Više od 10 hiljada ljudi godišnje umre u Srbiji i Crnoj Gori, zbog zagađenja vazduha, a Pljevlja su lider među najzagađenijim mjestima u Evropi, ocijenjeno je iz alijanse za zdravlje i životnu sredinu (HEAL), vodeće evropske organizacije koja se bavi pitanjem uticaja životne sredine na zdravlje u EU.
HEAL je juče objavio tri brifinga za Srbiju i Crnu Goru i Bugarsku, koja je rangirana kao prva u Evropi sa 11.000 preranih smrti godišnje zbog lošeg kvaliteta vazduha. Na drugom mjestu su Srbija i Crna Gora sa 10.777 smrtnih slučajeva.
Rumunija je na trećem, Poljska na četvrtom, a Grčka i Mađarska na petom i šestom mjestu.
“Novi HEAL-ovi brifinzi preporučuju da medicinski stručnjaci u Bugarskoj, Srbiji i Crnoj Gori sistematski uzmu u obzir ekološke faktore prilikom postavljanja dijagnoze bolesti pacijenta, da provjere i informišu se o kvaliteta vazduha i angažuju se u razvoja energetskih politika i opcija. Mi bismo voljeli da vidimo doktore i druge zdravstvene radnike kako ističu troškove zdravlja prouzrokovane korišćenjem uglja i kako ohrabruju donosioce odluka da uzmu u obzir ove troškove prilikom donošenja odluka na polju energetike. Ako se odlučimo da gradimo nove termoelektrane to bi moglo biti štetno za napore usmjerene na borbu protiv hroničnih bolesti i za zaštit zdravlja djece”, kazala je koordinatorka HEAL-a za energiju i zdravlje za jugoistočnu i centralnu Evropu Vlatka Matković-Puljić.
U dijelu “Zagađenje vazduha i zdravlje u Crnoj Gori, činjenice, brojke i preporuke”, izražena je velika zabrinutost za kvalitet vazduha i konstatovano da “građani širom zemlje dišu vazduh koji se smatra štetnim po zdravlje”.
“Kvalitet vazduha u mnogim gradovima Crne Gore je velika briga: mjerenja pokazuju da građani udišu vazduh koji se smatra štetnim po zdravlje. Na primjer, koncentracije PM10 u 2012. bila je 52 mikrograma po kubnom metru, što je značajno više od limita koje su EU i Svjetska zdravstvena organizacija postavili da bi zaštitile zdravlje. Novi crnogorski izvještaj o kvalitetu vazduha u 2013. godini navodi da je u toku te godine na nekim lokacijama prekoračena godišnja granična vrijednost čestica veća od 40 mikrograma”, piše u izvještaju.
Navodi se da su Pljevlja lider u lošem kvalitetu vazduha.
”Tokom 2012. godine u opštini Pljevlja zabilježeno je 217 prekoračenja graničnih vrijednosti za suspendovane čestice PM10, a srednja koncentracija u toj godini je bila izrazito visoka, čak 90 mikrograma. Sa ovim brojevima, grad Pljevlja je lider među najzagađenijim mjestima u Evropi. Emisije iz sagorijevanja uglja u elektrani i u domaćinstvima bile su glavni uzroci lošem kvalitetu vazduha u Pljevljima”, piše u izvještaju.
O situaciji u Pljevljima bilo je riječi i na jučerašnjoj sjednici Skupštine i odlučeno je da Odbor za ekologiju razmotri u što kraćem roku situaciju. Na osnovu njihovih zaključaka, Skupština će po hitnom postupku donijeti zaključak koje mjere treba preduzeti.
Do takvog stava Skupština je došla nakon inicijative poslanika Demokratskog fronta Vladislava Bojovića koji je tražio da Skupština hitno reaguje i proglasi vanredno stanje u Pljevljima. “U Pljevljima od 3. decembra, pored zagađenog vazduha, voda nije za upotrebu. Pozivam Skupštinu da, polazeći od njenih ustavnih nadležnosti proglasi vanrednu sistuaciju, dok se ne sanira ovako dramatično stanje. Skupština treba da stane u odbranu člana 22 Ustava da svaki građanin ima pravo na zdravu životnu sredinu”, kazao je Bojović.
On je naveo da, po izjavama sanitarnog inspektora i dermatologa Doma zdravlja, voda iz gradskog vodovoda nije za upotrebu i da se ne preporučuje ni za umivanje.
Agencija za zaštitu životne sredine saopštila je juče da najveći uticaj tokom zimskih mjeseci na kvalitet vazduha u Pljevljima imaju individualna ložišta u kombinaciji sa meteorološkim parametrima, “uz kumulativno dejstvo konstantnih emisija iz industrije i saobraćaja”.
U Evropi 18.200 preranih smrti godišnje zbog elektrana na ugalj
Iz HEAL-a su ocijenili da je zagađenje vazduha koje potiče od proizvodnje i korištenja energije, uključujući termoelektrane, poseban razlog za brigu na Balkanu. U izvještaju piše da je 18.200 preranih smrti svake godine u Evropi rezultat izloženosti zagađenja vazduha izazvanog termoelektranama na ugalj.
“Zabrana sagorijevanja uglja u Dablinu početkom 90-ih godina prošlog vijeka dovela je do smanjenja ukupne smrtnosti u gradu za osam odsto, uključujući i smanjenje kardiovaskularnih bolesti za sedam i respiratornih za 13 odsto”.
Bonus video:
