U savjetovalištu za HIV barskog Doma zdravlja od početka godine testirana je 51 osoba, a broj onih koji se testiraju na taj virus veći je u odnosu na prethodne godine.
Broj testiranih ove godine raste i u Institutu za javno zdravlje (IJZ), dok s druge strane Dom zdravlja u Herceg Novom ne bilježi porast zainteresovanih koji provjeravaju HIV status. Kako su iz te ustanove kazali, od početka godine testiralo se 28 osoba i to je značajno manje u odnosu na period prije pandemije kovid-19.
U kotorskom Domu zdravlja, u okviru kojeg radi treće primorsko savjetovalište, testirana je od početka godine 21 osoba, odnosno dvije manje u odnosu na isti period 2022. Ni ta ustanova ne bilježi rast broja testiranih.
“U 2022. godini ukupno su testirane 64, a od januara do 1. jula prošle godine testirane su 23 osobe. U 2021. godini su ukupno testirane takođe 64 osobe, a od janura do 1. jula 42 osobe”, piše u odgovoru.
Na nivou Crne Gore od početka godine do kraja juna HIV je registrovan kod 20 osoba, što je na gotovo istom nivou kao u istom periodu 2022. kada je taj virus potvrđen kod 18 testiranih.
Iz IJZ su “Vijestima” odgovorili da nemaju podatke koliko je ukupno osoba testirano od početka godine jer se ti podaci prikupljaju na godišnjem nivou. U njihovom savjetovalištu, kako su pojasnili, do 29. juna obavljeno je 145 brzih testova, od kojih je šest imalo pozitivan rezultat na anti-HIV antitijela.
“Broj testiranih osoba je viši u odnosu na broj testiranih osoba u istom periodu prošle godine što je dijelom rezultat uvođenja testiranja na hepatitis B i hepatitis C brzim testovima u drugoj polovini 2022. godine, ali i drugih aktivnosti koje IJZ sprovodi kako bi se stopa testiranja povećala, a time i omogućilo pravovremeno otkrivanje infekcije i započinjanje liječenja. U svim savjetovalištima su tokom 2022. godine na HIV testirane 524 osobe”, piše u odgovoru.
Privatne laboratorije prijavljuju samo pozitivne
Iz IJZ su kazali da je testiranje na HIV ključno za otkrivanje infekcije i pružanje adekvatne podrške, pa praćenje stope testiranja, kao i prijavljivanje pozitivnih rezultata testiranja, predstavlja značajan dio nadzora nad HIV-om.
“Podaci o testiranju se prikupljaju i obrađuju na godišnjem nivou i obuhvataju podatke o testiranju u savjetovalištima za dobrovoljno i povjerljivo savjetovanje i testiranje na HIV, mikrobiološkoj laboratoriji Instituta za javno zdravlje Crne Gore, Zavodu za transfuziologiju Crne Gore i testiranju u zajednici koje se obavlja u saradnji sa NVO koje pružaju servise populacijama koje su teško dostupne i u povećanom riziku od HIV-a”, odgovorili su.
Iz IJZ su istakli i da, prema važećim zakonskim propisima u Crnoj Gori, privatne laboratorije za sada nisu u obavezi da toj ustanovi dostavljaju podatke o broju osoba koje su testiranje na HIV, ali je potrebno prijaviti svaki pozitivan nalaz.
Nakon što se na društvenim mrežama raširila vijest o navodnom povećanom broju zaraženih HIV-om u Budvi, iz IJZ su apelovali na građane i medije da se informišu iz pouzdanih izvora informacija. Platforma “Raskrinkavanje” objavila je da je lažna vijest koju šire korisnici društvenih mreža o navodnom ogromnom rastu broja zaraženih HIV virusom i da se, dolaskom Ukrajinaca, zarazilo 300 osoba.
Testiranje dobrovoljno, besplatno i povjerljivo
Savjetovališta za dobrovoljno i povjerljivo testiranje na HIV postoje u sedam opština – osim u IJZ, u okviru domova zdravlja Pljevlja, Berane, Kotor, Herceg Novi, Bar i Nikšić.
Iz Doma zdravlja Herceg Novi “Vijestima” su odgovorili da je od početka godine obavljeno 28 testiranja i da se ne bilježi značajan rast u odnosu na prethodne i pandemijske godine. Ali, tvrde da je značajan pad testiranja u odnosu na period prije 2020. Istakli su da se testiranje na HIV savjetuje svim licima koja imaju rizično seksualno ponašanje – odnosi bez zaštite, odnosno kondoma, često mijenjanje seksualnih partnera, seksualni odnosi pod dejstvom alkohola i psihoaktivnih supstanci, kao i osobama koje su intravenski korisnici droga.
Iz barskog Doma zdravlja podsjetili su da Savjetovalište u okviru te ustanove radi od 2007. godine i da se obavlja dobrovoljno, besplatno i povjerljivo testiranje na HIV, a od prošle godine i na hepatitis B i C.
Istakli su da se prilikom rada s klijentima promoviše promjena rizičnih ponašanja i obezbjeđuje podrška onima koji su inficirani, kao i da se distribuira informativno-edukativni materijal i promoviše upotreba kondoma kao jedna od najefikasnijih preventivnih mjera u sprečavanju širenja HIV infekcije i drugih polno prenosivih bolesti.
“Od početka godine u Savjetovalištu Doma zdravlja testirana je 51 osoba, što je nešto veći broj u odnosu na 2022. i prethodne godine”, odgovorili su iz te ustanove.
Sa HIV-om živi oko 400 osoba
Od početka 2022. do 1. decembra, kada se obilježava Svjetski dan borbe protiv AIDS-a, registrovana su 32 nova slučaja HIV-a, više nego 2021. i 2020. godine zajedno. Prema podacima ove ustanove, iz Registra, na kraju 2021. godine sa HIV-om je živjelo 266 osoba, od kojih 237 muškaraca i 29 žena. Procjenjuje se da je stvarni broj osoba koje u našoj zemlji žive sa HIV-om oko 400, pa se smatra da nešto oko jedne petine inficiranih nije dijagnostikovano, to jest nisu svjesni svog HIV statusa.
Prvi slučaj HIV infekcije u Crnoj Gori je registrovan 1989. godine i od tada do kraja 2021. godine, registrovana je ukupno 331 osoba inficirana HIV-om, od kojih je 47 odsto u momentu otkrivanja infekcije bilo u stadijumu AIDS-a, dok je u istom periodu od te bolesti umrlo 65 osoba.
U Podgorici i na primorju je registrovano 82 odsto od ukupnog broja inficiranih HIV-om.
Strah odlaže provjeru HIV statusa
Iz IJZ su istakli da se, nažalost, još suočavamo sa činjenicom da građani ne žele da se testiraju i provjere HIV status, najčešće zbog predrasuda i straha od moguće stigmatizacije i diskriminacije.
“Pravovremeno testiranje, dijagnostika i pristup odgovarajućoj zdravstvenoj njezi ključni su faktori za upravljanje HIV-om i smanjenje rizika od daljih komplikacija infekcije i prenošenja virusa, pa je veoma važno da se svako ko je bio u riziku od HIV infekcije testira. Osoba koja je na antiretrovirusnoj terapiji i uz dobar terapijski odgovor ima nemjerljivu vrijednost virusnih kopija u krvi, može imati zdrav i kvalitetan život, zdravo potomstvo i doživjeti duboku starost. Takođe, smatra se da osoba na antiretrovirusnoj terapiji s nemjerljivim brojem virusnih kopija u krvi ne može prenijeti virus na druge”, navodi se u odgovoru IJZ.
Bonus video:
