U ovu turističku sezonu uloženo je dosta napora i postignuti su određeni rezultati - registrovan je veći broj prijavljenih gostiju za 30 odsto nego rekordne 1978. Ovome je znatno doprinijela turistička inspekcija, ali je ocijenjeno da je učešće milicije u kontroli boravka, čestim obilascima i provjerama, takođe bitno doprinijelo većoj disciplini i odgovornosti prijave i odjave gostiju.
To piše u dokumentu pod oznakom “tajno”, koji je u septembru 1982. predsjednik Savjeta za bezbjednost Miodrag Mirović dostavio izvršnom sekretaru CK SRCG Vukoli Vasiljeviću. Sjednica Savjeta za bezbjednost, Savjeta za narodnu odbranu i Komiteta za ONO i DSZ, održana je u Ulcinju 21. septembra 1982.
Nakon 40 godina od “mrskog, prevaziđenog i zaostalog komunističkog sistema” Ulcinj se ne može pohvaliti brojem prijavljenih gostiju u odnosu na stvarno stanje u gradu. Turistička inspekcija već nekoliko godina ne funkcioniše, “narodna milicija” odavno ne obilazi i ne provjerava prijave jer joj to više nije u opisu posla, pa samo 40 hiljada prijavljenih gostiju u gradu u kojem svakog sekunda na ulicama cirkuliše na stotine i hiljade automobila i ljudi, dođe kao gruba statistička greška.
S tim je saglasan i direktor lokalne Turističke organizacije (TO) Gzim Hajdinaga. On je ocijenio da najveći problem koji utiče na normalno odvijanje turističke sezone jeste upravo problem sivog tržišta, posebno u registrovanju i evidenciji privatnih kuća i apartmana.
”Turistička organizacija bez veće podrške države, ali i lokalne samouprave, ne može ništa da uradi u tom smjeru, ali pokušava na sve načine da utiče na smanjenje sivog tržišta kako putem raznih sastanaka tako i u saradnji s nadležnim institucijama. Zakonom o strancima, TO vrši evidenciju i prijavljivanje gostiju, kao i naplatu boravišne takse po Informacionim punktovima, i naravno da svake godine imamo veći broj prijavljenih turista. Ali, to je znatno manje u odnosu na broj gostiju koji borave tokom ljetnjih mjeseci u našem gradu”, kazao je Hajdinaga “Vijestima”.
Savjest i odgovornost
Nažalost, dodao je, evidencija nije u stoodstotnim procentima tačna jer veliki broj gostiju ostaje neprijavljen.
Naveo je da Ulcinj ove godine bilježi pad u odnosu na prošlu godinu, što nije slučaj sa drugim opštinama u Crnoj Gori koje bilježe znantno povećanje naplate boravišne takse iako imaju manji broj smještajnih kapaciteta.
”Odgovornost građana u tim opštinama je veća i time dokazuju da poštuju svoj grad i redovno prijavljuju svoje goste, prvenstveno radi sigurnosti. Time i ispunjavaju sve zakonske obaveze. Kod nas pojedini vlasnici privatnog smjestaja još nisu shvatili funkciju i namjenu boravišne takse, koja je zakonska obaveza”, kazao je Hajdinaga, dodajući da je i na osnovu Zakona o strancima, tačno navedeno da je stanodavac dužan da vrši prijavljivanje gosta.
”Kontrole više nema i sve je na domaćinima i njihovoj savjesti. I sami ste svjedoci da je u gradu tokom sezone ponekad boravilo i po nekoliko puta više gostiju od broja prijavljenih”, kazao je Hajdinaga.
U tajnom dokumentu sve navedeno
A kako se to radilo prije 40 godina, mogao bi biti putokaz i opštinskim, a posebno državnim institucijama. U tajnom dokumentu, govoreći o boravišnoj taksi, Mirović informiše Vasiljevića da je na sasatanku o tom problemu zaključeno da bi, radi efikasnije kontrole, u idućoj godini, trebalo preduzeti neke druge mjere, kao što je utvrđivanje pregleda i popisa vikendica, njihovih vlasnika i članova njihovih porodica, što bi, kako je naveo, smanjilo prostor za spekulacije.
”Istovremeno bi trebalo donijeti odluku o zabrani kampovanja na privatnom posjedu, jer je u ovoj oblasti najviše nereda i nepoštovanja propisa. Prednje se sugeriše nadležnom organu SO Ulcinj”, piše u aktu.
Konstatuje se da su u toku sezone, ugovorom između gradskog sekretarijata za inspekcije Beograda i SO Ulcinj, ojačane inspekcije.
”U periodu jula i avgusta, bilo je angažovano preko 20 osoba, čiji je rad doprinio zavođenju reda iz svih oblasti rada. Zaključeno je da se ta dobra praksa nastavi i u narednoj godini”, piše u dokumentu.
Vasiljević je bio informisan i da u oblasti bezbjednosti saobraćaja stanje nije bilo na zadovoljavajućem nivou.
”Prekršaji i krivična djela iz ove oblasti su u porastu, zbog sve većeg broja učesnika u saobraćaju, zbog učesnika bez dozvole, s dozvolama kupljenim u inostranstvu, zbog vožnje u pijanom stanju, gužvi tokom turističke sezone, zbog nepoštovanja propisa u užem smislu i drugog...”, jedan je od zaključaka sa sastanka.
U pogledu fizičkog obezbjeđenja objekata, ocijenjeno je da jedno vrijeme nije bilo prave discipline i odgovornosti, ali da je stalnim obilascima radnika SUP-a, razgovorom sa radnicima na obezbjeđenju objekata kao i mnoštvom podnijetih prijava, postignuta veća disciplina i odgovornost.
”Prihvaćena je ocjena da su se radnici SUP-a u ovoj sezoni maksimalno angažovali na održavanju javnog reda i mira, na praćenju, evidentiranju, presjecanju i otklanjanju, kao i gonjenju svih negativnih pojava i da su postignuti dobri rezultati, što je povoljno uticalo na bezbjednosno-političko stanje u Opštini”, piše u dokumentu.
Kritika je bila i na račun kaznene politike, uz ocjenu da nije bila dobra.
”Efikasnost organa, sudije za prekršaje i Opštinskog suda, mogla je biti bolja...”
Briga o poslovanju i iridenti
Dodaju da se Ulcinj tokom sezone suočio s neobičnim problemom - iz deset opština s područja SAP Kosovo, upućeno je 2.222 radnika na odmor, a veći dio osoba sa sobom je donio ček ili vaučer na iznose i preko 7.000 dinara.
”To je neuobičajeno veliki iznos. Iz OOUR Neptun javljeno je da naplatu ne mogu da izvrše iako su blagovremeno fakturisali. Ovom OOUR-u duguje se preko osam miliona dinara i ukoliko se on ne uplati, biće u gubitku. Slična je situacija i sa Domom zdravlja Bogdan Vujošević. Na sastanku je zaključeno da se prilikom prodaje kapaciteta za 1983. mora voditi računa o solventnosti firmi i ukupnoj potrošnji gostiju, te se obavezuju OOUR Neptun i druge na području SO Ulcinj da tako i postupe”, svjedoči se kako se prije 40 godina, na najvišim nivoima, brinulo o poslovanju ulcinjskih OOUR-a.
Na sastanku je konstatovano “da se osjeća potreba, u interesu stabilnije bezbjednosne situacije na području Opštine Ulcinj, a s obzirom da van svake sumnje na ovom području ima ilegalnog rada iredente, na pojačanje kadra u SDB-u, SUP-u i nekim organima vojske sa stanovišta kvaliteta i broja...
Ulcinj danas nema samo tih problema...
Turistička organizacija: Puno smo učinjeli
Hajdinaga je konstatovao da je TO Ulcinj uložila velike napore da sezona bude uspješna.
”I na kraju možemo reći da smo zadovoljni onim što smo radili, ali ostajemo pri tome da uvijek može bolje. Zadatak svake TO jeste promovisanje turističke ponude grada na najbolji mogući način, počevši od sajamskih aktivnosti, brojnih manifestacija, i svih onih aktivnosti koje na neki način utiču na promovisanje i kampanju turističke ponude. I ove godine nastupali smo na nekoliko sajmova kako u zemljama u regionu tako i u inostranstvu, a pored distribuiranja propagandnog materijala nastojimo i da ostvarimo kontakte s brojnim agencijama i ljudima koji se bave turizmom”, naveo je Hajdinaga.
Pored sajmova, koji su jedan od prioritenih zadataka turističke promocije, istakao je i manifestacije koje su dio programa rada TO.
Podsjetio je da se TO ove godine fokusirala na organizaciju brojnih kulturno-zabavnih manifestacija koje su počele od 1. maja i biće nastavljene do oktobra.
Tokom ljetnje sezone TO je učestvovala u organizaciji manifestacija kao što su Pro beach soccer, tradicionalni Sajam knjiga koji je ove godine organizovan 21. put zaredom i okupio veliki broj izlagača iz zemlje i regiona. Tokom te manifestacije održane su književne večeri posvećene piscima Balši Brkoviću i Fatmiru Točiju iz Albanije i promocija knjige pisca Odise Kote.
Program je nastavljen Ljetnjom scenom koja se organizuje u saradnji s Centrom za kulturu, a prije nekoliko dana je održano gala veče, odnosno koncert klasične muzike na kojem su nastupili Kastriotn Tusha, Mario Karaj, Josif Gjipali, Ardita Meni, Aleksandra Vojvodić i Jadranka Jovanović.
Hajdinaga je kazao da će aktivnosti biti nastavljene i u narednom periodu.
”Možemo da kažemo da smo upotpunili turističku ponudu kako bismo svima pružili ugodan boravak i ljetnje odmore u našem gradu. Takođe, TO Ulcinj nastavlja da prati trend promocije putem javnih sredstava informisanja i brojnih turističkih magazina, radio i TV stanica. Ovaj vid promocije se do sada pokazao kao afirmativan način predstavljanja, pa se od početka sezone rade razne reportaže o našem gradu”, kazao je Hajdinaga.
Izrazio je nadu “da će uz nastavak dobre komunikacije s medijima iz regiona, a i brojnim manifestacijama koje nas čekaju, i mjesec septembar biti dobar i tako doprinijeti produženju ljetnje turističke sezone”.
Refleksi “kontrarevolucije na Kosovu”
U tajnom dokumentu Mirović je detaljno informisao Vasiljevića o statusu naselja K1 u Štoju, ali i o nekim aspektima bezbjednosnog stanja u Opštini u svjetlu “kontrarevolucije na Kosovu”.
“Refleksi kontrarevolucije na Kosovu imali su značajnog odraza na našem području. Oni su bili najsnažniji u oblasti obrazovanja i u nekim prigraničnim mjesnim zajednicama. Organizovanim i efikasnim djelovanjem Saveza komunista i drugih društveno-političkih snaga, na osnovu saznanja svih subjekata društvene samozaštite, preduzete su odgovarajuće mjere idejno-političke i radne odgovornosti, tako da je u tim dokumentima bitno izmijenjena situacija, posebno u školama”, piše u dokumentu.
Dodaje se da mnogi pojednici protiv kojih su izrečene mjere idejno-političke i radne odgovornosti ne miruju, sastaju se i često kontaktiraju.
“Ima manji broj novoeksponiranih lica sa stanovišta albanskog nacionalizma i iredente, ali je indoktrinacija školskom omladinom najvećim dijelom suzbijena”, piše u dokumentu i konstatuje se da je trenutna bezbjednosno-politička situacija relativno dobra i mirna.
”To ne znači da nema neprijateljskog djelovanja - naprotiv, ono se u ovom trenutku ispoljava u promijenjenoj taktici tihog djelovanja, bez vidnih javnih nastupa ali s nepromijenjenim ciljevima.”
Vasiljević je upoznat i sa situacijom da u jednom danu na nastavu u srednjoj školi nije došlo 40 učenika.
“Na osnovu provjere smo nedvosmisleno utvrdili da razlog leži u neredovnom autobuskom prevozu učenika”, stoji u strogo povjerljivom dopisu i dodaje da je stanje na granici pod kontrolom, odnosno da nije bilo incidenata koji bi uznemiravali...
Vraćaju se stari gosti
Kada je riječ o strukturi gostiju, iz TO su saopštili da se ona svake godine mijenja.
”Iako preovladavaju gosti iz regiona, odnosno Kosova, Srbije, Bosne i Sjeverne Makedonije, značajan rast imamo i kada su u pitanju gosti iz Poljske, Češke, Njemačke, Švajcarske... Sajamski nastupi na kojima TO Ulcinj nastupa svake godine doprinijeli su tome da nam se gosti iz zapadne i istočne Evrope polako vraćaju. Oni su nam i bili glavni turisti prije 30 godina, kada je Ulcinj bio perjanica turizma ne samo bivše Jugoslavije nego i šire”, naveli su u TO.
Bonus video:
