokom 2020. godine premašila 212 milijardi eura, što znači da je Peking najveći trgovinski partner Berlina.
Kina je takođe među jedan od najvećih investitora u Njemačkoj, Francuskoj, Britaniji i Italiji.
Njemačka kancelarka Angela Merkel kazala je nakon jučerašnjeg sastanka da je „Kina rival u mnogim oblastima ali i partner na brojnim drugim poljima“. NATO treba da pronađe pravu mjeru u postupanju sa Kinom, ne treba ni da potcijeni ni da precijeni tu zemlju, kazala je Merkelova kojoj je ovo bio posljednji samit NATO lidera budući da u septembru nakon izbora napušta funkciju kancelarke.
„Ukoliko pogledate sajber prijetnje i hibridne prijetnje, ukoliko pogledate saradnju između Rusije i Kine, prosto ne možete ignorisati Kinu“, kazala je Merkelova novinarima. „Ali je ne smijemo ni precijeniti prijetnju - treba da nađemo pravu mjeru“.
Britanski premijer Boris Džonson kazao je juče, dolazeći na samit, da postoje i rizici i nagrada kada je u pitanju Peking. „Mislim da niko za stolom ne želi hladni rat sa Kinom“, kazao je Džonson.
Lideri NATO-a su se takođe juče obavezali da će smanjiti uticaj NATO vojski na klimu kako bi Alijansa postala vodeća međunarodna organizacija kada je u pitanju razumijevanje i prilagođavanje uticaju klimatskih promjena na bezbjednost.
Takođe su se usaglasili oko spuštanja granice za odgovor na sajber napade i oko političkih reformi kako bi NATO bolje reagovao u multipolarnom svijetu. „Vrata NATO-a ostaju otvorena za sve evropske demokratije“, navodi se u saopštenju sa jučerašnjeg samita.
Kina: G7 da prestane da širi razdor i klevete
Kina je juče kao uplitanje u njene unutrašnje stvari odbacila zajedničko saopštenje lidera Grupe sedam u kojem je Peking kritikovan zbog niza tema i pozvala ovu grupaciju da prestane da kleveta Kinu.
Lideri G7 su u nedjelju prozvali Kinu zbog kršenja ljudskih prava u muslimanskom regionu Sinđijang, pozvali na visok stepen autonomije Hong Konga i naglasili važnost mira i stabilnosti na Tajvanu - što su sve izuzetno osjetljive teme za Peking.
Kineska ambasada u Londonu je saopštila da je krajnje nezadovoljna i da se odlučno protivi pominjanju Sinđijanga, Hong Konga i Tajvana i navela da to razotkriva „opasne namjere nekoliko država poput SAD“.
U trenutku kada pandemija kovida-19 i dalja hara, a globalna ekonomija posrće, međunarodnoj zajednici je potrebno jedinstvo i saradnja svih država a ne „politika moći klike“ koja sije podjele, navodi se u saopštenju ambasade u Londonu i dodaje da je Kina država koja želi mir i zagovara saradnju.
„Nedopustivo je miješanje u kineske unutrašnje stvari, kaljanje kineske reputacije, a interesi Kine se ne smiju kršiti“, stoji u saopštenju. „Mi ćemo odlučno braniti naš nacionalni suverenitet, bezbjednost i razvoj interesa i odlučno uzvartiti na sve vrste nepravdi koje se nameću Kini. Pozivamo SAD i druge članice G7 da poštuju činjenice, razumiju situaciju, prekinu da kleveću Kinu, prestanu da se miješaju u unutrašnje stvari Kine i da škode njenim interesima“.
Ambasada je takođe saopštila da rad na utvrđivanju porijekla pandemije kovida-19 ne treba politizovati, nakon što je G7 zatražila punu i temeljnu istragu o porijeklu koronavirusa u Kini.
Zajedničla ekspertska grupa Kine i Svjetske zdravstvene organizacije je sprovela nezavisnu istragu i slijedila procedure SZO, navela je ambasada.
Angela Merkel je juče da NATO treba da pronađe pravu mjeru u postupanju sa Kinom, da ne treba ni da potcijeni ali ni da precijeni prijetnju koju predstavlja Peking
Bonus video:
