U Crnoj Gori potrebno je obezbijediti kontinuitet dodjele besplatnih udžbenika učenicima, nezavisno od izbornih godina, saopšteno je Centra za građansko obrazovanje (CGO).
Iz te nevladine organizacije (NVO) saopšteno da je u 19 opština u Crnoj Gori za školsku 2017/18. godinu raspodijeljeno 11.695 đačkih kompleta, za koje je utrošeno 506,68 hiljada eura.
CGO se, kako su kazali, obratio svim lokalnim samoupravama, kojih u Crnoj Gori ima 23, tražeći podatke da li su obezbijedili besplatne udžbenike za učenike osnovnih škola u svojim opštinama, za koje razrede i koliko novca je izdvojeno iz budžeta za školsku 2017/18. godinu.
"Sve opštine su odobrile pristup informacijama koje je CGO tražio, iako je postupak trajao dugo jer nijesu svi bili podjednako ažurni. Od 23 opštine, njih 19 je dostavilo podatke o broju dodijeljenih đačkih kompleta, dok četiri opštine nijesu opredjeljivale novac po ovom osnovu", kazali su iz CGO-a.
Oni su rekli da opštine Plav, Pljevlja i Rožaje prema dostavljenim podacima, do sada nikada nijesu obezbjeđivale besplatne udžbenike, dok je opština Šavnik jedino u školskoj 2016/17.godini obezbijedila novac za šest kompleta.
Iz CGO-a su objasnili da je pojedinačno najviše novca u školskoj 2017/18.godini izdvojila opština Budva koja je tada prvi put obezbijedila besplatne komplete udžbenika za sve svoje osnovce, preciznije njih 2.736 i na to utrošila 182,70 hiljada eura.
"Opština Podgorica je obezbijedila komplete za 2.593 prvaka, na što je utrošeno 112,77 hiljada eura, dok su Berane na trećem mjestu po visini izvojenog novca sa 50 hiljada EUR za 951 učenika. Opštine Berane, Budva i Plužine su jedine opštine koje su obezbijedile komplete za učenike svih razreda", kazali su iz CGO-a.
Iz te NVO su kazali da i pored višegodišnjih apela CGO-a i dalje ne postoji volja donosilaca odluka da se nađe održivo rješenje za ukupno pokrivanje troškova osnovnog obrazovanja kako bi ono bilo i de facto besplatno.
Prema njihovim riječima, postoji tendencija rasta obezbjeđivanja besplatnih kompleta udžbenika, ali i dalje se u neravnompravnom položaju nalazi ogromna većina - odnosno 58.425 učenika.
"Ovaj broj je i daleko od poštovanja obavezujuće ustavne norme koja propisuje pravo na školovanje pod jednakim uslovima, i obavezno a besplatno osnovno obrazovanje", kazali su iz CGO-a.
Oni su naveli da je prema podacima sa sajta Monstata, u 2016/17. godini u Crnoj Gori osnovnu školu pohađalo 68.409 osnovaca od čega je 893 djece sa posebnim potrebama.
U CGO-u vjeruju da se radi o približnom broju i za 2017/18 godinu, pošto o tome nema objavljenih sistematizovanih podataka.
"Troškovi đačkog materijala za sve učenike mogu biti vrlo opterećujući za kućni budžet, a ne uključuju samo samo udžbenike, već i školski pribor, sveske. Ovo se posebno odnosi na porodice u kojima je više djece osnovnoškolskog uzrasta", navode iz CGO-a.
Kako su ukazali cijene kompleti udžbenika za osnovne škole su se prošle godine su bile od 50 do 90 eura, zavisno od razreda.
"Potrebno je naglasiti i da su određena sredstva u osnovnim školama obezbijeđena u vidu donacija, kao što je u to bio slučaj u Kotoru gdje su donacijom Kine obezbijeđena sredstva za besplatne udžbenike", ukazali su iz CGO-a.
Prema njihovim riječima, u opštinama Andrijevica i Cetinje besplatni udžbenici su dijelom finasirani od privatnih preduzeća.
"To predstavlja pozitivan primejr koji bi mogle da preuzmu i druge opštine kako bi olakšale prikupljanje sredstava za lokalni budžet", smatraju u CGO-u.
Ta NVO pozdravila je napore opština koje u kontinuitetu obezbjeđuju sredstava za besplatne udžbenike, ali i apelovala da to ne zavisi od društveno-političkih prilika.
CGO je preporučio da sve opštine slijede primjer Berana, Budve i Plužina koje su uspostavile praksu obezbjeđivanja udžbenika za sve razrede osnovne škole.
Bonus video:
