Lipa, koja je nedavno, prema rješenju službenice Komunalne policije, posječena u Ulici četvrte proleterske brigade u Kolašinu, vjerovatno je kao i većina ostalih u centru grada posađena 1890. godine. Tada je formiran prvi drvored u Kolašinu, a kako tvrdi direktor Centra za kulturu Branislav Jeknić, zasadio ga je, rodom Bjelopoljac, Lale Nešović. Nešović je, prema nekim istorijskim podacima, bio drugi varoški predsjednik. Od tada do prije nekoliko dana nijedan stanovnik Kolašina nije posjekao stablo u Sibirskoj, kako drugačije zovu ulicu IV Proleterske brigade.
Lipe su, kaže Jeknić, uništavane samo tokom Prvog svjetskog rata i tokom njemačkog bombardovanja 1944. godine.
“Drovored lipa u Sibirskoj je dio kolašinskog nasljeđa i imidža, i uprkos tome što nije riječ o zaštićenim vrstama drveta, predstavlja nemjerljivu ambijentalnu vrijednost. Zbog toga je čin sječe, vjerovatno, jedne od nastarijih lipa u gradu, neodgovoran potez i nije ni čudo što je izazvao toliko oštrih rekacija i organizovanje građanskog protesta”, kaže Jeknić.
Sa tog protesta upućena je građanska inicijativa da se drvoredi zaštite, upravo, kao ambijentalna vrijednost, a Jeknić ističe da je tradicija brižljivog odnosa prema kolašinskim drovoredima vrlo duga i razlog za ponos. Prvo drvo koje je namjenski zasađeno u Kolašinu, bila je jela na gornjem trgu (Trg Vukmana Kruščića).
“Ta jela je zasađena 1878. godine, poslije ulaska crnogorkse vojske u, od Turaka, oslobođeni Kolašin. Zasađena je uz blagoslov mitropolita Mitrofana Bana. Vidi se na fotografiji iz 1903. godine, koju su napravila dvojica engleskih putopisaca (Reginald Wyon i Gerald Prance). Ta fotografija je objavljena u , nažalost, još, na naš jezik, neprevedenoj knjizi o Crnoj Gori ( čiji naslov u slobodnom prevodu glasi Crne planine). Na kasnijim fotografijama jela se ne vidi, a nije poznato kako je uništena”, ispričao je Jeknić.
U vrijeme kada je, zahvaljujući Nešoviću, Kolašin dobio prvi drvored u centru grada, zasađeni su i brestovi pored hrama Svetog Dimitrija, a Jeknić kaže da je taj drvored formirao kapetan Jevrem Simov Dragović.
“Važno je napomenuti da su, na mjestu, čak i tokom bombardovanja uništenih stabala, kasnije sađena nova, pa se drvored očuvao duže od 120 godina. U Sibirskoj ulici, pored lipa, ima i stabala jasena i planinskog javora. Ta stabla su, vjerovatno posađena, na mjesto onih koji su uništeni tokom ratova i paljenja Kolašina”, objašnjava Jeknić.
Lipa koja je u četvrtak srušena motornim testerama radnika Komunalnog i za koju je službenica Komunalne policije procijenila da ugrožava bezbjednost prolaznika i okolnih objekata, bila je svojevrsna atrakcija. Zbog udubljenja u deblu privlačila je pažnju turista, pa su mnogi, naročito djeca, to mjesto birali za fotografisanje.
Svi su voljeli rupu u koju se uvukao i Uroš
Poseban izgled lipe, zbog čije sječe su prvi put u Kolašinu lokalni političari iz svih političkih partija zajedno protestovali, nije ostavio ravnodušnim ni poznate umjetnike.
“U udubljenju u stablu te lipe Uroš Tošković je 2007. godine izveo performans. Neuobičajen za Kolašin, ali vrlo efektan i atraktivan”, kaže direktor kolašinskog Centra za kulture.
Mnoge fotografije, ističe on, napravljene kao uspomena na boravak u ovom gradu, su upravo sa te lokacije.
“Zaista, razlog za reakciju i protest svakog ko razumije “dušu” Kolašina i zna šta drvored u Sibirskoj predstavlja”, kazao je između ostalog, direktor Centra za kulturu.
Galerija
Bonus video:
