Iako se sport dugo ponosio svojom sposobnošću da promoviše mir i pomirenje, pred Olimpijske igre u Parizu vladala je široka zabrinutost da će ratovi u Evropi i na Bliskom istoku ugroziti ovaj događaj. Srećom, nije bilo većih bezbjednosnih incidenata. Ipak, geopolitički sukobi su se manifestovali na Igrama, uključujući kontroverzu oko ženskog boksa.
Uoči Olimpijade, mnogi su se plašili najgoreg. Napad Hamasa na Izrael 7. oktobra 2023. godine i naknadna izraelska invazija na Gazu, sada dodatno pogoršana prijetnjom sveopšteg regionalnog rata, podsjetili su na duhove masakra na Olimpijskim igrama u Minhenu 1972. godine, kada su palestinski militanti upali u Olimpijsko selo i ubili 11 članova izraelskog tima.
Ove godine, Igre su takođe bile prethodno obilježene dugotrajnom i duboko polarizovanom debatom o učešću ruskih sportista, izazvanom velikom invazijom Rusije na Ukrajinu prije dvije godine. Na kraju, Međunarodni olimpijski komitet (MOK) dozvolio je ruskim sportistima da učestvuju kao neutralni pojedinci.
Međutim, samo je nekolicina prihvatila poziv nakon što je Kremlj pokrenuo kampanju kako bi ismijao i delegitimizovao ovaj potez. Postojao je i opipljiv strah da bi Moskva mogla ugroziti bezbjednost, pri čemu su francuske vlasti uhapsile jednog ruskog državljanina zbog sumnje da je planirao destabilizaciju Olimpijskih igara.
Na sreću, Igre su se održale bezbjedno. Međutim, njihova politizacija poprimila je drugačiji, ali možda i ekstremniji oblik. Sve je počelo otvaranjem ceremonije sa prikazom gozbe Dionisa - grčkog boga vina i ekstaze - koju je izvela grupa drag umjetnika. Prikaz je odmah bio pomiješan sa Leonardovom Posljednjom večerom, što je izazvalo bijes među društveno konzervativnim grupama širom svijeta.
Donald Tramp je nazvao ceremoniju sramotom, rekavši da se tako nešto neće dogoditi kada se sljedeće Ljetnje olimpijske igre održe u Los Anđelesu (za koje očigledno pretpostavlja da će biti pod njegovim nadzorom kao predsjednika). Razne hrišćanske grupe, uključujući papu, takođe su izrazile negodovanje, smatrajući to uvredom za hrišćane. Objašnjenja umjetničkog direktora, Tomasa Žolija, podržana od strane francuskog predsjednika Emanuela Makrona, nisu smirila kritičare, a Žoli je primio prijetnje smrću putem interneta.
Ali, još gore se desilo u ženskom boksu, kada je Italijanka Anđela Karini odustala od meča nakon što ju je njena alžirska protivnica u kategoriji do 66 kilograma, Imane Kelif, udarila u lice nakon 30 sekundi.
Uslijedila eksplozija nakon viralne kampanje dezinformacija o rodnom identitetu Kelif. Lažne tvrdnje o Kelif izazvale su dobronamjerne (ali pogrešno informisane) izraze zabrinutosti za ženski sport, ali uglavnom zlonamjernu kampanju sa ciljem da se diskredituje MOK, koji je prihvatio Kelif u žensku konkurenciju.
Kelif je rođena i odrasla kao žena. Navodno ima razlike u polnom razvoju, ali to je nikada nije diskvalifikovalo za takmičenje na Olimpijskim igrama. Zapravo, učestvovala je na Igrama 2021. godine u Tokiju, gdje nije osvojila medalju.
Tačno je da je Kelif diskvalifikovana sa Svjetskog prvenstva u boksu prije 16 mjeseci, ali tu zabranu je nametnula Rusijom vođena Međunarodna bokserska asocijacija (IBA), koja je takođe zabranila učešće i tajvanskoj bokserki Lin Ju Ting, na osnovu rodnih testova koje je MOK opisao kao nevjerodostojne.
Nisam ekspertkinja za bokserske regulative, niti za pravila MOK-a, ali budući da se i sama bavim borilačkim sportom, ovo mi je jasno: kada sportisti uđu u ring, vrijeme za osporavanje roda je prošlo.
Ipak, usred talasa rastućeg i radikalizovanog desničarskog nacionalizma širom Evrope, italijanski nacionalisti su ustali u odbranu svoje sunarodnice. Karini je dobila poziv u italijanski Senat od njegovog predsjednika Injacija la Ruse, a premijerka Đorđa Meloni zagrlila je bokserku, izjavivši da je takmičenje bilo nepošteno. Mateo Salvini, zamjenik premijerke, kritikovao je neimenovane “birokrate” što su dozvolili meč.
Pitanje ženskog boksa dio je mnogo šire kampanje koju Rusija vodi protiv Zapada, koja je ciljala MOK zbog toga što je izolovao Rusiju nakon njene invazije na Ukrajinu. IBA vodi ruski oligarh blizak Kremlju, Umar Kremljev, a sponzoriše ga uglavnom Gasprom. Prošle godine MOK je oduzeo IBA priznanje kao zvaničnom bokserskom tijelu za Olimpijske igre nakon suspenzije ove organizacije zbog problema sa upravljanjem i navodne korupcije.
Nakon što se Karini povukla iz takmičenja, Kremljev je osudio Igre kao “čistu sodomiju” i ponudio nagradu od 100.000 dolara: 50.000 Karini, 25.000 njenom treneru i 25.000 Italijanskoj bokserskoj federaciji, što su oni navodno odbili da prihvate.
Ratovi koji se vode u Ukrajini i na Bliskom istoku imaju snažnu globalnu dimenziju. Ukrajina uključuje globalni Zapad (uglavnom Sjevernu Ameriku i Evropu) protiv globalnog Istoka (Rusija i Kina). Na Bliskom istoku, neuspjeh globalnog Zapada da zaustavi rat u Gazi i da pozove Izrael na odgovornost za njegove zločine izaziva gnušanje u globalnom Jugu koje koriste Rusija i Kina.
Međutim, nijedan od tih ratova se ne vodi isključivo na bojnom polju. Oni su takođe kulturni ratovi, a ovaj najnoviji udarac pogodio je sportsku arenu. Integralni dio ruske strategije oslanja se na iskorišćavanje podjela na Zapadu podržavanjem nacionalističkih, krajnje desničarskih i populističkih grupa kad god se ukaže prilika, dok se Kremlj prikazuje kao šampion društvenog konzervativizma.
Dakle, dok su Olimpijske igre u Parizu možda bile pošteđene tradicionalnih bezbjednosnih prijetnji, kulturni ratovi koji su harali takmičenjem bacili su svjetlo na još jednu, podjednako opasnu dimenziju geopolitičkog sukoba koji dijeli Evropu i svijet.
Autorka je kolumnistkinja “Gardijana”
Prevod: S. Strugar
Bonus video:
