Crna Gora mora biti primjer na Balkanu u oblasti životne sredine, posebno u dijelu upravljanja otpadom, ocijenili su predstavnici nevladine organizacije (NVO) Zero Waste Montenegro (ZWMNE) i dodali da bi Vlada trebalo da bude ambicioznija sa mjerama propisanim zakonom.
„Ne možemo reći da smo zadovoljni rezultatima koje je Vlada do sada postigla u vezi sa ciljevima upravljanja otpadom navedenim u Poglavlju 27 koje se odnosi na životnu sredinu i klimatske promjene. Mislimo da bi Vlada trebalo da bude ambicioznija sa mjerama propisanim zakonom“, kazali su iz te NVO agenciji MINA.
Oni smatraju da većina plastičnih jednokratnih proizvoda treba da bude zabranjena, kao i da treba uključiti veće podsticajne mjere kada je u pitanju reciklaža.
„Sa druge strane, od opština bi trebalo zahtijevati ambicioznije ciljeve, ali im i obezbijediti veća sredstava za njihovo postizanje. Turizam je ključna privredna grana Crne Gore i ne samo što zagađenjem uništavamo prirodna države, već i turizam“, smatraju u toj NVO.
Iz ZWMNE su, komentarišući to što je Crna Gora u ponedjeljak otvorila Poglavlje 27, kazali da je treba uzeri u obzir činjenicu da je za to poglavlje početni referentni kriterijum prilično nizak u odnosu na druga i on podrazumijeva akcioni plan za uspostavljanje i implementaciju sadržaja poglavlja.
„To znači da on u velikoj mjeri u stvari predstavlja niz retoričkih obećanja. ZWMNE će dati svoj doprinos u ovome. Ovo poglavlje je ključno za proces pristupanja i za građane Crne Gore kojima je stalo do zaštite životne sredine“, naveli su iz te NVO.
Najveći problem koji u toj NVO prepoznaju, kada je u pitanju njihova oblast djelovanja, je taj što Crna Gora propušta da se pridržava propisa Evropske komisije (EK) koji se odnose na plastične proizvode za jednokratnu upotrebu.
„Mjere za drastično smanjenje ovih proizvoda (kese, boce, ambalaža) nijesu uključene u novi predlog zakona, ili su jednostavno nedovoljne“, smatraju u toj NVO.
Iz ZWMNE su saopštili da Ministarstvo održivog razvoja i turizma ima nedovoljno ljudskih resursa i finansijskih sredstava kako bi se moglo kvalitetno pozabaviti svim pitanja upravljanja otpadom koja treba riješiti na pravi način.
„Na nivou opština takođe nedostaje i iskusnog osoblja i finansija. Međutim, postoje jednostavni i efikasni zakoni koji se mogu uvesti i lako primijeniti, a koji bi imali ogroman efekat na ispunjenje zahtjeva iz Poglavlja 27“, tvrde u toj NVO.
Na primjer, uvođenje zakona koji će zahtijevati od proizvođača i maloprodaja plaćanje eko-poreza, ukoliko ne postignu određeni nivo reciklaže boca koje stavljaju na tržište.
„Ova mjera bi ih navela da se organizuju i uvedu veoma efikasan sistem povraćaja depozita za boce. Slično je nedavno uradila Litvanija. Postigli su preko 90 odsto reciklaže boca za piće za manje od dvije godine“, kazali su iz ZWMNE.
S obzirom da boce za piće čine 40 do 60 odsto otpada, to bi, kako smatraju, prepolovilo količinu otpada u Crnoj Gori, smanjilo opterećenje poreskih obveznika i stvorilo više prihoda Vladi.
„Nažalost, ova naša preporuka nije ušla u zakon. Međutim, i dalje postoji mogućnost da se ona uvede kroz uredbu koja bi se morala usvojiti odmah nakon zakona“, rekli su iz ZWMNE.
Oni su dodali da je nevladin sektor uključen u reviziju zakona, ali da bi bilo efikasnije uključiti ga više tokom procesa pisanja zakona i bolje iskoristiti ekspertizu koju određene NVO mogu donijeti Vladi u svojim oblastima djelovanja.
„Nažalost, većina nevladinih organizacija u Crnoj Gori ima ograničena sredstva da bi se mogle boriti sa uticajem industrija koje ulažu ogromna sredstva da odbrane svoje interese“, zaključili su iz ZWMNE.
Bonus video:
