Za dva mjeseca u Crnoj Gori prvu dozu vakcine protiv koronavirusa primilo je oko 6,3 odsto stanovništva, pa bi, ako se nastavi tim tempom, do kolektivnog imuniteta mogli da dođemo tek za dvadesetak mjeseci.
U Institutu za javno zdravlje (IJZ), međutim, tvrde da je proces vakcinacije kompleksan jer zavisi od više faktora, ali i da je za očekivati da dolaskom novih količina vakcine dinamika bude ubrzana.
“Pored dostupnosti vakcina, dovoljnog broja punktova i medicinskih timova, važne su i sve administrativne i logističke procedure koje prate uspješan program vakcinacija. Osim navedenog, ne manje važan faktor jeste zainteresovanost populacije za vakcinaciju. U skladu sa navedenim, dosadašnji proces imunizacije tekao je prema planiranoj dinamici, a zahvaljujući naporima zdravstvenih vlasti i svih zaposlenih u sistemu zdravstva u periodu koji je pred nama očekujemo ubrzano sprovođenje imunizacije“, odgovorili su “Vijestima“.
Istakli su da je, u susret najavljenim količinama vakcina, “planirano, a i za očekivati da će u narednom periodu, zainteresovanošću, voljom i odgovornošću građana, dinamika vakcinacije da bude ubrzana, kako bi se što prije obezbijedio kolektivni imunitet“.
Nadležni su ranije tvrdili da je plan da se do početka sezone vakciniše 30 odsto populacije, odnosno oko 186.000 stanovnika... Dio Vlade, kao i ljekara, saopštavao je da je za mjesec i po moguće vakcinisati još gotovo 65 odsto stanovništva, koliko je potrebno za stvaranje kolektivnog imuniteta, ali da su upitni datumi dolaska vakcina i odziv stanovništva.
Profesor epidemiologije Novica Vujošević za “Vijesti“ je ocijenio da stanovništvo mora da shvati da je Covid-19 teška bolest i da ni država sedamdesetih godina prošlog vijeka ne bi postigla značajan uspjeh u vakcinaciji protiv velikih boginja, “da u strahu nisu velike oči”.
On je ispričao da je u Plavu, za nepunih sedmicu, protiv variole vere 1972. godine vakcinisano čak 99 odsto stanovništva. Glavni uzrok takvog obuhvata, smatra on, leži u činjenici da se variola vera posmatrala kao teška bolest od koje je umiralo između 25 i 30 odsto inficiranih.
“Kovid-19 je vrlo zarazna bolest, ima jako visok indeks zaraznosti, dok je indeks kliničke manifestacije manji, što znači da će 30 odsto inficiranih razviti prepoznatljive simptome. Iako većina pacijenata ozdravi, za one sa teškom slikom bolest je izuzetno teška. Nemamo lijeka za nju i dokle god postoji jedan izvor zaraze, postoji i šansa da se virus proširi“, upozorio je Vujošević.
On je rekao da osnovne mjere (maska, distanca i higijena ruku) nisu 100 odsto efikasne, jer da jesu, ne bi ovoliki broj ljudi u svijetu bio zaražen, pa je zato vakcina izbor.
Ponovio je da su sve dobre i sigurne i da niti jedan lijek ne prolazi takvu kontrolu kao što je to slučaj sa vakcinama.
Prisjećajući se vakcinacije protiv variole vere, Vujošević je podsjetio da ta bolest nije postojala u bivšoj Jugoslaviji od 1929. godine, dok je prvi slučaj nakon toga zabilježen na Kosovu, 1972. Kazao je i da je dostupna od 1796. i da je tu vakcinu izumio Edvard Džener.
Vujošević je istakao da je vakcinacija prvi put kod nas propisana 1891. godine, aktom Zbornik pravila i propisa sanitetske struke u Knjaževini Crnoj Gori.
“Kada je 1918. godine nastala Kraljevina Jugoslavija, odmah je počela vakcinacija, djeca su u školama dobijala pisanice i imunizacija se odvijala normalno. Tokom Drugog svjetskog rata, situacija je bila otežana... Imunološki zavod iz Zagreba, nas je redovno snabdijevao vakcinom, koja je bila čuvena i najbolja na svijetu, bez obzira da li smo imali novac“, kazao je.
On je podsjetio da je tokom epidemije variole vere na Kosovu obolio čovjek iz Plava, koji je posjetio ćerku u porodilištu u Đakovici.
“Pacijent je ostao živ. Liječio ga je doktor Vugdelić i ljekarski pomoćnik Stanković. Sve njegove kontakte smo stavili u karantin, ali na sreću niko nije bio zaražen. Doktor Pero Perić je brzo prepoznao oboljelog pacijenta i počeo sa vakcinacijom. U Plav je pošao veliki tim, ja sam bio na čelu a pomagao mi je doktor Petar Vuksanović, epidemiolog. Poveli smo i ljude koji su imali iskustva sa velikim boginjama u Africi... Izmijenilo se mnogo zdravstvenih radnika, bili su infektolozi, interniste, doktori opšte medicine, ginekolozi, ali smo se svi angažovali i praktično za nepunih sedam dana završili sa vakcinacijom stanovništva plavkse opštine. Nikoga nismo mogli izbjeći jer je Plav praktično bio u karantinu, nije mogao da uđe i izađe niko ko nije bio kompletno vakcinisan“, priča Vujošević.
Kovid-19 je vrlo zarazna bolest, ima jako visok indeks zaraznosti, dok je indeks kliničke manifestacije manji, što znači da će 30 odsto inficiranih razviti prepoznatljive simptome. Iako većina pacijenata ozdravi, za one sa teškom slikom bolest je izuzetno teška. Nemamo lijeka za nju i dokle god postoji jedan izvor zaraze, postoji i šansa da se virus proširi...
On je kazao da je variola vera imala strašan prizvuk još od davnih vremena i bila poznata kao bolest od koje mnogo ljudi umre, za koju lijeka nema i koja je posebna opasna za djecu i trudnice, kod kojih je smrtnost bila 100 odsto
“Ta teška bolest opjevana je u narodnoj pjesmi Ženidba Maksima Crnojevića. U Crnoj Gori se zvala - kraste. Ljudi su sedamdesetih bili svjesni o kakvoj se bolesti radi. Bolest je iskorijenjena 1977. godine i uzročnici se čuvaju u laboratorijama u Americi i Rusiji”, pojasnio je Vujošević.
On je ocijenio i da svijet danas nije svjestan ozbiljnosti bolesti kovid-19 i činjenice da 30 odsto oboli nakon infekcije koronavirusom, a tri do četiri odsto umre, već misle da mogu da izađu na kraj sa njom i bez vakcinacije.
Prvu dozu od 20. februara, kada je počela vakcinacija protiv koronavirusa, primilo je nešto više od šest odsto stanovništva, a revakcinisano je 3,2 odsto.
Susjedna Srbija najbolje se kotira od svih bivših jugoslovenskih republika, sa oko 28 odsto vakcinisanog stanovništva, slijedi Slovenija sa 19, pa Hrvatska sa oko 14,5 odsto vakcinisane populacije. Iza Crne Gore nalazi se Sjeverna Makedonija sa oko dva odsto vakcinisanih, pa BiH, dok je Albanija na začelju.
Nova vlast optužila je bivšu da ništa nije urađeno po pitanju vakcinacije do početka decembra, kada su započeti bilateralni pregovori sa svim proizvođačima.
Strategija predviđa da bi vakcinacija mogla da traje do 36 mjeseci
Prema Nacionalnoj strategiji za uvođenje, distribuciju i primjenu COVID-19 vakcina, kratkoročne potrebe se zasnivaju na obezbjeđivanju potreba za vakcinaciju 20 odsto populacije, što je, tvrde, pokriveno kroz COVAX mehanizam. U tom planu navodi se i da bi srednjeročne budžetske potrebe trebalo da budu fokusirane na period od 36 mjeseci tokom kojih će se nastaviti vakcinacija ostatka populacije, preko inicijalnih 20 odsto.
Masovnost izostala jer kasne vakcine
Masovna vakcinacija trebalo je da počne oko 20. aprila, ali kasni isporuka kontingenta od oko 200.000 doza Sinofarm vakcine.
U Vladi tvrde da su obezbijedili ukupno 600.000 doza, od kojih je u Crnu Goru stiglo 68.000. Naredne sedmice trebalo bi da stigne i nekoliko desetina hiljada doza Sputnjik V, koje su se očekivale i ranije, ali isporuka kasni zbog tehničkih pitanja. Nove količine vakcine AstraZeneka očekuju se preko COVAX mehanizma početkom maja. Prvih 11.000 doza Fajzer/Bajontek vakcine trebalo je da stignu ovog mjeseca, ali je datum dolaska nepoznat.
Nadležni su prošle sedmice kazali da je zdravstveni sistem spreman za masovnu vakcinaciju, koja će se odvijati na 138 punktova van domova zdravlja.
U SFRJ za mjesec vakcinisano više od 18 miliona stanovnika
Prema dostupnim podacima, nakon izbijanja virusa variola vera u SFRJ za oko mjesec dana vakcinisano je gotovo devedeset procenata od oko 22 miliona stanovnika, odnosno više od 18 miliona.
Navodno je spasena i turistička sezona, što je velika briga danas i za Crnu Goru.
Virus je otkriven 14. marta 1972. godine, a prema dostupnim podacima samo dva dana kasnije počela je vakcinacija u ugroženim oblastima - na Kosovu.
Masovna vakcinacija počela je navodno 22. marta, bez ikakvih izuzetaka - uključujući i trudnice. Vakcinacija u Beogradu sa tadašnjih oko 1,2 miliona stanovnika završena je za deset dana.
Tadašnja TV Beograd 1. maja je objavila da nema nijednog novog slučaja, a 19. maja je posljednji zaraženi napustio karantin.
Svega šest dana kasnije, doživotni predsjednik Josip Broz Tito proslavio je 80. rođendan, uz tradicionalni slet na stadionu JNA. Navodno se nijednom nije pojavio u medijima tokom epidemije...
Bonus video:
