Ulcinjsku solanu treba zaštititi, ali skoro komično zvuči toliko insistiranje EU da se to uradi, a da na drugoj strani Pljevlja, u kojima građani masovno umiru zbog zagađenja, zavređuje samo šturo pominjanje u izvještajima o napretku Crne Gore, poručuje direktor “Breznice” Milorad Mitrović.
On je komentarisao izjavu iz pisma u ime visoke predstavnice EU za spoljnu politiku i bezbjednost Federike Mogerini i komesara za proširenje Johanesa Hana da će zaštita Solane uticati na pregovore o pristupanju.
U ime Mogerini i Hana, u odgovoru na zajedničko pismo EuroNatura, BirdLife Internationala, Centra za zaštitu i proučavanje ptica, MANS-a i Udruženja “Dr. Schneider-Jacobi” upućenom nima i šefu dlegacije Evropskog parlamenta za Crnu Goru, stoji da će zaštita Solane ostati “istaknuta tema u razgovorima EU sa Crnom Gorom, uključujući i one o Poglavlju 27 - životna sredina, ukupnim pregovorima o pristupanju i predstavljaće važnu prekretnicu u tom pogledu.
“Imamo uslovljavanje otvaranja Poglavlja 27 zaštitom Solane,a sve to vodi nekoj turističkoj valorizaciji, uglavnom posmatranju ptica. S druge strane, imamo smrtonosnu situaciju u Pljevljima, a EU ne reaguje na upozorenja Svjetske zdravstvene organizacije, Evropske agencije za životnu sredinu i Alijanse za zadravlje i životnu sredinu (HEAL), koje govore da svaki peti Pljevljak umre od posljedica zagađenja vazduha. Apsurdno je pričati toliko o Solani, a zanemariti činjenice o Pljevljima”, kazao je Mitrović “Vijestima”.
Prema izvještaju Svjetske zdravstvene organizacije iz 2017, više od 250 prijevremenih smrti i 140 hospitalizacija godišnje, kao i brojni drugi uticaji na zdravlje u Pljevljima, Podgorici i Nikšiću povezani su sa zagađenjem vazduha, što državu godišnje košta oko 300 miliona dolara. Podaci pokazuju da se 22 odsto smrtnih slučajeva u Pljevljima mogu dovesti u vezu sa zagađenjem vazduha.
Evropska agencija za životnu sredinu, je u studiji iz 2014. godine navela da Crna Gora ima 482 slučaja prijevremenih smrti na godišnjem nivou koji se mogu pripisati izlaganju suspendovanim česticama iz vazduha. Istraživanje o troškovima zdravlja na Balkanu HEAL-a govori da troškovi zbog preranih smrti uzrokovanih zagađenjem vazduha Crnu Goru koštaju više od 500 miliona eura.
Ta studija pokazala je i da su Pljevlja najzagađeniji grad u Evropi. Termoelektrane na ugalj iz pet država zapadnog Balkana, među kojima je i Crna Gora, pričine godišnje štetu od 2,9 do 8,5 milijardi eura po zdravlje Evropljana.
Procijenjena šteta po zdravstvenim troškovima u pet država iznosi od 1,2 do 3,4 milijarde eura godišnje. Srbija ima gubitak od 33,5 procenata svog BDP zbog troškova povezanih sa slučajevima prerane smrti usljed zagađenosti vazduha, BiH 21,5 procenat, Makedonija 19,9 procenata, a Crna Gora 14,5 procenata. Radi poređenja, Njemačka ima gubitak od 4,5 procenata.
Pojašnjavaju da se štete po zdravlje odnose na troškove povezane sa slučajevima prerane smrti, dodatnim troškovima bolničkog liječenja, povećane potrošnje ljekova, manjom produktivnošću radnika koji izostaju sa posla zbog bolesti... Zbog toga, HEAL je donosiocima odluka preporučio zatvaranje svih postrojenja na ugalj i odustajanje od izgradnje novih, jer to “nema smisla sa tačke gledišta poboljšavanja zdravlja, a možda nema smisla ni gledano sa ekonomske tačke gledišta”.
Mitrović navodi da sve to nije bilo dovoljno da EU napravi makar prilično isti pritisak na crnogorske vlasti da spriječe ili barem ublaže katastrofalnu sudbinu Pljevalja i njenih građana.
“Solanu treba zaštiti, ali najveći problem ne samo Crne Gore, već i regiona se samo šturo tretira u izvještajima EK. Priča se o uslovljavanju otvaranja Poglavlja i vrši se pritisak na Ministarstvo i Vladu da se Solana mora zaštiti, riješiti pitanje vlasništva i sve to u vezi sa turističkom valorizacijom i posmatranjem ptica. Sve to pozdravljamo, ali je skanadalozno da se zaboravlja situacija u Pljevljima, zdravlje stanovništva i stanje životne sredine u tom području. U izvještaju SZO nalaze se i preporuke i zaključci, koji nisu uzeti u bilo kakvo razmatranje, niti se iko time bavio. Iz dana u dan je stanje sve gore. Imamo na jednoj strani ogroman broj ljudi koji umire, a broj oboljeih se povećava iz dana u dana, a na drugoj potpuno pasivani odnos vlasti, a sada, kako vidimo, i čelnika EU. Na posljednjoj konferenciji o Solani pokušali smo da provučemo tu priču. Ja sam tada pitao da li možda treba Pljevljacima da počnu da rastu perje i krila, da bi neko počeo da rješava probleme Pljevalja”, kazao je Mitrović.
Novi blok TE doveo bi do 16 novih smrti godišnje
Studija SZO je pokazala da zagađenje vazduha u Pljevljima dovodi do 60 odsto smrti od posljedica kardiovaskularnih bolesti.
“Ukoliko bi se godišnje prosječno zagađenje vazduha česticama smanjilo na vrijednosti evidentirane tokom ljetnjeg perioda, to bi dovelo do eliminisanja značajnog uticaja koje zagađenje ima na prosječni životni vijek (58 odsto u Podgorici, 66 u Nikšiću i 67 odsto u Pljevljima). Međutim, i dalje bi bio prisutan značajan uticaj na zdravlje, naročito u Pljevljima, sa oko 10 izgubljenih mjeseci od prosječnog životnog vijeka zbog zagađenja koje značajno premašuje dozvoljene vrijednosti i tokom ljetnjeg perioda. Ovo zagađenje vjerovatno nastaje zbog rada Termoelektrane i djelatnosti vezanih za rudnik, uključujući i emisije iz mašina koje se koriste u rudarstvu i kamiona koji prevoze rudu.
Ocjena uticaja planiranog novog bloka Termoelektrane na zdravlje pokazuje da bi emisije iz tog bloka mogle dovesti do dodatnih 16 smrti i 160 izgubljenih godina godišnje. Iako je veoma važno da se izbjegne dodatno zagađenje, kao i njegovi uticaji na zdravlje, prioritet treba da bude eliminisanje postojećih emisija i izloženosti stanovništva takvim emisijama”.
Bonus video:
