Postojeći sistem regulacije, praćenja i izvještavanja o kvalitetu vazduha u Crnoj Gori nije u dovoljnoj mjeri efikasan, ocijenila je Državna revizorska institucija (DRI) u izvještaju o reviziji uspjeha “Efikasnost mehanizma regulacije praćenja i izvještavanja o kvalitetu vazduha”, koji je objavljen juče.
“Postignut je visok stepen usklađenosti domaćih pravnih akata sa direktivama Evropske unije u podsektoru kvalitet vazduha, uspostavljanjem nove Državne mreže za praćenje kvaliteta vazduha poboljšan je sistem praćenja kvaliteta vazduha. Poboljšanje je ostvareno ažuriranjem inventara emisije zagađujućih materija u vazduhu sa podacima za period 1990-2018. godina. Uspostavljanem aplikacije Monitoring kontrole vazduha poboljšan je sistem izvještavanja. I pored učinjenih poboljšanja, potrebno je dalje unapređenje sistema regulacije, praćenja i izvještavanja o kvalitetu vazduha u Crnoj Gori”, navodi se u reviziji.
Revizijom su obuhvaćeni Ministarstvo ekologije, prostornog planiranja i urbanizma, Agencija za zaštitu životne sredine (EPA), Centar za ekotoksikološka ispitivanja, Zavod za hidrometeorologiju i seizmologiju i lokalne samouprave Podgorica, Nikšić, Pljevlja i Bijelo Polje. Revizijom je obuhvaćen period od 2017. do 2020. godine.
U preporukama se, pored ostalog, navodi da EPA “nije uspostavila adekvatno održavanje mjernih stanica”.
“Što je uslovilo da Izvještaji o monitoringu kvaliteta ambijentalnog vazduha ne sadrže znak akreditacije, pa samim tim ni rezultati mjerenja nijesu validni”, piše u preporukama.
ZHMS, kako se navodi, “nije sproveo validaciju podataka i nije izvršio akreditaciju za sprovođenje EMEP monitoringa”.
“Pa se ne može vršiti prezentacija prikupljenih podataka javnosti i Sekretarijatu EMEP protokola. Agencija nije uspostavlila katastar zagađivača, pa nijesu obezbijeđeni adekvatni podaci o zagađivačima vazduha. Takođe, nije uspostavljena adekvatna evidencija donesenih rešenja za eko naknadu i naplata po osnovu istih, što je jedan od preduslova za realizaciju programa i projekata iz oblasti zaštite životne sredine. Lokalne samouprave nemaju uspostavljen sistem praćenja kvaliteta vazduha, kao ni registar zagađivača vazduha”, navodi se u preporukama i dodaje i da lokalne samouprave ne dostavljaju neophodne podatke Agenciji.
Iz DRI su u tom smislu preporučili donošenje nove Strategije upravljanja kvalitetom vazduha, donošenje planova kvaliteta vazduha na lokalnom nivou.
“Veoma je važno, kroz adekvatno održavanje mjernih stanica, obezbijediti validne podatke za izvještavanje. Potrebno je uspostaviti katastar zagađivača na centralnom i registar zagađivača vazduha na lokalnom nivou, kao i adekvatnu evidenciju rješenja i iznosa naplaćene ekološke naknade”, navode iz DRI u zbirnim preporukama.
Subjektima revizije naloženo je da u roku od 45 dana po dostavljanju konačnog izvještaja, izrade i dostave DRI plan aktivnosti za realizaciju preporuka koji sadrži mjere, nosioce, aktivnosti i rokove. U roku od šest mjeseci po dostavljanju konačnog izvještaja u obavezi su da izvijeste DRI o preduzetim radnjama po izrađenim i dostavljenim preporukama, nakon čega se konačan izvještaj DRI dostavlja nadležnom odboru Skupštine na upoznavanje.
Revizije poput ove DRI objavljuje od 2014. godine, a kako su ranije objasnili iz DRI, osim toga kako se troši novac, cilj je ispitati da li se realizuju zacrtane politike.
“Revizija uspjeha je novi tip revizija, koja ima za cilj da nezavisno i objektivno ispita da li subjekti javnog sektora, sistemi, programi ili planirane aktivnosti funkcionišu ili se ostvaruju u skladu sa utvrđenim politikama i planovima, a ne samo da li su zakonito i pravilno evidentirani troškovi”, rekao je ranije “Vijestima” član Senata DRI Branislav Radulović.
Bonus video:
