Nalet novih raketnih proba u Sjevernoj Koreji, uključujući ono što naziva “hipersoničnim” oružjem, naglasio je značaj raketnih inženjera i naučnika te zemlje, grupe koja privlači veliki publicitet u njenoj vladi, ali je misteriozna za spoljašnji svijet.
Analitičari kažu da se čini da sjevernokorejski lider Kim Džong Un preduzima korake da institucionalizuje raketne snage, što je signal njegove vjerovatne namjere da ih učini dugoročnim, operativnim dijelom svojih vojnih planova. Agencija Rojters piše o tome šta je poznato, a šta ne, o ovom ključnom osoblju.
Naučnici
Veoma malo se zna o imenima i pozicijama naučnika i tehničara srednjeg i radnog nivoa uključenih u istraživanje i razvoj raketa.
Analitičari kažu da ovi pojedinci po svemu sudeći imaju zagarantovanu sigurnost posla zbog resursa i napora uloženih u njihovo obrazovanje i obuku, i da su odvojeni u posebne okruge tako da ne postoji rizik da prebjegnu, niti oni predstavljaju političku ili društvenu smetnju režimu.
“Za razliku od ekonomskog kadra ili čak vojnih komandanata, ovo je populacija koja se ne može lako zamijeniti”, kaže Majkl Maden, stručnjak za rukovodstvo Sjeverne Koreje u vašingtonskom centru Stimson.
Mnogi od njih pohađaju Univerzitet nacionalne odbrane Kim Džong Un, poligon za obuku sjevernokorejskih stručnjaka za nauku i tehnologiju u oblasti odbrane koji je navodno dodao fakultet fokusiran na “tehnologiju hipersonične rakete”.
Naučnici i inženjeri su često podijeljeni u konkurentske timove koji dizajniraju slične vrste oružja, što im omogućava da idu u više pravaca kako bi vidjeli koja tehnologija je najperspektivnija, kaže Ken Gous, direktor Grupe za međunarodne poslove u CNA, neprofitnoj organizaciji za istraživanje i analizu sa sjedištem u Arlingtonu, Virdžinija.
Studija iz 2018. koju je sproveo Centar Džejms Martin za studije o neproliferaciji (CNS) otkrila je da su sjevernokorejski naučnici radili sa istraživačima u drugim zemljama kako bi zajedno napisali najmanje 100 objavljenih članaka koji su imali prepoznatljiv značaj za tehnologiju dvostruke namjene, oružje za masovno uništenje ili druge vojne svrhe.
Zvaničnici
Kim Džong Un se oslanja na tri glavna čovjeka za upravljanje brzonapredujućim raketnim programom ove tajnovite zemlje.
To su Ri Pjong Čol, bivši glavni general vazduhoplovstva, Kim Džong Sik, raketni naučnik veteran, i Jang Čang Ha, šef centra za razvoj i nabavku oružja.
Četvrti zvaničnik - Pak Džong Čon, načelnik generalštaba - takođe je preuzeo ulogu višeg profila u Odjeljenju vojne industrije (MID), koje je odgovorno za proizvodnju strateškog naoružanja, rekao je Gous.
“Vidjeli smo mnogo promjena u areni vojne industrije u posljednjih nekoliko godina”, kaže Gous.
Pak je nadgledao mnoge nedavne testove u odsustvu Kim Džong Una, koji nije prisustvovao nijednom lansiranju projektila 2021. godine, prije nego što je posmatrao jedno od lansiranja hipersoničnih raketa u januaru.
Ju Džim je prošle godine imenovan da vodi MID. Ju je ranije bio predstavnik glavnog sjevernokorejskog državnog trgovca oružjem u Iranu, rekao je Maden.
Organizacije
Akademija nauka nacionalne odbrane (NADS), poznata i kao Druga akademija prirodnih nauka (SANS), nadgleda razvoj raketa u Sjevernoj Koreji.
Maden ističe da se stanje razvoja oružja često može predvidjeti po tome ko je navodno prisustvovao testiranju.
Na primjer, događaj kojem prisustvuje samo osoblje iz NADS/SANS znači da je sistem još u fazi istraživanja i razvoja. Ako događaj kombinuje NADS i 2. ekonomski komitet, to često znači da se sistem kreće od razvoja ka proizvodnji.
Konačno, ako osoblje odjeljenja Generalštaba (GSD) vojske prisustvuje testu, to obično ukazuje da je sistem završen i da će biti raspoređen.
Strana pomoć
Sjevernokorejski raketni program ima korijene u pomoći koju je dobio od Sovjetskog Saveza, a kasnije i Rusije, kažu analitičari, a pojačivači uključeni u pokretanje najnovijih hipersoničnih bojevih glava slični su sovjetskim projektima.
Vodi se debata o tome koliko je ta pomoć nastavljena od 1990-ih.
Prema najnovijem američkom spisku sankcionisanih osoba, državljani Sjeverne Koreje povezani sa NADS-om u Kini i Rusiji i dalje nabavljaju materijale i tehničke informacije za sjevernokorejske programe oružja za masovno uništenje i raketa, uz pomoć najmanje jedne ruske telekomunikacione kompanije i jednog ruskog državljanina.
Markus Šiler, evropski ekspert za rakete, tvrdi da uspjeh Sjeverne Koreje u testiranju sugeriše da ona ima spoljnu podršku.
Šiler, međutim, primjećuje da su za vrijeme vladavine Kim Džong Una sjevernokorejski projektili češće bili neuspješni nego u prošlosti, što pokazuje da je mlađi Kim testirao više domaćih projekata nego njegovi prethodnici.
Bonus video:
