Upravljanje sistemom otpadnih voda u Crnoj Gori nije u dovoljnoj mjeri efikasno, a iako je usaglašenost domaće regulative u oblasti otpadnih voda sa propisima EU visoka i iznosi preko 96 odsto, nije adekvatna i primjena tih propisa u praksi, a upitni su i kapaciteti lokalnih samouprava da samostalno uspostave i održavaju efikasan sistem upravljanja otpadnim vodama.
To se, pored ostalog, navodi o reviziji uspjeha “Efikasnost upravljanja sistemom otpadnih voda” koju je juče objavila Državna revizorska institucija (DRI).
Revizijom su obuhvaćeni Ministarstvo poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede (MPŠV), Ministarstvo ekologije, prostornog planiranja i urbanizma, Uprava za vode, Glavni grad Podgorica, te opštine Danilovgrad, Bijelo Polje, Berane, Pljevlja, Budva, Bar i Herceg Novi, kao i vodovodi u tim opštinama, Društvo za izgradnju vodovodne i kanalizacione infrastrukture u Opštini Herceg Novi i Uprava za inspekcijske poslove. U cilju unapređenja upravljanja sistemom otpadnih voda, njima je vrhovna državna revizija dala 37 preporuka.
Revizijom su obuhvaćene komunalne otpadne vode definisane Zakonom o upravljanju komunalnim otpadnim vodama. Komunalne otpadne vode koje su obuhvaćene tim Zakonom, pojašnjavaju iz DRI, jesu otpadne vode iz domaćinstava ili mješavina, te vode sa industrijskim otpadnim vodama i/ili atmosferskim otpadnim vodama.
U reviziji uspjeha, iz DRI podsjećaju da je otvaranjem pregovaračkog poglavlja 27-Životna sredina i klimatske promjene, Crna Gora u obavezi da preduzme i niz mjera u oblasti kvaliteta otpadnih voda, kao i da podigne nivo praćenja i izvještavanja o kvalitetu otpadnih voda na centralnom (državnom) i lokalnom nivou.
”Udio otpadnih voda koje se bezbjedno prečišćavaju istovremeno je indikator za šesti cilj održivog razvoja Agende 2030”, navode iz DRI.
Dodaju da je u prethodnom periodu postignut “visok stepen usklađenosti domaćih pravnih akata sa Direktivama EU u dijelu koji se odnosi na upravljanje otpadnim vodama u Crnoj Gori”, ali i da je implementacija u praksi neadekvatna.
U reviziji se navodi da usaglašenost domaće regulative, u oblasti otpadnih voda, sa propisima EU iznosi preko 96 odsto.
Dodaju da je prema Nacionalnoj strategiji za transpoziciju, implementaciju i primjenu pravne tekovine EU u oblasti životne sredine i klimatskih promjena sa Akcionim planom za period 2016-2020. i 2018-2020. predviđeno da do kraja 2022. broj postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda (PPOV) bude 14, a da povezanost na kanalizacionu mrežu u urbanim naseljima iznosi 75 do 80 odsto.
”Značajan korak u ovoj oblasti predstavlja donošenje Plana upravljanja komunalnim otpadnim vodama u Crnoj Gori 2020-2035. i Programa izgradnje kolektorskih sistema i postrojenja za tretman komunalnih otpadnih voda. Porastom broja PPOV u periodu od 2016. pa do okončanja predmetne revizije, sa postojećih četiri na deset postrojenja, stvaraju se preduslovi za efikasnije upravljanje sistemom otpadnih voda. Međutim, neadekvatna implementacija usvojene normative u praksi, neadekvatne kanalizacione mreže za prikupljanje i odvođenje otpadnih voda i nepostojanje PPOV u svim opštinama, značajni problemi prilikom izgradnje i u funkcionisanju postojećih postrojenja za prečišćavanje, dovode u pitanje efikasnost upravljanja sistemom otpadnih voda”, navode iz DRI.
Dodaju i da to što nema dovoljno podataka o količini i kvalitetu otpadnih voda “otežava donošenje odgovarajućih korektivnih mjera i negativno utiče na kvalitet izvještavanja o stanju ispuštanja otpadnih voda”.
Iako je Zakon o komunalnoj djelatnosti stupio na snagu sredinom avgusta 2016, navodi DRI, Vlada do sada nije donosila i jednogodišnje programe monitoringa komunalnih djelatnosti.
”Niti usvojila godišnji izvještaj o rezultatima monitoringa komunalnih djelatnosti. Takođe, nisu doneseni podzakonski akti kojima bi se definisali podaci, rokovi, način dostavljanja i metodologija obrade podataka koji su predmet monitoringa”, piše u reviziji.
Nije, kako se navodi, uređeno ni pitanje zaštite voda u slučaju havarijskih zagađenja.
”Uprava za vode nije pripremila, MPŠV nije donijelo Operativni plan zaštite voda od havarijskih zagađenja za vode od značaja za Crnu Goru. Takođe, lokalne samouprave nisu donijele Operativni plan zaštite voda od havarijskih zagađenja za vode od lokalnog značaja”, piše u reviziji uspjeha DRI.
Vrhovna državna revizija navodi i da su upitni kapaciteti lokalnih samouprava da samostalno uspostave i održavaju efikasan sistem upravljanja otpadnim vodama.
”Pa je u cilju rješavanja navedenih problema u narednom periodu potrebna intenzivna aktivnost lokalnih samouprava i državnih organa, kao i značajna ulaganja”, piše, pored ostalog, u reviziji.
Dodaje se da je i pored učinjenih poboljšanja, potrebno da nadležni organi, i na državnom i na lokalnom nivou, preduzmu niz mjera kako bi se upravljanje otpadnim vodama i kanalizacionom muljem u Crnoj Gori poboljšalo.
Subjekti revizije u obavezi su da do 15. septembra vrhovnoj reviziji dostave Akcioni plan za realizaciju preporuka, a da do 25. januara 2023. dostave izvještaj o preduzetim radnjama po izrađenim i dostavljenim preporukama.
Konačan izvještaj DRI dostavlja Odboru za turizam, poljoprivredu, ekologiju i prostorno planiranje Skupštine Crne Gore.
Bonus video:
