Analiza pravosudne mreže pokazala je gotovo alarmantno stanje u mnogim crnogorskim sudovima, gdje se na odluke čeka i po nekoliko godina, ali i to da je efikasnost nezadovoljavajuća, iako je broj sudija u Crnoj Gori mnogo veći od evropskog prosjeka.
Izvještaj, koji je rađen na osnovu paramatera Komiteta savjeta Evrope za efikasnost pravosuđa (CEPEJ), pokazao je da se u mnogim sudovima kasni sa donošenjem odluka, da se zbog toga gomilaju predmeti i da se na sudske odluke troši ogroman budžetski novac.
“Broj sudija se i dalje smatra izuzetno velikim, što za posljedicu ima visoke troškove u pravosuđu. Jedini način da se ovo poboljša je smanjenjem zadataka sudija ili kroz povećanje efikasnosti. Crna Gora za svoj pravosudni sistem izdvaja više od drugih evropskih država, a gotovo dvostruko veći iznos u odnosu na svoje susjede”, piše u analizi izvještaja.
Danilovgrad i Žabljak u “crvenom”
CEPEJ za analizu učinka sudova koristi dva osnovna indikatora - stopa rješavanja predmeta i vrijeme postupanja u predmetu.
Upravo ti parametri pokazali su alarmatno stanje u osnovnim sudovima u Danilovgradu i Žabljaku, gdje se sudije mogu “pohvaliti” niskim stopama rješavanja predmeta koje kasnije uzrokuju ogroman broj zaostalih predmeta ali i ogromno kašnjenje.
“Učinak u ovim sudovima pokazuje negativan trend u periodu dužem od tri godine”, piše u dokumentu.
U izvještaju o radu sudova u Crnoj Gori piše da osnovni sudovi u Beranama, Plavu, Podgorici i Kolašinu pokazuju upozoravajuće stope rješavanja predmeta, što doprinosi činjenici da se nagomilavaju novi predmeti, koji godinama čekaju odluke
Ništa bolje rezultate nemaju ni njihove kolege na Žabljaku - Mihailo Anđelić, Rajko Šibalić i Milovan Jovković, koji i pored činjenice što “pokrivaju” najmanji broj stanovnika imaju loše rezultate. Ono što je pozitivno u tom sudu je povećanje stope rješavanja novih predmeta, pa su tako tokom 2011. godine imali 78 odsto odluka u novim predmetima, što se približava nekoj zadovoljavajućoj normi.
U izvještaju o radu sudova u Crnoj Gori piše da osnovni sudovi u Beranama, Plavu, Podgorici i Kolašinu pokazuju upozoravajuće stope rješavanja predmeta, što doprinosi činjenici da se nagomilavaju novi predmeti, koji godinama čekaju odluke.
Da nije sve kako ne treba u crnogorskom pravoduđu pokazuju podaci iz sudova u Baru, Herceg Novom, Nikšiću, Pljevljima, Rožajama i Ulcinju koji imaju dobar učinak sa veoma visokim i odličnim stopama rješavanja predmeta.
“Većina od njih i dalje imaju veoma veliki broj predmeta u radu, ali se i tu situacija poboljšava. Očigledno je da su skori svi od ovih sudova u posljednje četiri godine poboljšali svoj učinak”, ocijenjeno je u ovom izvještaju.
Situacija je mnogo stabilnija u većim sudskim instancama, a samo je situacija u Višem sudu u Podgorici u određenoj mjeri zabrinjavajuća.
Kasne u Podgorici i po 1.408 dana
Sudska odluka u Crnoj Gori prosječno se čeka oko 244 dana u prosjeku, što je za 100 više nego što bi bila zadovoljavajuća evropska praksa.
Posebno dramatična i alarmantna kašnjenja primijećena su u osnovnim sudovima u Danilovgradu, Cetinju i Podgorici, gdje se na odluke sudija čeka u prosjeku od 1.282 do 1.408 dana.
U Podgorici sudije duže oko 5.000 predmeta što uslovljava kašnjenja u njihovim odlukama, a pozitivno je se rok za donošenje odluka smanjio u odnosu na stanje od prije četiri godine.
“U Osnovnom sudu u Podgorici je vrijeme trajanja postupaka “ustaljeno”, ali izuzetno dugo, a negativni trend osnovnih sudova u Cetinju i Danilovgradu je dramatičan jer je vrijeme rješavanja dvostruko ili trostruko veće”, navedeno je u Analizi pravosudne mreže.
“Broj sudija se i dalje smatra izuzetno velikim, što za posljedicu ima visoke troškove u pravosuđu. Jedini način da se ovo poboljša je smanjenjem zadataka sudija ili kroz povećanje efikasnosti. Crna Gora za svoj pravosudni sistem izdvaja više od drugih evropskih država, a gotovo dvostruko veći iznos u odnosu na svoje susjede”, piše u analizi izvještaja
Odluke se brzo donose i u privrednim sudovima u Podgorici i Bijelom Polju, Apelacionom i Vrhovnom sudu, gdje nema čekanja.
Predsjednica Vrhovnog suda Vesna Medenica nedavno je saopštila da je priliv predmeta u 2012. u odnosu na prethodnu godinu bio manji za 22,71 odsto, a broj riješenih predmeta takođe manji i to za 20,79 odsto.
Sudije su, kako je saopštila, u 2012. prosječno bile opterećene sa po 501,42 predmeta, od kojih su završile po 367,75, dok je nezavršenih predmeta po sudiji 135,68.
“Kvalitet presuđenja nije zadovoljavajući kod pojedinih sudija i sudova, tako da je i to jedan od glavnih prioriteta kojima će se u 2013. godini sudska vlast i Sudski savjet baviti”, piše u Izvještaju o radu sudova za 2012.
U tom cilju, navodi se, prvenstveno je neophodno utvrditi subjektivnu odgovornost svakog pojedinačnog nosioca sudske funkcije kome je više od 30 odsto ukinutih odluka u zadnje dvije godine, što će nužno dovesti do pokretanja postupka za utvrđivanje odgovornosti za iskazanu nestručnost.
“Najviše su opterećene sudije osnovnih sudova jer su u radu imali prosječno 581,86 predmeta, završili su 396,98, a ostalo im je 184,89. U vezi sa trajanjem postupka u složenim predmetima kod svih osnovnih sudova u Crnoj Gori, Savjet ukazuje da je do tri mjeseca završeno čak 42,30 odsto svih predmeta, do šest mjeseci 17,58 odsto, do devet mjeseci 11,86 odsto, dok je do godine 9,34 odsto, a preko godine 18,25 odsto”, piše u Izvještaju.
Predmet u Kolašinu “košta” čak 186, a u Nikšiću samo 52 eura
Podaci o budžetima sudova u 2011. godini pokazuju i troškove koji pojedini sudovi potroše do donošenja pravosnažne odluke u nekom predmetu. U osnovnim sudovima prosjek troškova je 112 eura po predmetu, ali istraživanje pokazuje da su odstupanja velika zavisno od grada do grada.
U Nikšiću se predmet riješi uz trošak od 52 eura, dok na Cetinju i Kolašinu isti “proizvod” košta državu čak 186 eura. Nešto “jeftiniji” predmeti su u Privrednom sudu u Bijelom Polju gdje budžet prosječno koštaju po 116 eura, ali u istom sudu u Podgorici donošenje odluke državu košta svega 45 eura.
Da nešto ne štima u Privrednom sudu u Bijelom Polju, osim velikog troška, pokazuje i podatak da Privredni sud u Podgorici ima dvostruko veću produktivnost od kolega sa sjevera. U Podgorici svaki sudija godišnje riješi po 261 predmet, a u Bijelom Polju taj broj je 109. Budžet, zbog složenosti, najviše koštaju predmeti u Vrhovnom sudu pa tako za donošenje odluke u toj najvećoj sudskoj instanci iz budžeta se izdvoji 575 eura.
Galerija
Bonus video:
