Među zvaničnicima Evropske unije ove nedjelje je kružio povjerljivi izvještaj u kojem su detaljno iznijeti planovi kako da ponovo osvoje naklonost - ili da je ne izgube - u četiri ključne “prioritetne države” koje se nalaze na obodu zapadnog saveza koji pokušava da izoluje Rusiju, naoruža Ukrajinu i obuzda Kinu. To je objavio "Politiko", navodeći da je riječ o Brazilu, Čileu, Nigeriji i Kazahstanu.
Briselski portal, koji je imao uvid u izvještaj, ističe da se u dokumentu navodi gdje i kako EU smatra da može biti postignut napredak. Navodi se da u fokusu napora nije “štap nego šargarepa” sa naglaskom na mogućim trgovinskim sporazumima, ali i na ponudama u oblasti energije, migracije, ekonomskog razvoja i bezbjednosne koordinacije.
U fokusu napora EU nije "štap nego šargarepa" sa naglaskom na mogućim trgovinskim sporazumima, ali i na ponudama u oblasti energije, migracije, ekonomskog razvoja i bezbjednosne koordinacije
Cilj je sticanje većeg broja prijatelja i izgradnja ekonomije nove generacije bez dodvoravanja autokratama, a u nekoliko navrata pominje se i rastući globalni uticaj Rusije i Kine.
”Nalazimo se u konkuretnom geopolitičkom okruženju: ne samo u smislu borbe narativa već i borbe ponuda”, stoji u dokumentu i dodaje “treba da unaprijedimo našu ponudu i odnos sa njima”.
Jedan visoki zvaničnik EU je kazao da se radi o “velikoj reorijentaciji načina na koji sprovodimo spoljnu politiku - ne o izmjeni spoljne politike, već načina na koji je sprovodimo”.
Dokument, kako ističe “Politiko” pokazuje kako EU, suočena sa milijardama koje ulaže Kina, pokušava da proširi svoj uticaj.
”Krajnji cilj bi bio da na neki način ponudimo alternativu koja može biti atraktivnija od onoga što nudi Kina”, kazao je jedan diplomata.
Svaka od odabranih država predstavlja potencijalno uporište EU u regionima gdje se zapadni saveznici bore za uticaj i resurse sa Rusijom i Kinom. Brazil i Čile su zemlje u Latinskoj Americi bogate sirovim materijalima; Nigerija je ekonomska sila u zapadnoj Africi, Kazahstan ima naftu i gas u centralnoj Aziji.
U Brazilu, EU vidi svoju priliku nakon nedavne smjene desničarskog nacionaliste Žaira Bolsonara i izbora latinoameričkog ljevičara veterana Luisa Injasija Lula da Silve. Brazil želi da bude “priznat i tretiran kao globalni igrač” i želi “bolji pristup tržištu EU za poljoprivredne prozvode, ali je zabrinjavajući Lulin stav prema Ukrajini i odbijanje da toj zemlji pomogne oružjem i municijom, stoji u dokumentu. Navodi se da EU u “Brazil može ući preko trgovine”. Blok pokušava da oživi Merkosur trgovinski dogovor sa pojedinim južnoameričkim državama i smatra da je Brazil ključni za te napore.
Brazil, takođe, ne želi da se oslanja na Rusiju i Bjelorusiju za vještačka đubriva, što bi mogla biti još prilika za EU.
Sljedeća “meta” za EU je Čile, gdje je takođe nedavno izabran ljevičarski lider Gabrijel Borić. “Politiko” ističe da se u dokumentu izražava zabrinutost zbog toga što “čileanska ekstremna ljevica osporava trgovinske sporazume”, ali je ta zemlja u naporima da sastavi novi ustav “zainteresovana za EU model socijalne države”.
Međutim, i Kina takođe ima upliv u tu zemlju, a u dokumentu se poziva da EU “smanji rastući uticaj Kine u Čileu”, tvrdeći da Čile želi da se poveže sa EU jer je vidi kao “alternativu dilemi SAD ili Kina”.
Glavni interes EU u Kazahstanu jeste da se pobrine da se preko te zemlje “ne zaobilaze međunarodne sankcije Rusiji”. Kazahstan takođe želi da izbjegne da šalje svoju sirovu naftu preko Rusije i da “izvozi više nafte u EU, poželjne su i posjete visokih evropskih zvaničnika kao i “javna EU podrška reformskoj agendi Kazahstana”.
U dokumentu se savjetuje da Kazahstan traži putovanje bez viza za svoje građane i sugeriše da bi EU mogla da sklopi sporazum o vazdušnim uslugama širom EU sa tom zemljom.
Olakšavanje legalnog ulaska u EU takođe je centralna tačka u odjeljku dokumenta o Nigeriji, najvećoj afričkoj ekonomiji. Ističe se da Nigerija na EU gleda kao na “zatvoreni prostor sa strogim viznim politikama” kojima nedostaje “otvorenost prema legalnoj migraciji”. Nigerija želi “više prilika za legalnu migraciju” i labavija vizna pravila.
Međutim, kao što se i očekivalo u dokumentu se ističe da su interesi EU više “povratak i readmisija” a manje legalna migracija. Evropskim zavničnima se savjetuje da kombinuju napore na humanitarnom i migracionom frontu sa izgradnjom ekonomskih kontakata u oblastima kao što su energetske investicije, gdje Nigerija traži finansijsku pomoć EU.
Jedan zvaničnik EU je za “Politiko” kazao da blok treba da počne da primjenjuje sve ove pristupe kako bi stekla nove prijatelje.
”U ovoj eri geo-ekonomije EU će morati da bude manje naivna i da se više bavi svojom ekonomskom bezbjednošću”, kazao je zvaničnik. “To će zahtijevati više stratešku i kombinovanu upotrebu raznih dostupnih instrumenata. Ovo može funkcionisati samo ako dođe do promjene mentalnog sklopa i primjenom saradnje”, kazao je zvaničnik.
Bonus video:
