Učestvovanjem u raspravama o identitetskim pitanjima, opozicija indirektno pomaže vlasti u skretanju pažnje javnosti sa socijalnih i ekonomskih tema u državi. Dok Demokratska partija socijalista (DPS) i dio opozicije godinama koriste nacionalne teme za podizanje rejtinga, tzv. građanska opozicija ne uspijeva da skrene pažnju građana na brojne socio-ekonomske probleme. Zbog toga afere i sporna zakonska rješenja i dalje ostaju u sjenci nacionalnih pitanja.
Izvršni direktor Centra za političku edukaciju Dragiša Janjušević ističe da je nametanje identitetskih pitanja recept koji je vlast često koristila u prethodne tri decenije. On podsjeća da su nacionalne teme korištene u svakom kriznom momentu, ali i da ih je opozicija prihvatala.
“Činjenica da opozicija prihvata te teme, a neke i sama pokreće, govori o tome da i vlast i dio opozicije koji pokreće tu tematiku želi da sačuva svoje pozicije i društveni status kvo. Što će reći bez kvalitetnih rješenja u ekonomskim dubiozama, socijalnim pitanjima, kao i pitanjima rješavanja nezaposlenosti, problema u školstvu, zdravstvu, državnoj i lokalnoj upravi. Jednostavno održavanje situacije sa dvije konstante-vječite vlasti i vječite opozicije”, istakao je Janjušević i upozorio da će vladajuća koalicija uvijek koristiti priliku da igra na nacionalnu kartu, kako bi skrenula pažnju javnosti sa konkretnih problema.
“To su aktuelne teme koje će trajati koliko i ova vlast. Pogotovo kada imaju idealan momenat za podgrijavanje, kao što je npr. proslava vijeka od Podgoričke skupštine“, tvrdi on.
Najava proslave stogodišnjice od ujedinjenja Crne Gore i Srbije, koju organizuju Demokratski front (DF) i Srpski nacionalni savjet (SNS), pokrenula je nacionalne polemike koje je dodatno pojačala Vlada najavom da će novčano kažnjavati građane koji ne ustaju na državnu himnu. Uslijedilo je pismo organizacija bošnjačke dijaspore koje su zahtijevale da se u školama zabrani “Gorski vijenac“ Petra Petrovića Njegoša i “Peščanik“ Danila Kiša, dok su iz Bošnjačke stranke (BS) pokrenuli pitanje promjene državnih simbola.
Partije su ušle u polemiku zbog crkava na Rumiji i Svaču, dok su iz DF-a predložili izmjene zakona kojima bi se dan Njegoševog rođenja slavio kao državni praznik. Istovremeno Vlada je proglasila tajnom većinu podataka o izgradnji autoputa, a zbog državnog “posla vijeka” izmješten je dio korita rijeke Tare. Opozicija je gotovo ćutke ispratila i vijest o izgradnji hidroelektrana na Cijevni i u Plavu, dok je u drugi plan otišla i rasprava o davanju u zakup Aerodroma Crne Gore.
Član predsjedništva Socijaldemokratske partije (SDP) Ivan Vujović upozorava da DPS aktualizuje nacionalna pitanja zato što nema odgovor na pitanja razvoja crnogorskog društva.
“Zato se stalno vrtimo ukrug i zato se kreira paralelna stvarnost u kojoj se građani svakodnevno sluđuju, a umjesto stvarnih problema bavimo se recikliranjem završenih tema. Zato danas politička i socijalna scena neodljivo podsjeća na devedesete ili predreferendumsko vrijeme i to je nevesela dijagnoza naše političke stvarnosti“, navodi Vujović.
Iako u Demokratskom frontu i sami insistiraju na nacionalnim raspravama, poslanik tog političkog saveza Milun Zogović smatra da te teme nameću režim i dio opozicije tezama o odbrani države od nepostojećih neprijatelja. On upozorava da je to “paravan kojim se prikriva diskriminacija Srba u Crnoj Gori”.
“Tačno je da režim prepoznaje i zloupotrebljava osjetljivost ovih tema za buđenje antagonizama, ali jednako tačno je i da se od srpskog naroda imperativno zahtijeva identitetsko samoponištenje, da bi tako bezličan postao prihvatljiv dio zajednice. U ambijentu sve učestalijih napada, da budem potpuno iskren, teško se uzdići iznad tih tema i dati primat punom frižideru“, istakao je Zogović.
Vujović: Mogli smo da stvorimo građansku alternativu
Ističući da je velika odgovornost na tzv. građanskoj opoziciji, Vujović podsjeća da je opozicija imala dvije velike šanse za da ponudi građansku alternativu.
“Zbog čega su realna životna pitanja u drugom planu odgovor bi trebalo da daju i oni iz građanske opozicije koji su odsustvom vizije i sebičnim političkim pristupom značajno doprinijeli degradaciji političkih procesa. Crna Gora je imala dvije šanse - tokom 2016. i 2018. godine kada je mogla da artikuliše snažnu građansku evropsku alternativu kao širok društveni pokret koji bi bio u prilici da usmjerava političke tokove, umjesto da, kao sada, gleda sa strane političko igranje sa završenim temama. Nama u SDP-u nije velika utjeha što smo bili u pravu kao što nije velika utjeha ukoliko neko drugi uviđa da je bio u zabludi”, smatra Vujović.
Sloga opozicionare vraća životnim temama
Zogović smatra da je opoziciji potreban iskren konsenzus, koji bi značio i povratak na životne teme.
“Međusobna opoziciona solidarnost, zasvođena iskrenom borbom protiv režima, bila bi penicilin za nacionalne teme, a ujedno i najbolja odbrana od svih vidova diskriminacije. Tada bi namjere režima i mogućnosti da nekog stvarno ugrozi potpuno bile limitirane, time bi i priča o nacionalnim temama dobila trećerazredni značaj. To bi za posljedicu imalo razvlašćivanje DPS-a. Zbog toga je DF pozivao na minimum međusobnog saglasja i zajedničkog djelovanja opozicije, ali su drugi očigledno davali primat borbi za prevlast u opoziciji i time hranili nove antagonizme, od kojih je jedinu korist imao DPS“, tvrdi on.
Bonus video:
