Na osnovu dokumenta iz 1902. godine lako bi se moglo zaključiti da se u to vrijeme lokalnim finansijama u Kolašinu upravljalo s mnogo više umješnosti i transparentnosti, nego što je bio to slučaj minulih godina, kada su predlozi budžeta i završnih računa izazivali brojne polemike i nedoumice.
U dokumentu, s velikom preciznošču i do detalja su navedeni čak i oni najsitniji opštinski prihodi i rashodi. Nema dugova i kredita, a očigledno nije bilo ni rebalansa.
Na samom početku prošlog vijeka Kolašinom je upravljao Filip Krivčević, a iz tadašnjeg budžeta vidi se da su gradsku upravu činili R. Marković, M. Bošković i T. Vujačić, koji su i obradili podatke o prihodima i rashodima i vodili računa o tačnom prikazu stanja u gradskoj kasi.
Te godine budžet je iznosio 6.803 krune. Najznačajniji prihod u budžetu grada 1902. godine bio je od "opštinskog kantara i klanice” - oko 966, odnosno 902 krune.
Kako se vidi u dokumentu značajno se prihodovalo i od taksi na uvoz duvana i pića i “živo i kožu”, ukupno oko 1. 500 kruna. Uspješno se naplaćivala i boravišna taksa, pa u dokumentu postoji stavka “biljete od boravka dolazećih lica”.
Prije 113 godina, kako se vidi iz dokumenta, gradske vlasti su ažurno naplaćivale i porez na imovinu i dozvole za trgovinske radnje. Te daleke 1902. godine prodata je i zgrada stare škole za 746, a taj novac i dodatnih 2. 200 kruna odmah su uloženi u gradnju nove škole i kupovinu zemljišta.
Tadašnja vlast, očigledno je iz dokumenta, vodila je računa i o popravci i održavanju postojeće infrastrukture i vjerskih i ostalih objekata, pa su ubilježeni rashodi za radove na oštećenim mostovima, crkvi i putevima.
Tadašnji Kolašinci svojim novcem plaćali su samo predsjednika Opštine, dva pisara i četiri pandura. Rad prvog čovjeka grada, kontrolisala je tročlana gradska uprava. U dokumentu nema podataka da su članovi uprave primali bilo kakvu nadoknadu za svoj rad.
Krivčević je, kako se navodi u tadašnjem budžetu imao zaradu od 600 godišnje, a 50 kruna više godišnje su zarađivala sva četiri pandura. Zarada dva pisara takođe je uredno zavedena u dijelu koji se odnosi na rashode. U rashode je uračunat i zakup opštinskih kancelarija od 121, kao i troškovi grijanja od 102 krune.
U to doba vodilo se mnogo računa i o komunalnim i urbanističkim poslovima. Već u to vrijeme postojala su fenjeri, koji su osvjetljavali ulice. U tadašnjem budžetu navedeno je koliko je novaca izdvojeno i za zaradu čovjeka koji je palio fenjere, ali i koliko je potrošeno za gas, fitilje, pa čak i za šibice.
Početkom prošlog vijeka značajan novac odvajao se i za čišćenje gradskih ulica. Iz rashoda u budžetu vidi se i da je 50 kruna potrošeno na kupovinu sadnica drveća i formiranje gradskog drvoreda, koji i danas krasi varoš. U budžetu je navedeno i da se izdvajao novac za kupovinu sjemena poljoprivrednih kultura za što je potrošeno 68 kruna.
Dio gradskog novca izdvajan je za pomoć siromašnima. Kako je navedeno u budžetu iz 1902. godine u tu svrhu najugroženijim sugrađanima gradska vlast je dala 135 kruna. Znimljivo je da je postojao i svojevrsni kreditni fond.
Za pozajmice je bilo opredijeljeno 50 kruna, ali, nažalost, nema podataka pod kojim uslovima je novac pozajmljivan Kolašincima.
Pasa lutalica rješavali se trovanjem, 69 kruna potrošeno na doček kralja
Za današnje vrijeme neprihvatljivo, ali početkom prošlog vijeka, kako se vidi iz dokumenta vlast se pasa lutalica rješavala tako što ih je trovala. U budžetu su navedeni i troškovi od 10 kruna za kupovinu otrova.
S druge strane oni koji su upravljali Kolašinom prije više od 100 godina nijesu mnogo novca trošili na sve što se danas vodi pod stavkom "reprezantacija". Od troškova te vrste iz budžeta se može izdvojiti samo 69 kruna potrošenih kako se navodi prilikom dolaska kralja Nikole. Manje od 40 kruna te godine potrošeno je za sve ostale svečanosti organizovane u varoši.
Bonus video:
