Broj nezaposlenih žena u Crnoj Gori veći za 33 odsto u odnosu na period prije pandemije koronavirusa je, dok je nasilje nad ženama u istom periodu poraslo za 25 posto.
“Korona kriza je napravila bukvalno ršum u čitavom sistemu zaštite žena i njihovog ekonomskog položaja. One su pandemijom dobile otkaze, dobile su mogućnost rada od kuće ali sa smanjenim ličnim dohotkom. Međutim, to je uzrokovalo veliki porast nasilja nad ženama. Naši podaci kažu da je od marta, do danas nasilje nad ženama poraslo za 25 odsto ”, kazala je za Radio Slobodna Evropa (RSE), direktorica Sigurne ženske kuće, Ljiljana Raičević.
“Na početku pademije 16. marta ove godine imali smo 20.541 nezaposlenu ženu, dok je u danas 27.445, što je porast od 33 odsto”, kaže za RSE Sabina Kujović, načelnica odsjeka za evidencije u Zavodu za zapošljavanje.
Bez statistike o otkazima ženama zbog pandemije
Na pitanje, koliko je žena dobilo otkaz, od sredine marta kada je Vlada Crne Gore proglasila pandemiju, u Poreskoj upravi RSE je rečeno da te podatke nemaju jer “ne vrše evidenciju po polu” već po poreskom identifikacionom broju.
Kako nam je potvrđeno u tom periodu je, po raznim osnovama, koji obuhvataju i ekonomsku krizu izazvanu pandemijom, sa spiska zaposlenih izbrisano preko 14 hiljada lica.
Poslednje istraživanja Programa Ujedinjenih nacija za razvoj (UNDP) predstavljeno 23.novembra, pokazuje da je epidemija pojačala postojeću rodnu neravnopravnost žena u Crnoj Gori. Od februara do juna otpušten veći broj žena od muškaraca , ženama su smanjene plate, posebno u privatnom sektoru, saopštili su iz UNDP-a.
Razlika u zaradama između muškaraca i žena u Crnoj Gori je 13,9 odsto podatak je iz Vladinog plana aktivnosti za postizanje rodne ravnopravnosti za period 2017-21.
Razlike i u platama
Ove podatke potvrđuje Ivana Mihailović iz Unije slobodnih sindikata koja očekuje dodatno povećanje razlike zbog pandemije.
„Ovaj jaz od 13,9 odsto Crnu Goru, u negativnom smislu svrtava u evropski vrh u redovnim okolnostima. Žene su generalno ranjiva kategorija na tržištu rada. One su više zaposlene na slabije plaćenim poslovima. Rodna uloga žene je takva da se smatra da one treba da rade neplaćene poslove poput brige o domaćinstvu, o mlađim ili starijim članovima porodice i to dodatno usložnjava njen položaj“, navodi Mihailović.
Kako navodi, prema podacima na evropskom nivou, žene u prosjeku rade 51 dan više kako bi zaradile jednako kao muške kolege.
I direktorica Centra za ženska prava Maja Raičević tvrdi da su žene mnogo jače pogođene krizom izazvanom koronavirusom jer više ostaju bez posla i suočavaju se sa većom izloženošću porodičnom nasilju.
“Govorimo o nekoliko mjeseci pandemije a već postoje posljedice u smislu produbljavanja nejednakosti između muškaraca i žena u svim oblastima života, posebno u oblasti rada i zapošljavanja. Definitivno je pandemija uticala da se ženama dodatno umanje zarade u odnosu na muškarce, za isti posao koji obavljaju. Žene mnogo više ostaju bez posla od muškaraca, što je pokazalo i poslednje UNDP istraživanje”, rekla je Maja Raičević iz Centra za Ženska prava.
Nejednakost u zaradama je „čista diskriminacija“, smatra Mihailović ali naglašava da propisi u Crnoj Gori garantuju jednaku zaradu za jednak rad muškaraca i žena.
Ženama se povećao neplaćeni rad
Mihailović ukazuje da se za vrijeme pandemije povećala količina neplaćenog rada žena zbog zatvaranja vrtića i škola, kao i zbog uvođenja rada od kuće gdje su uz posao bile izložene neplaćenom radu, „koji se nikako ne cijeni“.
Od pojave koronavirusa jednom broju žena su poslodavci shodno mjerama Vlade omogućili da rade od kuće. To je za posljedicu imalo, tvrde u nevladinom sektoru, da žene svakodnevno više obavljaju kućne poslove a u kojima inače tradicionalno više učestvuju.
“Svi znamo da žene obavljaju najveći dio neplaćenog rada i njege u domaćinstvu. Imamo neka ranija istraživanja koja su pokazala da žene u prosjeku provedu bar tri i po sata više nego muškarci u tim kućnim poslovima, što utiče da one imaju manje mogućnosti da se ostvare u nekim drugim oblastima i da se usavršavaju”, kaže za RSE Maja Raičević.
Procjena UNDP-a je, na osnovu istraživanja, da će žena rođena u Crnoj Gori najmanje osam godina svog života provesti obavljajući neplaćen rad u vidu kućnih poslova.
"Žene su ostvarile za tri mjeseca pandemije 122 miliona eura novčanog ekvivalenta, jer to nije novac – prebacili smo ga u novac, vrijednosti neplaćenog rada i njege u domaćinstvu, što je čak 92 odsto više od muškaraca", kazala je Danijela Gašparikova, stalna predstavnica UNDP-a u Crnoj Gori.
Koliko primaju žene u zdravstvu
Teret borbe protiv koronavirusa iznijele su dobrim dijelom žene u zaposlene u zdravstvu.
Predsjednica Samostalnog sindikata zdravstva Crne Gore Ljiljana Krivokapić, kaže za RSE da žene i muškarci u zdravstvu za isti posao zarađuju jednako.
„Podaci u nejednakim zaradama u globalu zabrinjavaju ali u sistemu zdravstva žena ne može da prima manje. To nam garantuje Granski kolektivni ugovor“, kaže Krivokapić.
U Crnoj Gori medicinske sestre koje imaju srednju školu, zarađuju od 320 do 380 eura, dok one sa višim ili visokim obrazovanjem zarađuju od 500 do 550 eura. Osnovna plata ljekara opšte prakse je od 650 do 700 eura, a specijaliste, u rasponu od 700 do 850 eura.
Bonus video:
