U registru vazduhoplova Agencije za civilno vazduhoplovstvo Crne Gore (ACV) trenutno je upisano 37 vazduhoplova, prosječne starosti 25 godina.
U floti koja nosi crnogorsku državnu registracijsku oznaku 4O, je osam helikoptera, dvije jedrilice, jedan balon i 26 aviona.
Iako formalno postoje na papiru i vode se u registru vazduhoplova ACV, neke od letjelica u stvarnosti nema, kao što je to slučaj sa na primjer, dva protivpožarna aviona MUP-a koji su uništeni u udesima u protekle tri godine, poput Air Tractora AT-802A registarske oznake 4O-EAA i PZL M-18B dromadera, oznake 4O-BRR.
Neki od vazduhoplova upisanih u domaći registar već godinama nisu letjeli, kao što je slučaj sa klipnim avionom za sportsko letjenje i osnovnu obuku pilota tipa UTVA-75 4O-DGJ, a koji pripada Aeroklubu “Boka“ iz Tivta, helikopterom Soko-Aerospatiale SA-341 Gazelle 4O-HFB Aviohelikopterske jedinice MUP-a, ili sa čak tri od ukupno pet putničkih aviona tipa Fokker F-100 nacionalne aviokompanije “Montenegro Airlines”, a koji su povučeni iz operativne upotrebe zbog isteka resursa.
To indirektno potvrđuje i sama ACV ističući da važeće “Uvjerenje o plovidbenosti” (CoA) posjeduje 31 vazduhoplov iz registra.
“Važeći CoA posjeduje 31 vazduhoplov iz registra. Kao što je javnosti poznato, mi smo od 2012. godine prešli na evropski sistem, u kojem se CoA izdaje ne na jednu godinu, već na neograničeni rok. Ipak, u ovom sistemu uvedena je i jedna nova obaveza – potvrda o provjeri plovidbenosti, koja se izdaje na period od godinu. Dakle, da bi vazduhoplov mogao biti u upotrebi potrebno je istovremeno postojanje CoA i važeće potvrde o provjeri plovidbenosti. Potvrdu o provjeri plovidbenosti, shodno Zakonu o vazdušnom saobraćaju, mogu izdati ACV ili pravno lice koje dobije uvjerenje za obavljanje ovih poslova od strane Agencije“, kazali su “Vijestima“ iz ACV.
Tvrde da su svi vazduhoplovi upisani u registar, a koji još lete, potpuno ispravni.
“Svi vazduhoplovi koji su u upotrebi, nezavisno od starosti, ispunjavaju zahtjeve kontinuirane plovidbenosti, pregleda i provjera vazduhoplova i vazduhoplovnih komponenti, koji garantuju sigurnu vazdušnu plovidbu“, ističu iz ACV koja, pored ostalog, obavlja nadzor i nad tehničkom ispravnošću, odnosno takozvanom plovidbenošću aviona, helikoptera, jedrilica i balona upisanih u registar.
Najveći komercijalni operater vazduhoplova upisanih u domaći registar, pored nacionalne aviokompanije “Montenegro Airines” koja ima ukupno pet aktivnih većih putničkih avona, je kompanija “Airways Scenic& Charter” iz Podgiorice, australijsko-libanskog biznismena Romija Havata.
Vlasništvo kompanije Airways ScenicZa potrebe svoje pilotske škole u Podgorici i biznisa VIP i čarter prevoza putnika koji razvija u Crnoj Gori, firma posjeduje helikopter Airbus Helicopters EC-120B, te četiri mala klipna aviona tipa Cessna 172N. “Montenegro Airlines” ima dva aktivna Fokkera F-100 iz 1990 godine i tri moderna Embraera E-195, koji su stari između osam i deset godina. Upravo je posljednji od njih, avion oznake 4O-AOC proizvden 2010. godine, ujedno i najmlađa komercijalna letjelica upisana u registar vazduhoplova.
MUP raspolaže sa tri aktivna helikoptera tipa Augusta-Bell i to modelima 206, 212 i 412, od kojih je posljednji izrađen 1998. najmlađi i najmoderniji, dok su dva druga oldtajmeri stari čak 40, odnosno 47 godina.
MUP posjeduje i tri protivpožarna aviona tipa Air Tractor AT-802 i jedan PZL M-18B dromader, a u civilnom registru i sa civilnom registracijom 4O-BRO, vodi se i manji klipni putnički avion tipa Cessna 421B Golden Eagle, koji pripada Ministarstvu odbrane. Aero sportski klubovi u Tivtu, Nikšiću i Beranama raspolažu sa ukupno tri klipna aviona UTVA-75 i dvjema jedrilicama tipa L-13 Blanik i L-23 SuperBlanik češke proizvodnje, dok balonarski sportski klub “Budućnost“ iz Podgorice posjeduje jedini balon upisan registar - letjelicu tipa Gallaxy 8B.
U registru vazduhoplova je i niz manjih i većih aviona i helikoptera raznih privatnih preduzimača i firmi koje su ih registrovale za komercijalni prevoz putnika, sportsko letjenje ili obuku pilota. Tako na papiru još egzistira aviokompanija “Vektra Aviation” posrnulog podgoričkog tajkuna Dragana Brkovića na koju se vodi mali poslovni mlaznjak tipa Beechjet 400A iz 1996. godine, kompanija “Monte Rock” iz Podgorice posjeduje helikopter Leonardo A 109S iz 2006, dok podgorička kompanija “Adriatic Airways” ima mali klipni avion Cessna 172N.
Pilotkinja kompanije AirwaysPodgorička kompanija “Montenegro Helicopgters” ima mali helikopter tipa Robinson R-44 Raven registrovan za sportsko letjenje i obuku pilota, dok isti takav helikopter upisan u registar ima i bugarski državljanin Gabrijel Krikor Krikorijan.
Njegova letjelica registrovana je za “prevoz za sopstvene potrebe“, a isti je slučaj i sa možda najinteresantnijim avionom u crnogorskom registru – malom amfibijom (hidroplanom) na klipni pogon tipa Lake LA-4-200 Bucaneer, koja se vodi na Dragišu Raičevića iz Berana.
Najinteresantniji avion iz registraRegistrovan jedan avion tokom ove godine
Iz ACV su “Vijestima“ kazali da tokom 2018. nije bilo brisanja vazduhoplova iz registra, kao što je to bio slučaj u više navrata tokom prethodnih godina. Istovremeno, upisan je jedan novi vazduhoplov - protivpožarni avion Air Tractor AT-802 u dvosjed varijanti, (4O-EAD) vrijedan 2,35 miliona eura, a koji je MUP kupio ljetos.
Iako su oni u Crnu Goru stigli i u više navrata letjeli pod privremenim američkim civilnim registarskim oznakama, ACV nije vršila nadzor nad tri helikoptera tipa Bell- 412 EP/EPI koje je proteklih mjeseci nabavilo Ministarstvo odbrane.
To se odnosi i na prvi od tih helikoptera koji je kao polovnu civilnu letjelicu, Ministarstvo odbrane za Vazduhoplovstvo VCG kupilo u SAD.
“Poznato nam je da je jedan od vazduhoplova Bell-412 bio u civilnom registru Sjedinjenih Američkih Država i da je izvršena deregistracija tog vazduhoplova, o čemu su nas informisale vazduhoplovne vlasti SAD. Nakon dolaska u Crnu Goru, pomenuti helikopter je, kako smo zvanično obaviješteni, upisan u vojni registar, tako da on nije u nadležnosti Agencije za civilno vazduhoplovstvo“.
Bonus video:
