Prva električna centrala u Pljevljima izgrađena je 1936. godine zahvaljujući Bogdanu Nenadiću, tadašnjem predsjedniku Opštine.
Centrala je izgrađena u naselju Ševari, na mjestu današnjeg supermarketa na Kamenom mostu.
Prema monografiji “Istorija Pljevalja, iako je potpuno električno osvjetljenje uvedeno nakon izgradnje prve električne centrale, prvo osvjetljenje iz manjeg agregata iste godine dobila je zgrada Doma narodnog zdravlja, izgrađena 1928. Djelimično je osvijetljena i pljevaljska Gimnazija.
Nakon instaliranja električnog osvjetljenja, sa pljevaljskih ulica postepeno su povučeni fenjeri, a iz kuća petrolejke lampe.
Na njihov zahtjev, tri lampe su poklonjene žabljačkoj opštini.
Veoma brzo nakon izgradnje prve centrale otvorena je i prava prodavnica električnog materijala. Njen vlasnik bio je izvjesni Kijanović koji je iz Valjeva doveo braću Višić koji su postepeno uvoditi struju u privatne kuće.
Izgradnja prve centrale u Pljevljima sa razvodnom mrežom u dužini od devet kilometara koštala je 950.000 dinara. Bila je to prva termoelektrana na prostoru Crne Gore i imala je snagu od 70 kilovata.
Za gradnju centrale Nenadić je kod Hipotekarne banke podigao kredit u iznosu od milion dinara, uz osam odsto kamate i rokom otplate od 20 godina. Nakon zaključenja ugovora, opštinska uprava formirala je Odbor za elektrifikaciju grada.
Nakon javnog oglasa, održane su dvije licitacije za nabavku uređaja. Kao najpovoljniju, odbor je uz stručno mišljenje inžinjera Danijela Skvorikova 26. oktobra 1935. prihvatio ponudu inžinjera Miroslava Maršićanina iz Beograda od 635.000 dinara.
Maršićanin je u Pljevlja doveo Čeha Josifa Sklenara koji je montirao elektranu. Nadzorni organ svih radova bio je Žarko Roćen.
Izgradnja zgrade u kojoj je smještena elektrana koštala je oko 180.000 dinara.
Umjesto projektovanih 11, instalirano je 40 sijalica od po 200 vati.
Za održavanje centrale i rukovanje opremom bili su zaduženi Svetozar Veličković i Ivo Šivez iz Srbije. Veličković je obavljao i dužnost elektromontera.
Poslovođa elektrane bio je Pljevljak Mehmedalija Šećerkadić.
Nakon deceniju i po rada, prva elektrana u Pljevljima prestala je s radom 1950.
U međuvremenu, u naselju Doganje, nedaleko od današnje separacije Rudnika uglja, montirana je nova elektrana koja je bila znatno veća i strujom je snabdijevala i sela u neposrednoj blizini grada.
U Monogorafiji koju je povodom sto godina od postojanja štampala Elektroprivreda Crne Gore, zapisano je da je Ministarstvo elektroprivrede Jugoslavije 1949. godine izdvojilo 20.460.000 dinara za izgradnju nove termoelektrane.
Planirano je da elektrana ima instaliranu snagu od 2.500 kilovata, što je bilo mnogoviše od snage svih crnogorskih elektrana.
Opsežni poslovi na izgradnji termoelektrane počeli su u junu 1949. godine. Kopanje i ravnanje terena trajalo je četiri mjeseca. Radove nijesu prekidale ni loše vremenske prilike i završeni su 28. decembra 1949. godine - tri dana prije predviđenog roka.
Termoelektrana je puštena u pogon 6. januara 1950.
Na samom početku njenog rada uočeni su krupni propusti napravljeni tokom gradnje. Inženjeri su predlagali izgradnju novog objekta i ponovno montiranje cijelog postrojenja, sa rekonstrukcijom kotla. Glavna direkcija za elektroprivredu Crne Gore se ipak opredijelila za rekonstrukciju kotlarnice. Procijenjeno je da ti radovi iziskuju manja finansijska sredstva od izgradnje nove kotlarnice.
950 hiljada dinara koštala je izgradnja centrale, uključujući razvodnu mrežu od devet kilometara. Imala je snagu od danas zanemarivih 70 kilovata
Velika sredstva su bila neophodna i za dodatne montažne radove.
Krupne greške u izgradnji odrazile su se i na snagu elektrane. Postojala je ogromna razlika između instalirane i raspoložive snage. Termoelektrana je u prvoj godini svog funkcionisanja imala snagu od svega 1.000 kilovata.
Dnevna proizvodnja električne energije iznosila je 500 kilovat časova, što je za 14 puta bilo manje od proizvodnje termoelektrane u Kotoru.
Sedamdesetih godina 20. vijeka započele je priprema za izgradnju današnje Termoelektrane. Skupština Crne Gore je, kako se navodi u monografiji, u junu 1974. godine dala garancije za kredit potpisan između vlade Jugoslavije i Sovjetskog Saveza, na osnovu kojeg je Sovjetski Savez trebalo da isporuči osnovnu opremu za izgradnju.
Prema cijenama iz 1974. godine, za gradnju elektrane trebalo je izdvojiti 1,188 milijardi dinara. Kamen-temeljac postavljen je 20. novembra 1974. godine, ali su pripremni radovi počeli tek u oktobru 1975.
Tokom gradnje vladala je hronična besparica, jer su se troškovi stalno uvećavali u odnosu na planirane.
Zbog novih troškova, predračunska vrijednost TE “Pljevlja“ je u februaru 1982. godine porasla na 3,8 milijardi dinara. Postojala je mogućnost i da zbog nedostatka sredstava gradnja bude obustavljena.
Konačno, nakon četiri odlaganja, Termoelektrana je puštena u probni rad 22. oktobra 1982. godine, kada su iz nje potekli prvi kilovati struje.
Prvi kilovati električne energije su proizvedeni sagorijevanjem mazuta, koji se koristio za zagrijavnje kotla, a 24. novembra je počela proizvodnja na ugalj. Nakon jednogodišnjeg probnog rada, TE “Pljevlja“ je zvanično puštena u rad 20. novembra 1983. godine, na Dan oslobođenja Pljevalja.
‘Lektrici svaka čast, ja i dalje trošim gas
U Pljevljima postoji priča da su otvaranje nove električne centrale 1936. godine pratili protesti.
Pretpostavlja se da su ih organizovali prodavci petroleja, koji su se plašili za sudbinu biznisa.
Protestanti su navodno nosili transparente na kojima je pisalo: “Lektrici svaka čast ja i dalje trošim gas”.
Bonus video:
