Crna Gora smanjila je broj radnih dozvola za strance za 2013. godinu na 16.500, dok je prošle godine taj broj iznosio 25.050 stranih državljana koji su dobili priliku da rade u našoj zemlji.
U narednom periodu država mora kao opšti cilj definisati povećanje zapošljavanja domaće radne snage pogotovo na sezonskim poslovima, zaključeno je u Analizi mogućnosti većeg zapošljavanja domaće radne snage u odnosu na postojeći obim zapošljavanja stranaca.
U Analizi koju je pripremilo Ministarstvo rada i socijalnog staranja u saradnji sa Zavodom za zapošljavanje, a nedavno usvojila Vlada, kao problem je prepoznato preveliko zapošljavanje stranih državljana prvog i drugog stepena obrazovanja. Problem je najizraženiji na poslovima u oblasti turizma, ugostiteljstva, građevinarstva, poljoprivrede i trgovine.
Kako se navodi u tom dokumentu, zapošljavanje stranaca u prethodne dvije godine karakterisalo je to što se 90,9 odsto dozvola odnosilo na sezonski rad i to za ljude sa prvim i drugim stepenom stručne spreme (87 odsto).
“Prema djelatnosti najviše radnih dozvola izdato je za potrebe građevinarstva 20,8 odsto, turizma i ugostiteljstva 20,0 odsto..."
“Prema djelatnosti najviše radnih dozvola izdato je za potrebe građevinarstva 20,8 odsto, turizma i ugostiteljstva 20,0 odsto, trgovine na veliko i malo 14,8, naučne i tehničke djelatnosti 7,3 i poljoprivrede 6,4 odsto”, piše u dokumentu.
Najmanje su traženi ljudi sa višim i visokim obrazovanjem i to svega 5,5 odsto. Najviše radne snage bilo je iz Srbije 42,8 odsto, BiH 22,5, Makedonije 7,2 i sa Kosova 3 odsto.
Ipak, domaća radna snaga nije dovoljna da pokrije čitavo crnogorsko tržište, ali u Analizi se navodi da zemlja može računati na zapošljavanje velikog broja maturanata i studenata.
Tokom 2012. godine na crnogorskom Zavodu za zapošljavanje bilo je 30.252 nezaposlenih, a tokom godine još 37.405 novoprijavljenih. Od tog broja sa prvim i drugiim stepenom bilo je nešto oko 22,5 odsto, trećim, četvrtim i petim skoro 55 odsto i visokom stručnom spremom skoro 22 odsto.
“Činjenica da se 34 odsto od ukupne godišnje ponude u 2012. godini odnosilo na sjeverni region, a da je svega 9,7 odsto učešća u ukupno iskazanoj tražnji, ukazuje na to da veliki dio ponude ovog regiona predstavlja potencijal za zadovoljavanje tražnje na primorju, u kojem tražnja za 71,5 odsto nadmašuje raspoloživu ponudu”, navodi se u Analizi.
To još u drastičnijoj mjeri potvrđuje odnos ponude i tražnje po stepenima stručne spreme naročito kada su u pitanju I i II stepen, gdje tražnja nadmašuje ponudu za skoro 40 odsto, dok je tražnja u južnom regionu gotovo pet puta veća od raspoložive ponude.
“Dakle, sagledavajući odnos ponude i tražnje u 2012. godini može se konstatovati da ukupna tražnja (47.851) pokriva 70,7 odsto ukupne ponude radne snage (67.657)”, navodi se u Analizi.
Ipak, u dokumentu se navodi da Crna Gora može računati na maturante, njih 7,8 hiljada i studente 25 hiljada kao dodatni potencijal domaće radne snage. Vlada je prepoznala i problem kada je u pitanju upisna politika, odnosno upisne kvote na pojedinim obrazovnim profilima koje ne odgovaraju tržištu rada i utvrdila da ih treba uskladiti.
Kvota za svako zanimanje
U Analizi se kao mjere koje Crna Gora treba preduzeti navodi uvođenje jedinstvenog postupka za izdvanje radne i boravišne dozvole kada je u pitanju zapošljavanje stranaca jer se na taj način sužava prostor poslodavca da izbjegne finansijske obaveze prema državi.
Kako se navodi, tu mjeru će realizovati Ministarstvo unutrašnjih poslova u saradnji sa Ministarstvom rada i socijalnog staranja i Ministarstvom finansija. Takođe je prepoznato i uvođenje kvote radnih dozvola na nivou zanimanja, kao i intenziviranje inspekcijskog nadzora i kontrole kako bi se smanjio obim neprijavljenog rada. I animacija poslodavca za zapošljavanje domaće radne snage na listi je mjera koje treba preduzeti.
O trošku ambasada
Upoređivanje broja izdatih radnih dozvola i prijavljivanja rada stranaca Poreskoj upravi ukazuje na nepoželjnu pojavu rada na crno.
“Ima slučajeva da se zaposleni stranci ne tretiraju u skladu sa Zakonom o zapošljavanju i radu stranaca i Zakonom o radu, te su prinuđeni da se i pored toga što su radili kod poslodavca, zbog neizmirenih zarada vraćaju u matične zemlje o trošku svojih ambasada”, navodi se u Analizi.
Galerija
Bonus video:
