Poziv državi za dostavljanje pregovaračke pozicije za poglavlje 12 znači da Evropska unija (EU) cijeni rezultate reformi ostvarenih u cilju uspostavljanja kredibilnog sistema bezbjednosti hrane, ocijenjeno je iz Privredne komore Crne Gore (PKCG).
PKCG je, u okviru projekta Evropska mreža preduzetništva (EEN), organizovala okrugli sto na temu „Zakon o bezbjednosti hrane – podzakonski akti“.
„Sekretarka Odbora poljoprivrede i prehrambene industrije PKCG, Lidija Rmuš, kazala je da poziv EU Crnoj Gori za dostavljanje pregovaračke pozicije za poglavlja 12 (bezbjednost hrane, veterinarska i fitosanitarna politika) znači da je prepoznala i cijeni rezultate reformi koje smo ostvarili u cilju uspostavljanja kredibilnog sistema bezbjednosti hrane u skladu sa standardima Unije“, saopšteno je iz PKCG.
Kako je rekla, pozivnom pismu je prethodio veoma zahtjevan proces ispunjenja otvarajućih mjerila, odnosno zaokruživanje zakonodavnog okvira, izrada Strategije za prenošenje pravne tekovine EU u nacionalno zakonodavstvo, kao i proces kategorizacije objekata koji posluju sa hranom, što čini temelj za njihovu dalju harmonizaciju sa EU standardima.
Novim zakonom, koji je stupio na snagu 15. oktobra prošle godine, unaprijeđuju se određena pitanja koja se odnose na definisanje centralnog nadležnog organa, koordinaciju i komunikaciju, poboljšanje lanca upravljanja, naročito u slučajevima izbijanja opasnosti povezanih sa hranom, zdravljem ljudi, životinja i bilja, odgovarajuću obučenost zaposlenih za pojedine oblasti.
„Stupanjem na snagu Zakona stvorena je osnova za postepenu implementaciju pravila EU u ovoj oblasti i donošenje oko 70 podzakonskih akata (pravilnika, naredbi, uputstava, instrukcija), neophodnih za njegovo sprovodenje i usaglasavanje sa propisima EU“, kazala je Rmuš.
Vlada Crne Gore je, na predlog Ministarstva poljoprivrede i ruralnog razvoja, već donijela jedan broj podzakonskih akata koji su veoma bitni za poslovanje privrednih subjekata koji se bave proizvodnjom i prometom hrane.
„Važno je istaći da se na radi o pukom prepisivanju evropskih propisa, već se prilikom izrade akata vodilo računa o prilagođavanju uslovima proizvodnje i prometa hrane u Crnoj Gori. Sve objavljene Uredbe možete naći na sajtu Veterinarske uprave“, navela je Rmuš.
Direktorica Veterinarske uprave, Biljana Blečić, kazala je da su upravo privrednici koji posluju u oblasti hrane životinjskog porijekla najviše svjesni odgovornosti, jer je riječ o namirnicima visokog rizika, za koje se definiše na stotine pravila da bi se spriječile opasnosti koje bi se mogle javiti u momentu stavljanja gotovog proizvoda na tržište.
Zakon o bezbjednosti hrane je, kako je saopšteno, samo dodatno usaglašen sa evropskim pravilima, i to je bilo jedno od mjerila kako bi se otvorili pregovori u poglavlju 12 koje pokriva tu oblast.
„Ovo je nadogradnja zakona iz 2007. godine koji se za razliku od prethodnog razrađuje uredbama, što je dodatno obavezujuće za subjekte, jer one sadrže kaznene odredbe za nesprovođenje pravila koje utvrđuju“, rekla je Blečić.
Prema njenim riječima, akcenat je na Uredbi o higijeni hrane koja propisuje opšta pravila u svim fazama poslovanja s hranom životinjskog porijekla, ne samo u proizvodnji već u svakoj daljoj fazi obrade, do ponude potrošačima.
„Njome su obuvaćene fabrike, restorani, prodavnice, pijace, objekti javne ishrane, svi subjekti koji rukuju hranom, prerađenom ili ne“, rekla je Blečić, dodajući da je ta Uredba već objavljena i da je privrednici mogu preuzeti sa sajta Veterinarske uprave.
Ona je saopštila da je u pripremi još jedan propis koji treba da olakša proceduru otvaranja novih objekata.
Riječ je o, kako je pojasnila, urađenom pravilniku o postupku registracije i odobravanja objekata sa poslovanje hranom.
Blečić je rekla da je u pripremi i uredba kojom se stvara prostor proizvođačima hrane da od sopstvenih životinja ili biljaka proizvode hranu u odvojenim prostorijama u okviru objekata u kojima žive.
„Cilj je da damo priliku našim proizvođačima da na kućnom pragu, lokalnoj pijaci ili maloprodajnim objektima lako plasiraju proizvode sa svojih imanja i omogućimo bezbjednost hrane brzom isporukom, a spriječimo nesiguran transport koji obavljaju preprodavci i nakupci“, kazala je ona.
Blečić je navela da su proizvođači i prerađivači hrane životinjskog porijekla od kraja 2014. godine pod procjenom da li ispunjavaju nove higijenske zahtjeve.
Kako je rekla, sprovedena je kategorizacija objekata otvorenih po ranije važećim propisima, u odnosu na EU standarde i ove godine je urađena njihova detaljna procjena.
Svi ti objekti, njih ukupno 180, razvrstani su u tri kategorije. „Prva obuhvata objekte koji ispunjavaju sve zahtjeve EU u pogledu infrastrukture, dok kategorija dva ima manja odstupanja koje treba otkloniti u roku od šest mjeseci“.
„Najveći broj objekata je svrstan u kategoriju tri – njih oko 120. To su objekti kod kojih su utvrđene određene neusaglašenosti sa EU zahtjevima koji se odnose na prostorije, u smislu njihove dovoljnosti, rasporeda, prisustva unakrsne kontaminacije, nedostajanja prostora za pravilno čuvanje sirovine ili proizvoda, neadekvatna oprema“, rekla je Blečić.
Kako je dodala, te neusaglašenosti se moraju otkloniti. „Kroz zakon smo dali mogućnost kako da se ispune svi standardi, na način da proizvođači tačno definišu rokove do kada će otkloniti te neusaglašenosti“.
Prema njenim riječima, svaki subjekt je dužan da u najavljenom roku otkloni sve neusaglašenosti, a u suprotnom će tim objektima biće zabranjen rad dok se to ne završi.
„ Sigurna sam da ćemo postepeno, kroz naredne tri-četiri godine sve naše objekte dovesti do kategorije 1“, kazala je Blečić, naglašavajući da novi objekti moraju da ispunjavaju sve EU standarde prije no što mu se odobri djelatnost.
Kao novinu u odnosu na stari Zakon o bezbjednosti hrane, istakla je obaveze koje se odnose na uspostavljanje HACCP sistema.
Kako je pojasnila, HACCP sistem dužni su da uspostave svi subjekti koji proizvode i prerađuju hranu gdje imamo jasno definisane kritične kontrolne tačke.
„Za sva druga poslovanja u kojima se one ne mogu prepoznati dovoljno je uspostaviti dobre higijenske prakse. Molim vas da ne ulazite nesmotreno u ponude određenih konsultantskih kuća i stručnjaka. HACCP se ne prodaje, već se uspostavlja, održava i primjenjuje“, rekla je ona.
Direktorica Fitosanitarne uprave, Zorka Prljević, govorila je o objavljenim uredbama o aditivima, prehrambenim aromama i informisanju potrošača.
Kako je navela, izašlo se u susret zahtjevima privrednika da se odloži njihova primjena na godinu dana, ali postoje i inicijative da se sa primjenom počne odmah.
„Ispostavilo je da su subjekti poslovanja hranom mnogo spremniji za primjenu ovih propisa nego što smo procijenili, naročito izvoznici u region i EU koji već primjenjuju uredbe prilikom deklarisanja proizvoda“, kazala je Prljević.
Zato je, dodala je, njihov predlog da se iniciraju izmjene da primjena Uredbe o informisanju potrošača počne odmah. „A da se ostavi prelazna odredba za određene subjekte da svoje proizvode mogu stavljati na tržište po starim pravilima do isteka zaliha, a najduže do godinu dana“.
U raspravi su učestvovali brojni privrednici, koji su, kako je saopšteno iz PKCG, podržali organizovanje sastanaka radi upoznavanja sa novim propisima i olakšavanja njihove primjene.
„Zaključeno je da mogu primjedbe i pitanja u cilju otklanjanja mogućih nedoumica u primjeni podzakonskih akata dostaviti Stručnoj službi PKCG koja će tražiti tumačenja od Radne grupe za izradu podzakonskih akata“, kaže se u saopštenju.
Bonus video:
