Ljekari u Crnoj Gori rijetko prijavljuju neželjena dejstva ljekova po pacijente Agenciji za ljekove i medicinska sredstva, koja upravo na osnovu tih prijava, najčešće procijenju bezbjednost upotrebe pojedinih medikamenata, štiteći tako zdravlje građana.
Od osnivanja Centra za farmakovigilancu 2009, do sada je prijavljeno svega 110 slučajeva, što je nedovoljno da bi sistem praćenja bezbjednosti ljekova bio na nivou evropskih zemalja.
Zamjenik direktora Agencije Majda Šahman-Zaimović objašnjava za “Vijesti” da je taj broj prijava nedovoljan s obzirom da bi, prema procijeni Kolaborativnog centra Svjetske zdravstvene organizacije za praćenje neželjenih dejstava ljekova, u našoj zemlji godišnje moralo biti do 125 prijava.
"Broj prijava koji Agencija dobija još nije dovoljna"
“Od početka godine u Agenciju je stiglo 45 prijava zdravstvenih radnika i predstavnika farmaceutskih kompanija, a najodgovorniji su bili ljekari primarne zdravstvene zaštite”, kazala je Šahman-Zaimović.
Međutim, ona tvrdi da je sigurna da je broj ispoljenih neželjenih dejstava ljekova na zdravlje građana znatno veći od prijavljenih, a razlog tome, osim prezauzetosti ljekara je i njihova nedovoljna informisanost o značaju spontanog prijavljivanja i načinu na koji to mogu učiniti.
Nije prijavljen smrtni ishod
“Broj prijava koji Agencija dobija još nije dovoljan da bi se sistem farmakovigilance u Crnoj Gori mogao smatrati razvijenim. Stoga redovno na edukativnim radionicama zdravstvene radnike upućujemo da je neophodno njihovo aktivno ućešće u razvoju ovog sistema”, smatra Šahman-Zaimović.
“Ljekari bi trebalo da prijave svaku nedoumicu koju imaju sa medikamentima"
Smrtni ishod od posljedica neželjenog dejstva ljekova Agenciji do sada nije prijavljen, a Šahman-Zaimović napominje da su zdravstveni radnici zakonom obavezni da bez odlaganja prijave svaku sumnju na bezbjednost lijeka ili sličan problem povezan sa primjenom ljekova.
“Ljekari bi trebalo da prijave svaku nedoumicu koju imaju sa medikamentima, jer to može samo da pomogne da se određeni lijek više ne primjenjuje na takav način i uz takvu indikaciju, a posebno je bitno kada su u pitanju novi ljekovi, o čijoj bezbjednosti još uvijek nije prikupljeno dovoljno podataka iz kliničke prakse”, naglasila je ona.
Takođe, kako je dodala, pacijenti često nedisciplinovano primjenjuju propisanu terapiju, što može izazvati pogoršanje zdravlja, te ljekari moraju imati i važniju ulogu u njihovoj edukaciji.
“Neželjene posljedice nakon uzimanja lijeka pacijenta posebno se manifestuju za svaki medikament"
Načelnica upoznata sa zakonom
Šahman-Zaimović obijasnila je da se dobijene prijave prosljeđuju u Kolaborativni centar, a u pojedinim slučajevima preduzimaju odgovarajuće mjere poput zamjene uputstava lijeka, provjere kvaliteta lijeka ili određene serije, obustave prometa i primjene do sprovođenja kontrole kvaliteta te o tome obavještavaju zdravstvene radnike.
“Neželjene posljedice nakon uzimanja lijeka pacijenta posebno se manifestuju za svaki medikament, a najčešće se ispoljavaju kao opšte alergije, praćene povećanom tjelesnom temperaturom, mučninom, povraćanjem, glavoboljom, dijarejom i slično”, zaključila je Šahman-Zaimović.
Načelnica Službe izabranih doktora podgoričkog Doma zdravlja Mirjana Dobrović-Milošević tvrdi da su izabrani ljekari upoznati sa zakonskom obavezom prijavljivanja neželjenih reakcija ljekova i da se toga strogo pridržavaju.
Prijavljivanje neželjenih dejstava ljekova, prema riječima Šahman-Zaimović, uskoro bi ljekarima trebalo da bude mnogo jednostavnije
“Mada se u praksi sa tim pojavama ne susrećemo često, ukoliko se neželjene reakcije kod pacijenata ustanove Agenciji se podnosi pismeni formular o indikacijama. S druge strane, Agencija nas redovno informiše o sumnjama u ispravnost pojedinih ljekova ili njihovog povlačenja iz primjene, čega se striktno pridržavamo”, naglasila je ona.
Jednostavnija procedura
Prijavljivanje neželjenih dejstava ljekova, prema riječima Šahman-Zaimović, uskoro bi ljekarima trebalo da bude mnogo jednostavnije, nakon što Agencija sa Fondom za zdravstveno osiguranje implementira projekat povezivanja informacionog sistema zdravstvene zaštite i Agencije.
“Tako će se elektronski obrazac za prijavu neželjenog dejstva naći u postojećem informacionom sistemu koji zdravstveni radnici koriste u svom svakodnevnom radu, te pojednostaviti postupak i trajanje procesa prijavljivanja”, obijasnila je ona.
Galerija
Bonus video:
