Deklaracijom o ekološkoj državi Crnoj Gori koja je usvojena na sjednici Skupštine Crne Gore na Žabljaku 20. septembra je još 1991. godine konstatovano da je "zbog ugrožavanja prirode, zaštita identiteta prostora na kome živimo i djelujemo postala naš neodložan i pravovremeni posao“. Odrednica ekološke države koju smo ugradili u dva Ustava do danas nema nikakvog praktičnog smisla, obzirom da je da je već dostignuta velika i trajna devastacija prostora, kvalitet životne sredine u mnogim segmentima i oblastima značajno degradiran, da su prisutne ogromne količine otpada i kontaminirani veliki prostori i najčešće trajno izgubljeni, smatraju u NVO Green Home.
"Broj višedecenijskih ekološih crnih tačaka se uvećao tako da se pored do sada najkritičnijih a koje obuhvataju Kombinat aluminijuma u Podgorici sa bazenima crvenog mulja, odlagalište grita u Brodogradilištu Bijela, termoelektrane u Pljevljima sa deponijom pepela i šljake, smetlišta opasnog otpada Nikšićke željezare, na popisu nalaze i ekstremno zagađeni kanal Port Milena, 320 nelegalnih deponija širom Crne Gore, uključujući gradska smetlišta kao što su ona u Dobrakovu, Bijelo Polje, Bakovići na obali rijeke Tare ili smetlište na obali Ibra koja imaju karakter privremenih deponija više od 25 godina", navodi se u saopštenju. Iako se već cijelu deceniju nadležne institucije bave izmjenama zakona i planova za deponovanje otpada, u Green Home-u navode da višegodišnje činjenice ukazuju na neefikasnost i bezvoljnost institucija da se „uhvate“ u koštac sa pitanjima dosljedne primjene zakona, kažnjavanja počinilaca krivičnih dijela, neselektivne primjene principa „zagađivač plaća“, uvezivanja lokalnih samouprava, građana, komunalnih preduzeća i uspostavljanje sistema primarne selekcije i valorizacije otpada.
"Količina proizvedenog otpada veća je od količine sakupljenog i uskladištenog, dok je opasni industrijski otpad u stalnom porastu a njegovo zbrinjavanje privremenog karaktera. Ogroman jaz između usvojenih zakona i planova i njihovog sprovođenja u procesu pristupa EU i transpozicije evropskog zakonodavstva, se još više uvećava, pri čemu je integracija životne sredine u pojedine sektore (npr. energetika) na kritično malom nivou a finansijska ulagana iz državnog budžeta u sprovođenje evropskih pravnih tekovina su nikad manja", dodaje se.
"Našu stvarnost karakteriše grubo zanemarivanje prirodnih vrijednosti i resursa koji se sve više obezvrijeđuju u odnosu na megalomanske planove i investicije, najčešće privilegovanih pojedinaca i privrednih subjekata, posebno u sektoru energetike i gradnje koje otvoreno pretenduju da unište proklamovani koncept ekološke države. Spomenute neodržive investicije, zanemaruju ne samo biodiverzitet, nego i zdravlje ljudi, kao i važne socijalne i ekonomske kategorije. Tako u jednoj tvz. ekološkoj državi nemamo ni jedno zaštićeno morsko područje ali aktivno planiramo naftna istraživanja u podmorju i to na površini od 3,19 hiljada kvadratnih kilometara. Takođe Vlada intezivno traga za investitorima za realizaciju četiri prevaziđene ideje hidroelektrana na Morači, uzvodno od najvažnijeg slatkovodnog biodiverzitetskog područja za cijeli Dinarski luk. Sa ovakvim neodrživim projektima, uključujući plan izgradnje drugog bloka TE Pljevlja, nije ni čudo da je epitet ekološke države postao nažalost predmet podsmijeha domaće i međunarodne javnosti."
U Green Home-u smatraju da se vlast i nadležne institucije moraju hitno i konačno skoncentrisati na primjenu zakona i strategija zaštite biodiverziteta i životne sredine.
"Potrebno je što prije projektovati finansije, kapacitete i ući u neselektivnu primjenu zakonskih odredbi i kažnjavanje počinilaca vezano za nelegalnog deponovanja otpada, zagađenje voda, vazduha i zemljišta, devastaciju riječnih korita, uništavanje zaštićenih i ugroženih vrsta, kao i devastacije obalnog i zaštićenog područja, te spriječiti dalji neodrživi razvoj zasnovan na neobnovljivim izvorima energije i prljavim tehnologijama."
Bonus video:
