Skoro tri sedmice nakon što je registrovana prva osoba pozitivna na korona virus, 2. aprila, zabilježen je prvi slučaj obolijevanja od COVID-19 u najvećem podgoričkom romskom naselju Vrela ribnička.
Crnogorske vlasti su izvijestile da se radi o muškarcu, a najprije su naložile hitnu izolaciju stambenog objekta u kojem živi. Radi se o objektu gdje je smješteno nekoliko višečlanih porodica, nakon što je rasformiran privremeni kamp za izbjeglice RE populacije u istom naselju.
Zdravstvene vlasti su izolovale i sve potencijalne kontakte oboljelog. Tako je, u ovom trenutku, izlovan cijeli stambeni blok u kojem je romska zajednica. Radi se o 23 zgrade, odnosno 243 stana i blizu 1.200 stanara.
Prema odluci Nacionalnog koordinacinoog tijela za sprečavanje širenja zaraznih bolesti (NKT), dok su u izolaciji, Crveni krst Crne Gore će im dopremati namirnice.
“Naši volonteri i zaposleni su spakovali preko 350 kompleta sa prehrambenim i higijenskim artiklima za 243 porodice koje žive u ovim zgradama, jer smo porodicama sa velikim brojem članova dijelili veće količine pomoći. Crveni krst je ovim stanovnicima i prije nedjelju dana podijelio humanitarne pakete, a ova dopuna NKT će pomoći da se njihove osnovne potrebe zadovolje za određeni vremenski period”, saopšteno je iz Crvenog krsta Crne Gore.
Situaciju pažljivo prate i romske nevladine organizacije.
“Mi pažljivo i svakodnevno pratimo situaciju u 13 opština, gdje ima nastanjenih Roma i Egipćana (RE), i gdje je ukupno 27 romskih naselja. Moramo imati na umu da su romska naselja u Crnoj Gori u većini slučajeva neformalna, neuslovna, te da je upravo iz tih razloga mogućnost pojave virusa mnogo veća. Sve to bi moglo rezultirati katastrofalnim ishodom po cjelokupnu epidemiološku situaciju u državi, zato bi naležni trebalo da se što konkretnije pozabave rješavanjem osnovnih životnih uslova u romskim naseljima”, kazao je izvršni direktor NVO Mladi Romi, Samir Jaha.
Kaže i da, bar koliko je civilni sektor upoznat, u Crnoj Gori za sada nije posebno tretirano pitanje RE populacije u trenutnoj epidemiološkoj situaciji.
“I to već predstavlja razlog za zabrinutost. Naravno ima nekoliko pozitivnih primjera. Uglavnom se briga o RE zajednici vodi kroz set mjera i preporuka koje se odnose na cjelokupno stanovništvo. Određene mjere jesu preduzete – raspodjela higijenskih paketa i paketa sa osnovnim životnim namirnicama putem lokalnih jedinica Crvenog krsta, a u pojedinim opštinama radi se i dezinfekcija naselja na bazi hlora. Nažalost, moram reći da bi, imajući u vidu prognoze, epidemija mogla potrajati, pa sve ovo predstavlja kratkoročne mjere”, kaže Jaha.
U Crnoj Gori je od 18. marta zabilježeno preko 200 slučajeva oboljelih od COVID-19, dva smrtna slučaja, a nedavno je Klinički centar Crne Gore napustila i prva izliječena osoba.
Crnogorske granice su zatvorene, osim za državljane ili strance radnom dozvolom, ali i prevoz roba.
Obustavljen je međugradski javni saobraćaj, osim uz posebnu dozvolu i putni nalog. Obustavljen je i javni, ali taksi gradski prevoz. Zatvoreni su svi ugostiteljski objekti, a prodavnice rade do 18 časova uz jasno i vidljivo propisane mjere fizičke distance.
Građani ne smiju napuštati svoje domove od 19 časova do pet ujutro, a vikendom već od 13 časova.
Pomoć od EU, Crvenog krsta i NVO: Namirnice i sredstva za higijenu
Jaha kaže da je za kratko vrijeme, uglavnom uz podršku projekata Evropske unije i Crvenog krsta Crne Gore, obezbijeđen je prvi talas pomoći – namirnice i sredstza higijenu, i to za oko 70 odsto romske zajednice.
“Međutim, ukoliko ova stanje potraje, to neće biti dovoljno. Nadležne moramo više informisati o svakom naselju pojedinačno sa konkretnim zahtjevima podrške tokom i nakon ove situacije, prije svega mislim na besplatan pristup vodi, struji i internetu i ostalim zahtjevima u zavisnosti od higijenskih uslova u naselju”, ističe Jaha.
Prema njegovim riječima, ekonomska situacija u zajednici je prilično loša, na šta treba posebno obratiti pažnju.
“Pojavljuje se nova grupacija ljudi iz romske zajednice koja je ugrožena, kao što su sakupljači sekundarnih sirovina, mali preduzetnici, taksisti, fizički radnici koji žive od dnevnica i svi oni imaju jedno zajedničko – prekid stalnog izvora prihoda, od čega izdržavaju porodice”, pojasnio je Jaha.
Prosjačenje je, ističe on, još jedan od rizika kojem je RE populacija izložena tokom epidemije korona virusa.
“Međutim, prema našim saznanjima prosjačenje je potpuno zaustavljeno, osim par pojedinačnih slučajeva u nekoliko opština”.
I nikšićka novinarka Svetlana Mandić ističe da RE populacija živi u teškim uslovima.
“Romi u Nikšiću žive u izuzetno teškoj materijalnoj situaciji. Radi se o porodicama sa velikim brojem članova i većina od njih sredstva za egzistenciju obezbjeđuje sakupljanjem sekundarnih sirovina, a ima i onih koji prose. Riječ je o zajednici koja je, i bez pojave korona virusa, u izuzetno lošem ekonomskom i socijalnom položaju koji je dodatno pogoršan pojavom epidemije jer su ostali bez sredstava za život. Pojedini od njih žive u neuslovnim barakama. Među njima postoje i osobe koje su lošeg zdravstvenog stanja”, kaže Mandićeva.
Ističe da su zahvaljujući angažmanu, prije svega, nevladinih organizacija i Crvenog krsta, porodice romske populacije dobile su higijenske i pakete hrane.
“Određen broj njih su korisnici Narodne kuhinje, a nedavno je i kompanija ‘Uniprom metali’ mještanima naselja pod Trebjesom poklonila pakete sa osnovnim životnim namirnicama. Pozivu nevladinih organizacija, prije svega Centru za romske inicijative i Defendologija centru, odazvali su se pojedini privatnici, Centar za socijalni rad i organizacija „Save the children“, a predstavnici njemačke organizacije „Help“ donirali su pakete pomoći za 226 porodica romske i egipćanske populacije”, precizira ona ko brine o RE populaciji u najvećoj crnogorskoj opštini.
RE zajednica poštuje mjere, policija do sada nije reagovala u romskim naseljima
Jaha ističe da se, prema informacijama NVO Mladi Romi sa terena, može konstatovati da se RE zajednica uglavnom pridržava mjera na osnovu naših saznanja.
“U toj namjeri, NVO Mladi Romi je pokrenula kampanju REspect u sklopu koje smo formirali operativno tijelo sastavljeno od 34 predstavnika RE zajednice u svim crnogorskim opštinama o kojima živi RE zajednica. U svakodnevnom smo kontaktu sa predstavnicima operativnog tijela koji nam direktno prenose informaciju o situaciji u samoj zajednici. Shodno tome, kroz kampanju apelujemo na članove da što je više moguće utiču na romsku populaciju da se pridržavaju zvaničnih mjera i naredbi Vlade. Za sada, nismo dobili informaciju da je policija reagovala u romskim naseljima u Crnoj Gori zbog nepoštovanja mjera koje su na snazi, a tiču se zabrane kretanja, osim što preventivno djeluju svojim povremenim obilaskom naselja”, kaže Jaha.
Apel se jedva čuo: Vlada za sada bez odgovora na predloge NVO
Izvršni direktor NVO Mladi Romi kaže i da su u toj organizaciji svjesni činjenice i da je u ovom trenutku svima u Crnoj Gori teško doći do dezinfekcionih sredstava, rukavica i maski…
“Kada dodamo ekonomske (ne)uslove u RE zajednici, računica je prilično jasna. I nabavka hrane predstavlja jedan od primarnih problema za RE zajednicu. Zato apelujem još jednom na nadležne da posebno planiraju određene mjere zaštite same zajednice, a da u romskom civilnom sektoru imaju značajnog partnera i saradnika kako bi ovaj problem riješili zajedničkim snagama na što efikasniji način za cjelokupno društvo”, poručuje Jaha.
Napominje da je grupa nevladinih organizacija i aktivista za ljudska prava još 18.marta uputila apel nadležnim institucijama da hitno reaguju i preduzmu konretne mjere za RE populaciju, kako bi se spriječilo širenje zaraze.
Aktivisti su tražili besplatnu vodu za sva romska naselja u Crnoj Gori, da se računi za utrošenu električnu energiju umanje za 50 odsto, da se oslobode plaćanja pretplate na internet koje im je osnovno sredstvo komunikacije, te da se oslobode naknade za korišćenje socijalnih stanova.
Tražili su i da se da se obezbijedi minimum 2.000 higijenskih paketa, osnovnih namirnica, a Jaha kaže da je prvi talas ove pomoći obezbijeđen.
“Osim navedenih zahtjeva neophodno je sprovesti mjere na lokalnom nivou da se izvrši dezinfekcija svih naselja, da se po hitnom postupku obezbijedi redovna materijalna pomoć od centara za socijalni rad za porodice koje zbog nastale situacije ne rade i nemaju prihode. Te procedure treba maksimalno pojednostaviti i ubrzati. Posebna pažnja treba da bude posvećena radnicima komunalnih preduzeća koji i dalje rade. Neophodno im je obezbjediti dodatna sredstva za higijenu kao i pristup svlačionicama i tuš kabinama na poslu tamo gdje ih nemaju”, zaključio je on.
Bonus video:
