Talentovane učenike i studente, inovatore i pronalazače, kroz različite programe, podržavaju dva vladina resora - Ministarstvo prosvjete i Ministarstvo nauke i tehnološkog razvoja. Ministarstvo prosvjete kroz osnovnu školu, studije, magistarske i doktorske, dok je fokus dostupne podrške resora nauke usmjeren na promociju karijere istraživača, stimulisanju inovacionih ideja u svim starosnim kategorijama i na jačanje institucionalnih kapaciteta.
Oba ministarstva upitana su o svim mehanizmima podrške. Iz resora prosvjete na čijem je čelu Miomir Vojinović “Vijestima” su odgovorili samo nabrajanjem pogodnosti koje podrazumijevaju plaćanja kroz stipendije, kredite, naknade za srednjoškolce... Nisu govorili i o, recimo, saradnji sa nevladinim organizacijama, mogućim kampovima, radionicama...
Iz resora Biljane Šćepanović kazali su da nemaju direktne mehanizme ili konkurse za osnovce i srednjoškolce, jer je to u domenu Ministarstva prosvjete, ali su naveli drugi vid podrške koji mogu da pruže i toj populaciji.
“Ciljnu grupu Ministarstva nauke i tehnološkog razvoja čine istraživači, naučnici, inovatori, pronalazači i institucije koje se bave naučnoistraživačkom i inovacionom djelatnošću, tako da je poseban fokus dostupne podrške našeg Ministarstva usmjeren na promociju karijere istraživača, stimulisanju inovacionih ideja u svim starosnim kategorijama, kao i na jačanje institucionalnih kapaciteta”, kazali su “Vijestima”.
Osnovce i srednjoškolce u svijet nauke resor ministarke nauke u tehničkom mandatu uključuje kroz promotivne aktivnosti, kao što je festival “Dani nauke i inovacija”.
“Cilj Festivala je da djecu od najranijeg uzrasta zainteresujemo za nauku, da im pomogne da prepoznaju svoje afinitete i sklonosti, na osnovu čega bi im se daljim odabirom srednje škole ili fakulteta otvorile različite druge mogućnosti”, pojasnili su.
Srednjoškolci imaju priliku i da učestvuju na međunarodnom programu “Masterclass iz fizike čestica”, koji im, kažu, približava stvarni istraživački život jedne od atraktivnih oblasti nauke - fizike čestica. U proteklih godinu, stručnjaci iz Međunarodne organizacije za promociju fizike čestica, kako su rekli, održali su crnogorskim srednjoškolcima tri časa/predavanja.
Od ove godine, kroz Fond za inovacije, sprovode se i programi za učenike i studente koji imaju inovativne ideje i snažne potencijale za inovacione aktivnosti. O tome se zainteresovani mogu informisati putem veb stranice Fonda (fondzainovacije.me/programi/podsticanje-inovacione-kulture).
“Takođe, promociju talenata i osmišljene inovacione programe za ove namjene podržaće i Ministarstvo nauke i tehnološkog razvoja u okviru Festivala ‘Dani nauke i inovacija 2023’, a poziv za kandidovanje projektnih ideja će biti objavljen naredne sedmice”, rekli su iz tog resora.
Sljedeće sedmice biće objavljen i godišnji konkurs za sufinansiranje naučno-istraživačke djelatnosti - Konkurs NID 2023, a jedna od programskih linija biće namijenjena osnovcima i srednjoškolcima za njihove vannastavne aktivnosti koje se tiču nauke.
“Tom linijom sufinansiramo organizacije koje na najljepši način promovišu nauku mladim uzrastima - kreiranjem sadržaja za Festival ‘Dani nauke i inovacija 2023’, kao i organizovanjem radionica, obuka, takmičenja i slično tokom cijele godine”, kazali su “Vijestima”.
U dijelu naučno-istraživačke politike, za mladu populaciju studenata prirodno-matematičkih i tehničkih fakulteta, ističu finansiranje Studentske ljetnje škole CERN-a. Škola se održava svake godine u trajanju od osam do 13 nedjelja tokom jula i avgusta, i obuhvata teoretsku obuku, učešće na radionicama, seminarima, izložbama kao i eksperimentalni rad.
“U okviru ovog programa, studenti imaju jedinstvenu priliku da se pridruže svakodnevnom radu istraživačkih timova koji učestvuju u eksperimentima u CERN-u. Pored izuzetne vrijednosti samog boravka, odabrani studenti imaju priliku da rade u multidisciplinarnom i multikulturalnom okruženju i izuzetno obogate lična iskustva. Poziv za učešće u Studentskoj ljetnjoj školi CERN-a objavljuje se svake godine u novembru ili decembru”, rekli su iz Ministarstva nauke.
Ove godine taj resor podržao je i realizaciju projekta Studentskog parlamenta državnog Univerziteta - “Dan otvorenih vrata UCG i sajam sezonskog zapošljavanja 2023”, gdje su maturanti i studenti mogli da čuju o programima koje Ministarstvo nauke nudi studentskoj populaciji i mladim istraživačima, a u okviru kojih su moguća i određena zaposlenja, odnosno plaćeni angažman na naučno-istraživačkim projektima.
“Smatramo da su najbolji mehanizmi za sprečavanje odliva mladih talenata stvaranje adekvatnih uslova za njihov rad i život u našoj državi. Ministarstvo nauke i tehnološkog razvoja na tom planu daje doprinos sufinanisarnjem brojnih i raznovrsnih projektnih aktivnosti. Kao primjer ističemo ‘Konkurs za sufinansiranje nacionalnih istraživačkih projekata’, čiji je budžet 2,3 miliona eura i koji omogućava, između ostalog, i zapošljavanje mladih istraživača”, rekli su “Vijestima”.
Iz Ministarsva prosvjete zainteresovane za programe podrške za talente uputili su na vebsajt tog resora.
Na vebsajtu su objavljene i sve informacije o podršci koju pruža resor Biljane Šćepanović - ww.gov.me/mntr, ali su iz Ministarstva nauke i tehnološkog razvoja uputili i na na portal pametne specijalizacije, a kažu i da ih zainteresovani mogu kontaktirati na telefone i mejlova svakog od pojedinačnih programa podrške koje nude.
Bonus video:
