Prvi sajt jednog sela u Crnoj Gori, poruka je koja dočekuje posjetioce sajta Velika.me, stranice posvećene seoskom naselju na jugoistoku Crne Gore. Sajt, je okupio velik broj onih koji vode porijeklo iz Velike i jedan je od glavih “krivaca” za formiranje NVO “Klub Velika”.
Danas Veličani i oni iz okolnih sela, upravo kroz tu NVO i stranicu Velika.me, promovišu ekonomske i turističke potencijale tog kraja.
“Željeli smo da ih informišemo i da zajedničkim snagama pomognemo razvoju Velike i okolnih sela”, kazao je “Vijestima” Ljubiša Paunović, član Upravnog odbora NVO “Klub Velika”.
Na stranici, kako navode autori, možete da saznate više o Veličanima i Novšićima, ali i o komšijama: Gornjoržaničanima, Murinjanima, Mašničanima, Pepićanima, Brezojevičanima, Plavljanima, Gusinjanima... Na sajtu, pored ostalog, autori navode da je jedan od ciljeva NVO “Klub Velika” da se vrati život u sela.
“Inicjativa za oživljavanje Velike i okolnih sela postoji. To vidimo kroz razvoj poljoprivrede i turizma”, kaže Paunović.
“Klub Velika” je, kada je poljoprivreda u pitanju, dodaje on, inicirao formiranje prve kooperative u Crnoj Gori (velikakooperativa.me).
“Ideja je da se počne sa plantažnim uzgojom onoga što nam je priroda dala, a to je u prvom redu plantažna borovnica, a onda i sve ostalo šumsko voće. Kooperativa i Klub rade na udruživanju poljoprivrednika, formiranju plantaža i formiranju pogona za preradu i pakovanje, kako bi ovi naši kvalitetni, nezagađeni i u skoroj budućnosti brendirani proizvodi našli lakši put do kupaca. Do sada smo, pored formiranja Velike kooperative, ostvarili dobre odnose sa Ministarstvom poljoprivrede, stručnim organizacijama iz regiona, potencijalnim kupcima”, rekao je Paunović.
NVO “Klub Velika”, kao dio velikog međunarodnog konzorcijuma, učestvuje na tenderu prekogranične saradnje za sredstva iz IPA fondova sa projektom “Čakorska borovnica", a sprema se i za nove međunarodne tendere.
“Ostvarili smo i odličnu saradnju sa lokalnim samoupravama, Andrijevicom i Beranama, sa kojima planiramo zajednički nastup i udruživanje poljoprivrednika sa tih teritorija. Sa matičnom opštinom Plav, nažalost, još nemamo ostvarenu saradnju”, kaže Paunović.
Razvoj turizma u tom kraju, u “Klubu Velika” vide kroz formiranje “Parka prirode Čakor”, koji bi se prostirao na površini od oko 100 km2 na tri opštine - Plav, Andrijevica i Berane, i izgradnju “Visitorskog centra Čakor, na Čakoru.
Osim što je cilj projekata zapošljavanje ljudi iz tog kraja, cilj je i zaštita i očuvanje prirodnih dobara, koja se, kaže Paunović, godinama “ozbiljno uništavaju i bespovratno gube”.
“Za taj projekat imamo podršku međunarodnih organizacija, Ministarstva turizma, lokalnih samouprava Andrijevica, Berane i Plav, sektora za vanredne situacije MUP-a”, kazao je Paunović.
Spisak uspješnih akcija NVO “Klub Velika” je dugačak.
Zahvaljujući toj NVO, svi đaci u školi u selu Velika imaju kompjutere, u toku je akcija opremanja ambulante u selu, sa ciljem da to bude “najbolja seoska ambulanta u Crnoj Gori”. Klub je sakupio preko 3.000 knjiga za prvu biblioteku u selu Velika.
“Do otvaranja biblioteke u septembru očekujemo da će naša biblioteka biti najveća seoska biblioteka u Crnoj Gori”, kaže Paunović, uz napomenu da će to biti razlog i za otvaranje još jednog radnog mjesta u selu.
U “Klubu” svojim veliki uspjehom smatraju upisivanje Tojine pećine u katastar speleoloških lokaliteta. Ponosni su i na savremeno i tehnički moderno opremljenu kancelariju Kluba i Kooperative u selu, gdje mještani besplatno mogu da dobiju usluge fotokopiranja. Za nekog iz grada to je, kaže Paunović, smiješno. Ali, da bi fotokopirali jedan dokument, mještani Velike moraju da idu preko 20 km do Plava ili preko 50 km do Berana.
“Klub Velika” je i organizator tradicionalnih skokova sa Limskog mosta, a plan je da taj događaj od sljedeće godine bude višednevna regionalna manifestacija.
Stranica Velika.me postoji već četiri godine. Na njoj radi mnogo njih, većinom ljudi koji više ne žive u tom kraju.
“Javljaju se ljudi porijeklom iz Velike, uglavnom mlađi, za administriranje, ali nama s potrebni i stručni ljudi koji bi vodili određene teme kroz sajt. A to je teško naći”, kaže Paunović.
“Željeli bismo da imamo više ličnih priča i vijesti o stanovnicima naših sela. Radimo na tome da taj dio poboljšamo”, dodaje on.
Siguran put za oživljavanje sela
U NVO “Klub Velika” smatraju da je stvaranje uslova za pristojan život i rad, siguran put za oživljavanje sela.
“Slijedimo uspješne primjere iz sličnih sredina u zapadnoj i sve više u srednjoj Evropi i to može biti pilot projekat za slične sredine u Crnoj Gori”, kaže Paunović.
Međutim, smatra on, da bi se to i ostvarilo na nivou Crne Gore, mora postojati jasna strategija Vlade.
„Ako ne i posebno ministarstvo za rješavanje tog problama. Mi kao NVO želimo da svojim radom damo primjer ali i da ukažemo da je ovaj problem rješiv. Velika i okolna sela, koja se predmet rada našeg NVO imaju oko 4.000 stanovnika. Smatramo da ovim i sličnim programima, negativni demografski procesi mogu da se zaustave“, dodaje Paunović.
Turisti nalaze put do sjevera
Sjever Crne Gore je, čini se, često zapostavljen kada su promocije turističke ponude u pitanju. Turisti, oni strani, ipak nađu put do crnogorskih planina i sela.
“Svjetski trendovi u turizmu su upravo ono što sjever Crne Gore može da ponudi. U tim krugovima turista, koji se odlučuju za takvu vrstu odmora, brzo se pronosi vijest o našim prirodnim ljepotama. Sjever bi bio privlačniji i za strane, ali i za domaće goste, ako i mi sami prepoznamo taj potencijal i malo poradimo na turističkom sadržaju”.
Paunović smatra da se, iako situacija na sjeveru trenutno nije dobra, ne može očekivati da Vlada sve uradi i servira.
“Mora postojati i privatna inicijativa. Vladu vidim kao partnera na takvim projektima, čiji bi zadatak bio da stvori povoljne uslove i podršku inicijativama”, kazao je Paunović.
Galerija
Bonus video:
