Nakon incidenta u Herceg Novom, u kojem je povrijeđen bivši lider Liberalno demokratskog saveza Slavko Perović, dio javnosti spekulisao je da se policajcima često “progleda kroz prste” kada prekorače svoja ovlašćenja.
Istovremeno, taj slučaj, u kome je učestvovao policajac Božidar Jauković, koji je prethodno osuđivan na uslovnu kaznu zatvora, otvorio je pitanje da li se državni službenici, kao povratnici u činjenju krivičnih djela, jednako tretiraju pred zakonom kao i ostali građani.
Koordinator programa ljudskih prava u Građanskoj alijansi Milan Radović tvrdi da državni službenici i obični građani kod nas nijesu jednako tretirani u sudskoj praksi i smatra da državni službenici, koji su povratnici u činjenju istih krivičnih djela, dobijaju blaže sudske osude, umjesto strožijih, kako je predviđeno zakonom.
“ To smo vidjeli na primjeru policajca Božidara Jaukovića koji je više puta osuđivan za djela iz iste oblasti, teška i laka tjelesna povreda, ali sudovi i sudeće sudije nijesu primijenili pravila prakse, već su mu uvijek dosuđivali uslovne osude”, kaže Radović.
On dodaje da bi po logici i pravilima koja nalažu standardi u oblasti ljudskih prava, kazne za državne službenike trebalo da budu strožije, a naročito u slučajevima kada se radi o grubim kršenjima ljudskih prava.
Advokat Vladimir Bojić smatra da, kada se radi o povratnicima, odnosno onima koji su već ranije izvršavali krivično djelo, sudska praksa i kaznena politika koja je kreira treba da bude, i u najvećem broju slučajeva jeste oštrija.
U podgoričkom Osnovnom sudu sudije tvrde da nije tačno da su drugačiji aršini u presuđivanju običnim građanima i državnim službenicima, da se presude ne mogu generalizovati, te da to kako će sudija presuditi zavisi od svakog čovjeka pojedinačno, odnosno od otežavajućih ili olakšavajućih okolnosti, porodičnog stanja, da li se oštećeni pridružio krivičnom gonjenju i slično.
“ To nije istina, u ovom sudu ima puno predmeta u kojima su upravo policajci optuženi ili osuđeni i po više puta za krivično djelo zlostavljanja i mučenja. Problem je što oštećeni često ne podnese krivičnu prijavu, ili se pozove na medicinsku dokumentaciju koja nije adekvatna”, navode u sudu.
Uslovna osuda najviše dva puta
Objašnjavaju da se izmjenama Krivičnog zakona od 2010. uslovna osuda ne može izreći više od dva puta, s tim da se ona briše iz dosijea godinu dana nakon isteka takve osude.
Bojić objašnjava da ukoliko neko učini krivično djelo, dok teče vrijeme provjeravanja uslovnom osudom, onda krivično vijeće obustavlja tu presudu i aktivira kaznu zatvora.
“To može učiniti sud, može državni tužilac ili eventualno oštećeni”, navodi advokat.
Desi se, priznaju sudije, da se vode tri postupka za isto krivično djelo, protiv istih lica, samo za različite događaje
Desi se, priznaju sudije, da se vode tri postupka za isto krivično djelo, protiv istih lica, samo za različite događaje, u više crnogorskih sudova.
“ I to lice dobije recimo tri uslovne osude, i onda ispade sudije korumpirane, a to je prosto nemoguće ispratiti, ukoliko vam to lice ne kaže da se vodi još neki postupak trenutno”, objašnjavaju u tom sudu.
Međuinstitucionalna korupcija
Radović pak kao dodatni problem ističe i „međuinstitucionalnu korupciju“, koja se ogleda prije svega u visokom nivou solidarnosti državnih službenika iz svih institucija, a koja se zasniva na međusobnim uslugama u cilju izbjegavanja zakonskih sankcija.
“Ta solidarnost ide do toga da se ponekad tužioci i policijski službenici toliko štite da ovi prvi i ne pomišljaju da pokrenu istrage po prijavama građana protiv ovih drugih. Tu je i primjer 'Šoškić' iz Berana, gdje imamo visok nivo solidarnosti da bukvalno član porodice vodi konstantnu borbu ne bi li tužilac šta učinio protiv policijskih službenika, tj. ne bi li radio svoj posao”, kaže koordinator programa ljudskih prava u Građanskoj alijansi.
Imamo i prijave građana, dodaje on, koji tvrde da su ih sudije molile da se pomire i oproste policijskim službenicima tokom sudskih procesa, kako policajac ne bi bio osuđen.
Takođe, GA je registrovala i brojne primjere u kojima nadležna tužilaštva nijesu postupala jednako brzo i nezavisno, pa se, po obostranim prijavama za isti incident, događa da građanin bude osuđen, a da suđenje policijskom službeniku nije ni započelo.
“U takvim situacijama građanin je optuživao policijskog službenika za zlostavljanje a policajac građanina za ometanje policijskog službenika u vršenju službene radnje.
To je klasičan primjer kako se policijski službenici u najvećem broju slučajeve nastoje odbraniti od sudskih posljedica”, navodi Radović.
Sudije navode da se ne može policajac uvijek posmatrati kao nasilnik, koji bez povoda bije građane, već da ima puno situacija u kojima sudija procijeni da je policajac morao da reaguje.
Sudije navode da se ne može policajac uvijek posmatrati kao nasilnik, koji bez povoda bije građane
“Nasuprot tome, skoro sam imala jednu oslobađajuću presudu čovjeku za koga sam utvrdila da nije bilo napada na službeno lice, iako ga je policajac prijavio za napad. Ali on nije podnio krivičnu prijavu protiv policajca, pa ni tužilaštvo ne može da reaguje”, kazao je jedan od sudija.
Zakon je jasan
U Krivičnom zakoniku piše da je okrivljenom otežavajuća okolnost ukoliko je povratnik u činjenju krivičnog djela, te da se strožija kazna od propisane može izreći ako je ranije bio dva ili više puta osuđivan za krivična djela sa umišljajem na kaznu zatvora od najmanje godinu, te ako nije prošlo pet godina od otpuštanja sa izdržavanja ranije izrečene kazne do izvršenja novog krivičnog djela.
“Cijeneći pri tom naročito težinu ranije učinjenog krivičnog djela, da li je ranije djelo iste vrste kao i novo djelo, da li su oba djela učinjena iz istih pobuda, okolnosti pod kojima su djela učinjena i koliko je vremena proteklo odranije osude, odnosno izdržane, oproštene ili zastarjele kazne, oslobođenja od kazne, po proteku roka za opozivanje uslovne osude ili poslije izrečene sudske opomene”, piše u Zakonu.
Galerija
Bonus video:
