Kineski predsjednik Si Đinping započinje treći mandat sa više vlasti nego ikad, ali ga čeka gomila problema, od usporene ekonomije preko njegove politike kovida-19, do pogoršanja odnosa sa SAD.
Si (69) kod kuće mora da popuni mnoštvo radnih mjesta u stranačkoj i državnoj birokratiji poslije promjene rukovodstva u vrhu vladajuće Komunističke partije, nakon kongresa koji je završen prošle nedjelje.
Ekonomija je pogođena nultim-kovidom, krizom na tržištu nekretnina i opadanjem povjerenja tržišta nakon što je Si u nedjelju objelodanio sastav novog Stalnog komiteta Politibiroa, koji je napunio lojalistima.
Rojters piše da će investitori pomno pratiti kakvu će ekonomsku politiku Kina voditi uoči i tokom godišnje Centralne ekonomske radne konferencije, koja se obično održava u decembru i koja postavlja ekonomski dnevni red za zasjedanje parlamenta.
Strani investitori su u ponedjeljak odbacili kineske akcije i valutu, a vrijednost juana je pala na najniži nivo u skoro 15 godina usred straha da ideologija sve više nadmašuje rast pod najmoćnijim kineskim liderom od Mao Cedunga.
Učinak druge po veličini svjetske ekonomije premašio je tržišne prognoze kada su u ponedjeljak konačno objavljeni podaci o BDP-u, ali cifre iz trećeg kvartala nisu ublažile zabrinutost povodom pravca Kine nakon višedecenijskog podupiranja globalnog rasta, piše "Fajnenšl tajms".
FT navodi da je objava rasta BDP-a od 3,9 dočekana sa malo pompe. On je bolji od predviđanja od 3,3 odsto koji su iznijeli analitičari koje je anketirao Blumberg, ali je ispod cilja od 5,5 odsto koji je Kina zacrtala za cijelu godinu.
Gornjim ešalonima kineske Komunističke partije nedostaju ljudi čija bi ekspertiza i iskustvo mogli da kontrolišu Sijeve ekonomske instinkte
"Ekonomist" navodi da je Si razočarao investitore izborom novih članova Politbiroa i njegovog moćnog Stalnog komiteta. Investitori su se nadali da će se u tim organima naći zvaničnici naklonjeni tržištu, prepoznati po vještinama, a ne samo po lojalnosti.
Kada se desio pad na finansijskim tržištima u martu, investitore je utješnim riječima umirio Liu He, član Politbiroa i ugledni ekonomski autoritet. Niko sa njegovom reputacijom danas ne bi mogao da izgovori iste riječi. Gornjim ešalonima kineske Komunističke partije nedostaju ljudi čija bi ekspertiza i iskustvo mogli da kontrolišu Sijeve ekonomske instinkte, ističe britanski list.
Si je takođe osujetio nade investitora i mnogih Kineza da će vlasti po završetku kongresa početi da ukidaju stroge mjere nultog kovida.
Kako je predsjednik sve više fokusiran na bezbjednost i samodovoljnost, mnogi posmatrači prilika u Kini očekuju nastavak agresivne diplomatije koja je otuđila Peking od Zapada povodom pitanja od ljudskih prava i pritiska na Tajvan, do podrške ruskom lideru Vladimiru Putinu.
Pobjednička formula
Iako se taj pristup smatra agresivnim na Zapadu, on je popularan kod kuće, navodi Rojters.
"Ne vidim da Kina sprovodi diplomatiju na bilo koji drugi način. Ona smatra da je pronašla pobjedničku formulu, zašto je mijenjati?" rekao je jedan zapadni diplomata u Pekingu.
Cilj kineske strategije je da pridobije kolebljive države kako bi dobila glasove u Ujedinjenim nacijama, rekao je juče taj diplomata.
"Mislili smo da je naše prijateljstvo sa Kinom važno, ali sada shvatamo da je ona odustala od sklapanja prijateljstva sa Zapadom".
Vašington je nakon kongresa naglasio da je značajno da linije komunikacije ostanu otvorene.
Si i američki lider Džo Bajden bi sljedećeg mjeseca trebalo da prisustvuju samitu G-20 na indonežanskom ostrvu Bali, ali se ne zna hoće li se lično sresti, prvi put kao predsjednici.
Sada shvatamo da je Kina odustala od sklapanja prijateljstva sa Zapadom, rekao je jedan zapadni diplomata u Pekingu
U međuvremenu, sveobuhvatna američka zabrana na izvoz tehnologije poluprovodnika u Kinu podstiče vjerovanje Pekinga da Vašington želi da ga obuzda.
Dok Si upozorava na opasniji svijet, upućeni očekuju da Čen Venćing, njegov ministar za državnu bezbjednost, bude unaprijeđen na najviši bezbjednosni položaj u Kini, u prvoj takvoj promociji koja, prema mišljenju analitičara, ukazuje na veću usredsređenost na obavještajna pitanja.
"Jasno je da neće doći do ublažavanja takmičarske dinamike sa SAD," kaže Dali Jang, profesor političkih nauka na Univerzitetu Čikago, koji je upozorio na "grupno razmišljanje" u timu lojalista.
Pošto je najviše redove partije popunio odanim ljudima, očekuje se da Si zamijeni lidere na ključnim birokratskim funkcijama u najvećoj rekonstrukciji u posljednjih pet godina.
Izvori su rekli Rojtersu da će se šef centralne banke Ji Gang vjerovatno penzionisati naredne godine, a očekuje se da ga zamijeni Jin Jong, zamjenik guvernera centralne banke od 2016. do 2018. godine.
Kao i mnogi koji su napredovali, on je bivši podređeni iz vremena kada je Si bio šef partije za istočnu pokrajinu Džeđang.
Osim Liu Hea (70), među proreformskim kreatorima politike koji su isključeni iz novog centralnog komiteta stranke su šef regulatora banaka Guo Šućing (66) i premijer Li Kećang, kojeg bi trebalo da zamijeni Sijev broj 2, Li Ćang.
Među pridošlicama je i Ding Suesjang, koji je bio šef Sijevog kabineta i imenovan je u novi Stalni komitet. Očekuje se da u martu bude imenovan za zamjenika premijera. Za razliku od prethodnika na toj poziciji, Ding nema značajnije ekonomsko iskustvo.
Bonus video:
