Tokom prethodna četiri mjeseca šest crnogorskih poslanika, uprkos diplomatskom pasošu, doživjeli su neprijatnosti prilikom ulaska u Srbiju. Riječ je o poslanicima koji su u Skupštini Crne Gore glasali za Rezoluciju o zabrani negiranja genocida u Srebrenici, zbog čega neki od njih smatraju da je na sceni “revanšizam Srbije".
Crnogorsko ministarstvo vanjskih poslova zvanično je više puta izrazilo zabrinutost, tražilo odgovore od Srbije, ocjenjujući da nekorektno postupanje prema poslanicima nije u skladu sa dobrosusjedskim odnosima, diplomatskom praksom, odredbama Bečke konvencije.
Radio Slobodna Evropa (RSE), na dva upita, od 18. i 19. oktobra, od Ministarstva unutrašnjih i Ministarstva spoljnih poslova Srbije, nije dobio odgovor na pitanja o postupanju granične policije prema crnogorskim poslanicima koji su, kako tvrde, doživjeli neprijatnosti prilikom ulaska (izlaska) u Srbiju, u periodu od kraja juna 2021. do danas. Bez odgovora su ostala i sledeća pitanja:
Zbog čega su poslanici, Ervin Ibrahimović, Draginja Vuksanović- Stanković, Božena Jelušić, Suada Zoronjić i Damir Šehović, kako tvrde zadržavani od sat do nekoliko sati zbog provjera? Da li se postupanje policije može dovesti u u vezu sa, kako tvrde, njihovim glasanjem za Rezoluciju o Srebrenici u Skupštini Crne Gore, 17. juna? Da li postupanje predstavlja kršenje Bečke konvencije s obzirom da crnogorski poslanici posjeduju diplomatske pasoše ?
Poslednji slučaj poslanika Ibrahimovića
Poslednji crnogorski poslanik koji je prilikom ulaska u Srbiju 17. oktobra "doživio neprijatnost" je Ervin Ibrahimović, lider Bošnjačke stranke.
To je drugi put da policija Srbije zadržava Ibrahimovića, koji je na prelazu Špiljani i 23. avgusta detaljno pretresan, iako je putovao službenim vozilom za Sandžak.
Ibrahimović za Radio Slobodna Evropa (RSE) kaže da nema dilemu da je razlog za zadržavanje na granici usvajanje Rezolucija o negiranju genocida u Srebrenici u crnogorskom Parlamentu.
“Ljudi koji su me kontrolisali su pokazali izuzetnu saosjećajnost sa mnom, čak su se i izvinjavali. Upozorio sam ih da imam diplomatski pasoš i da mislim da nije dobro za državu Srbiju da krši međunarodnu praksu. Međutim, oni su rekli da imaju naređenje iz Beograda i izvinjavali se. Ali naređeno im je, objasnili su mi, da me zadrže sat vremena, najmanje. I oni su morali da simuliraju da pregledaju auto. Ulazili su dva puta u auto da gledaju ima li šta unutra, čak su i haubu otvarali. Snimali su sve. Tako da su samo simulirali da bi prošlo sat vremena”, kazao je Ibrahimović.
O Rezoluciji o zabrani negiranja genocida
U Skupštini Crne Gore je 17. juna usvojena, dvotrećinskom većininom, sa 55 glasova, Rezolucija o zabrani negiranja genocida u Srebrenici, što je izazvalo negativne reakcije Srbije.
Za Rezoluciju su glasali poslanici opozicionih: Demokratske partije socijalista, dvije Socijaldemokratske partije, Bošnjačka i albanske nacionalne stranke, kao i poslanici vladajućeg Građanskog pokreta URA i Demokratske Crne Gore.
Da će tražiti zabranu ulaska u Srbiju onima koji su glasali za Rezoluciju rekao je ministar unutrašnjih poslova Srbije Aleksandar Vulin.
"Neka svoje porodice, dobro raspoređene po Beogradu, viđaju u Crnoj Gori", napisao je Vulin u saopštenju za javnost emitovanom 18. juna.
Lider Bošnjačke stranke Ervin Ibrahimović smatra da je na sceni revanšizam Srbije.
"Srbija na čelu sa ministrom (Aleksandrom) Vulinom koji to nije ni krio već je rekao da će se osvetiti svima onima koji su dali glas za Rezoluciju pokušava revanšistički da se odnosi prema onima koji su glasali Rezoluciju o Srebrenici. Želim da poručim da ćemo istrajati u borbi da demokratizujemo naše društvo a to će biti doprinos pomirenju u regionu", kazao je Ibrahimović.
Komentarišuči odnos srpske granične policije prema crnogorskim poslanicima Filip Švarm, beogradski politički analitičar za RSE kaže da "ne zna" da li se postupanje prema crnogorskim poslanicima "formalno može povezati sa Vulinovom izjavom".
"Ali ako se to dešava onda sigurno njegova izjava itekako ima veze sa onim što doživljavaju poslanici opozicije iz Crne Gore prilikom dolaska u Srbiju. Prosto, to mi djeluje kao ona neka vrsta birokratske smicalice kojom se šalje politička poruka", rekao je Švarm.
Da li se krši Bečka konvencija?
Odgovarajući na pitanje RSE, Ibrahimović ne sumnja da to što poseduje diplomatski pasoš, odnosno diplomatski imunitet, ga štiti od "samovolje pojedinaca".
"Radi se o Bečkoj konvenciji koja jasno kaže da mi imamo diplomatski imunitet. I da imamo eto, da probam da pojednostavim, određeni vid zaštite. Posebno kada se radi o ovakvim stvarima, o samovolji pojedinaca u bilo kojoj državi da se nalazimo."
Da li se ovakvim postupanjem krši Bečka konvencija, pitanje je na koje RSE nije dobio odgovor iz Ministarstava spoljnih i unutrašnjih poslova Srbije.
Iz Ministarstva vanjskih poslova Crne Gore (MVPCG) za RSE navode da su se u prethodnim situacijama, zvanično obraćali nadležnim organima Srbije zbog postupanja na državnoj granici.
"Nastojimo da, shodno nadležnostima, jasno i blagovremeno ukažemo na uvažavanje digniteta predstavnika Crne Gore, i adekvatno postupanje prema njima u skladu s ustaljenom diplomatskom praksom i Bečkom konvencijom o diplomatskim odnosima iz 1961. godine", navodi se u odgovoru od 19. oktobra iz Odjeljenja za odnose sa javnošću crnogorskog ministarstva.
Iz crnogorskog ministarstva su, kako je navedeno, izrazili zabrinutost, i srpskim kolegama poručili:
"Da više puta ponovljeno nekorektno ophođenje prema poslanicama/ima Skupštine Crne Gore, nosiocima diplomatskih pasoša, ne doprinosi dobrosusjedskim odnosima."
Šta piše u Bečkoj konvenciji?
Uredbama Vlade Crne Gore, od 2008. godine među licima kojima se izdaje diplomatski i službeni pasoš, su i poslanici.
U Bečkoj konvenciji iz 1961. godine, u članu 36 piše “diplomatski agent je oslobođen pregleda njegovog ličnog prtljaga, osim ako postoje ozbiljni razlozi da se veruje da taj prtljag sadrži predmete koji ne uživaju oslobođenja od taksi i carina, ili predmete čiji je uvoz ili izvoz zabranjen zakonodavstvom ili podliježe karantinskim propisima države kod koje se akredituje. U takvom slučaju, pregled prtljaga se može vršiti samo u prisustvu diplomatskog agenta ili njegovog ovlašćenog predstavnika”.
Ko je sve i kad zadržavan na srpskim granicama
Trinaest dana od glasanja za Rezoluciju, 30. juna na beogradskom aerodromu “Nikola Tesla” pretresana je i zadržana duže od sata Draginja Vuksanović- Stanković, poslanica opozicione Socijaldemokratske partije.
"Kada sam na pasoškoj kontroli u Srbiji predala ličnu kartu, rekli su mi da sam označena crvenom bojom u kompjuteru i da treba da uslijedi pretres. Pretresana sam do zadnjeg detalja, nijesam dobila bilo kakvo obrazloženje. Tokom povratka u Crnu Goru puštena sam poslije 40 minuta, takođe uz pretres", ispričala je tada Vuksanović-Stanković.
Granična policija Srbije je 11. jula u dva navrata pretresla poslanice Građanskog pokreta URA Boženu Jelušić i Suadu Zoronjić, koje su se nalazile u službenom automobilu Skupštine Crne Gore, na putu za Potočare gdje su prisustvovale komemoraciji u Srebrenici.
Poslanik Socijaldemokrata (SD) Damir Šehović 17. avgusta je sa porodicom doživio, kako je saopšteno iz njegove partije, apsolutno nepotrebno maltretiranje na granici u vidu navodnih provjera, zbog čega je oko sat vremena duže od ostalih putnika čekao prelazak graničnog prelaza Dobrakovo.
Na granici sa Crnom Gorom srpska policija je 7. septembra zadržala poslanicu opozicione DPS(Demokratska partija socijalista) Dragicu Sekulić, ukupno pet sati, što na granici što u policiji, nakon što je kod nje i supruga pronašla tablete bromazepama.
"Sve ukupno nas dvoje smo imali manje od jedne kutije tableta. Naknadnim uvidom u propise saznali smo da je dozvoljeno unijeti jednu kutiju, po osobi, bez medicinske dokumentacije", navela je poslanica DPS-a i objasnila da su protiv njih pokrenute krivične prijave zbog posjedovanja psiho-aktivnih supstanci.
Dopisivanja ministarstava Srbije i Crne Gore
Povodom privođenja Sekulić Ministarstvo vanjskih poslova Crne Gore saopštilo je 8. septembra da "maltretiranja nijesu mjera dobrosusjedskih odnosa", te pozvalo srbijanske vlasti i ministra unutrašnjih poslova Aleksandra Vulina "da prestanu sa nekorektnim postupanjem prema crnogorskim poslanicima".
U odgovoru MUP-a Srbije, crnogorskom ministarstvu, istog dana, je poručeno da su njihova postupanja u skladu sa zakonom:
"Ističemo da je prema njoj (Dragici Sekulić) postupano u skladu sa zakonom i procedurama uz uvažavanje ličnog dostojanstva, zbog čega ne shvatamo značenje poziva Ministarstva spoljnih poslova Crne Gore da vlast Srbije i ministar unutrašnjih poslova Aleksandar Vulin prestanu sa nekorektnim postupanjem prema crnogorskim poslanicima", navedeno je u odgovoru.
Beogradski analitičar Filip Švarm smatra da će problem biti riješen kada splasnu političke tenzije koje vladaju između zvaničnog Beograda i trenutno opozicionih struktura u Crnoj Gori.
“Taj problem se sigurno neće moći riješiti nikako drugačije do spuštanja političkih tenzija, koje vladaju između zvaničnog Beograda i trenutno opozicionih struktura u Crnoj Gori. Tek kada se spusti ta tenzija mi nećemo imati te sitno zlobničke, osvetničke i svakako neprihvatljive pritiske na crnogorske opozicione poslanike koji dolaze u Srbiju. Drugačije, ne vidim kako”, zaključio je Švarm.
Diplomatski pasoš i imunitet
U Skupštini Crne Gore je za RSE potvrđeno da poslanici imaju pravo na diplomatski pasoš, koji se izdaje na lični zahjtev i rokom važenja od pet godina.
“Diplomatski pasoš sadrži informaciju o funkciji koju trenutno pokriva nosilac istog, kao i standardni, kurtoazni tekst na crnogorskom, engleskom i francuskom jeziku kojim se mole nadležni organi drugih država da bez smetnji i zadržavanja propuste nosioca diplomatskog pasoša i da mu u slučaju potrebe pruže neophodnu pomoć i zaštitu u skladu sa međunarodnim pravom” navedeno je u odgovoru RSE od 20. oktobra.
Na naše pitanje da li poslanici sa diplomatskim pasošem uživaju i diplomatski imunitet u skladu sa Bečkom konvencijom iz Parlamenta je navedeno da “Bečka konvencija o diplomatskim odnosima eksplicitno ne tretira poziciju i imunitet poslanika već se konkretno bavi privilegijama i imunitetima akreditovanih diplomatskih agenata”.
Crnogorski parlament ima 81 poslanika.
Bonus video:
