Đalovića pećina, po mnogima najljepša u Evropi, ukoliko sve bude teklo po planu, biće jedan od najisplativijih turističkih projekata, jer je za njenu valorizaciju neophodno izdvojiti oko 2,7 miliona eura, dok bi prihodi bili trostruko veći.
Tom projektu se pristupilo veoma ozbiljno, o čemu govori studija opravdanosti koju je, po narudžbi Direkcije javnih radova, uradio SIMM Inženjering iz Podgorice.
"Istraživanja Đalovića pećine traju već 25 godina. Uvijek se govori o njenoj ljepoti i neiskorištenom potencijalu, ali se veoma malo otišlo dalje od te priče. Zato smo prošle godine pokušali da stvari pomjerimo sa mrtve tačke", kazao je speleolog Željko Madžgalj.
On je pojasnio da se radi o studiji izvodljivosti za pristupni put od manastira Podvrh i sela Bistrice do ulaza u pećinu, a da bi ove godine trebalo da se raspiše tender za studiju izvodljivosti za unutrašnjost pećine, za šta bi trebalo pribaviti i dozvole od Agencije za zaštitu životne sredine.
Pećina nad Vražjim firovima, kako glasi naziv Đalovića pećine, nadmašuje sve istražene. Ne postoji do sada otkriveni pećinski nakit koji se u njoj ne može vidjeti. Nalazi se u Đalovića klisuri u blizini Bijelog Polja, na nadmorskoj visini od 805 metara. Do sada je istraženo 17,5 kilometara, sa ogromnim potencijalom za dalja istraživanja.
“Procjena je da bi dužina turističke staze bila 800 do 1.500 metara. Do nje bi se dolazilo od magistralnog puta Bijelo Polje - Prijepolje do manastira Podvrh na ulazu u Đalovića klisuru, što iznosi 13 kilometara. Do ulaza je oko 1,5 km, odnosno oko 2,8 kilometara pješačke staze”, kazao je Madžgalj.
On je pojasnio da su do sada urađena preliminarna istraživanja i studija izvodljivosti, nakon koje bi slijedio glavni projekat i studija zaštite, zatim vizuelizacija i tehnologija, određivanje menadžmenta, upravljanja i razvoja, održavanja i zaštite.
“Projekat je izuzetno zahtjevan i sa ekološkog i sa finansijskog stanovišta, a njime je predviđeno i osnivanje centra za posjetioce, gradnja puta od sela Bistrice do manastira Podvrh, izgranja žičare od manastira do ulaza i, naravno, uređenje pećine za turističko posjećivanje”, kazao je Madžgalj.
On je naveo da je ideja da centar za posjetioce ima muzej, suvenirnicu, adrenalin park, parking i restoran.
“Put od Bistrice do manastira bio bi dug pet kilometara, a širok 5,5 metara. Žičara bi bila duga 1.578 metara, imala bi četiri stuba visine od 15 do 21 metar, najveći raspon između drugog i trećeg stuba bio bi 780, najveća dubina u klisuri 260 metara, njom bi se putovalo, 5,5 minuta, imala bi dvije gondole i prevozila bi 75 osoba na sat. Cijena gradnje je projektovana na oko 2,7 miliona eura, plus 15 odsto za troškove postavljanja”, kazao je Madžgalj.
Za turističku valorizaciju predviđen je prvi dio pećine koji se zove Veliki lavirint, a koji se nalazi iznad ravnog dijele pećine koji ima dosta vode.
“Prednost pećine je upravo u tome što ona nema taj izdvojeni dio koji može turistički da se valorizuje a da dva druga ostanu nezavisna za speleološka i naučna istraživanja. Tu postoji taj zarušeni dio kroz koji bi moglo da se uđe u najljepši dio pećine”, kazao je Madžgalj.
Obrađivač je uradio tri pristupa: žičaru od 75 osoba na sat plus pješačka staza, žičaru od 175 osoba na sat, a verzija tri je podrazumijevala pristupni put, što je, prema riječima Madžgalja, potpuno neostvarivo, jer bi se morali graditi tuneli i mostovi kroz zaštićeno područje. Sa druge strane, žičara sa većim kapacitetom povećava cijenu čak tri puta.
Cijena ulaznice bile bi 15, 12 ili 10 eura i u nju bi bili uključeni parking, transport, korišćenje žičare i posjeta pećini. Procjena je da bi ukupni prihodi od posjetilaca Đalovića pećini za varijantu 1 žičare, sa iskorišćenošću kapaciteta od 70 odsto bili veći od dva miliona eura, dok bi troškovi bili 430 hiljada. U varijanti 2, sa istim procentom iskorištenosti prihod bi bio čak 4,7 miliona a troškovi 550 hiljada. To bi značilo da bi odnos direktnih i indirektnih prihoda bio 1:3. Obrađivač je predložio da se gradi skuplja varijanta, jer je brže vraćanje instvesticije. Uglavnom to vraćanje je od pet do 10 godina.
“Crnu Goru godišnje posjeti 1,5 miliona turista, a 97 odsto turističkog prometa otpada na opštine na primorju. Mi bismo to uvezali sa drugim ponudama na sjeveru, kao što je na primjer rafting, davanjem nekih obrisa masovnog turizma. Nacionalne parkove je u 2014. godini posjetilo 230 hiljada ljudi, a na raftingu na Tari bilo je više od 50.000 posjetilaca.
“Procjena broja posjetilaca Đalovića pećine je od 150 do 400 hiljada, a najmanji broj posjetilaca za pokrivanje troškova je 40.000. Turistička valorizacija pećine mogla bi biti generator razvoja svih ostalih oblika turizma kao i drugih djelatnosti, kako u Bijelom Polju, tako i ostalim opštinama na sjeveru Crne Gore”, kazao je Madžgalj.
Postojinsku jamu godišnje posjeti pola miliona ljudi
"Iako u Crnoj Gori ima ogroman broj pećina, za sada je valorizovana jedino Lipska u blizini Cetinja. U svijetu postoji 1.250 turističkih pećina. Procjena je da je oko 800 značajnih, a da više od 100 imaju više od 100.000 turista godišnje. Njih godišnje posjeti 150 miliona ljudi, a promet je oko 2,2 milijarde dolara”, kazao je Madžgalj.
Što se tiče regiona, za posjetioce su u Sloveniji otvorene 24 pećine. Najpoznatija je Postojinska koja ima oko pola miliona posjeta, a Škocjanske jame imaju oko 100 hiljada, U Hrvatskoj se turistički valorizuje 15, Srbiji 10, BiH četiri (plus Titova pećina u Drvaru), a u Makedoniji jedna (ne računajući pet crkvenih pećina).
U pet opština ima 330 pećina i jama
Planinarsko-spelelološki klub “Akovo” uradio je katastar pećina i jama na teritoriji pet opština na sjeveru. Locirano je 330 objekata, od čega u Beranama 90, Bijelom Polju 116, Petnjici 24, Mojkovcu 36 i Kolašinu 64. Izmjereno je 230 objekata, čija ukupna izmjerena dužina iznosi 45.724, a ukupna izmjerena dubina 7.725 metara.
Najduža pećina je Đalovića (17.500 metara), najdublja jama je Željezna jama u Kolašinu (1.171 metar), najviši stalagmit od 18 metara nalazi se u Đalovića pećini, u kojoj se nalazi i najduže jezero (220 metara) i najveća dvorana (100x40 metara)
Bonus video:
