Skoro polovina od ukupnog broja crnogorskih građana koji su stariji od 15 godina smatra da je kompjuterski pismeno i tvrde da znaju da koriste aplikacije za obradu teksta (Word), tabelarne i grafičke prikaze (Excel), internet i elektronsku poštu. Podjednak je broj kompjuterski pismenih muškaraca i žena. Najviše kompjuterski pismenih je u Budvi, a najmanje u Petnjici.
To, pored ostalog, pokazuju rezultati popisa stanovništva u dijelu koji se odnosi na poznavanje rada na računaru, a koje je Uprava za statistiku (Monstat) objavila juče.
Podaci su pokazali i da preko 10 odsto građana poznaje programiranje, a iz Privredne komore (PKCG) “Vijestima” su juče rekli da to “nije u skladu sa stvarnim stanjem na tržištu rada”, da se “ICT sektor u Crnoj Gori godinama suočava sa problemom nedostatka programera i kvalifikovanog kadra”.
Popis stanovništva, domaćinstava i stanova sproveden je u periodu od 3. do 30. decembra 2023, na tradicionalan način, metodom intervjua, koristeći papirne upitnike, po principu od vrata do vrata.
Poznavanje rada na računaru tokom popisa definisano je “kao mogućnost korišćenja osnovnih računarskih aplikacija za izvršenje svakodnevnih zadataka”. Prikupljani su podaci o poznavanju Worda, Excela, interneta i elektronske pošte, društvenih mreža i programiranja.
Kompjuterski pismenim, pojasnili su iz Monstata, smatra se ono lice koje poznaje rad u četiri od šest aplikacija (Word, Excel, internet i e-pošta). Odgovor se prikupljao na bazi izjave lica.
“Podaci da je 49,84 odsto stanovništva starijeg od 15 godina kompjuterski pismeno, a 11,33 odsto poznaje programiranje, zahtijevaju opreznu interpretaciju, jer su zasnovani na samoprocjeni ispitanika, i to na osnovu pitanja koja ne daju jasne kriterijume za definisanje kompetencija, što značajno utiče na njihovu pouzdanost”, rekli su juče “Vijestima” iz Privredne komore, komentarišući rezultate popisa.
Samoprocjena digitalnih vještina, dodaju, “često dovodi do precjenjivanja stvarnog znanja i kompetencija”:
“Posebno kada nisu jasno definisani kriterijumi. To važi, ne samo za podatke o programiranju, već i za osnovne vještine kao što su Word, Excel i korišćenje interneta. Iako ispitanici mogu smatrati da ‘poznaju’ određeni alat, dodaju, u praksi je često riječ o osnovnom ili površnom nivou upotrebe, koji nije dovoljan za primjenu u profesionalnom okruženju”, rekli su iz PKCG.
Posebno je, kako su dodali, indikativan podatak da 11,33 odsto stanovništva izjavljuje da poznaje programiranje.
“Što nije u skladu sa stvarnim stanjem na tržištu rada. Prema dostupnim podacima, u ICT sektoru u Crnoj Gori radi oko 9.592 zaposlenih (podsektor Kompjutersko programiranje 5.338), uključujući zaposlene iz sektora telekomunikacija, gdje ima dosta administrativnih i drugih podržavajućih pozicija, gdje nije dominantna stručnost u programiranju”, rekli su “Vijestima”.
Kako su dodali, značajan broj zaposlenih u podsektoru Kompjutersko programiranje čine lica koja nisu stanovnici Crne Gore, da je u posljednje tri godine registrovan veliki broj kompanija čiji su osnivači i zaposleni uglavnom iz Ukrajine, Rusije i Turske.
“Takođe, činjenica je da se ICT sektor u Crnoj Gori godinama suočava sa problemom nedostatka programera i kvalifikovanog kadra”, rekli su za “Vijesti”.
Iz Privredne komore su kazali i da to što programiranje još nije dio kurikuluma osnovnog i srednjeg obrazovanja, “dodatno dovodi u pitanje podatak da 11,33 odsto stanovništva starijeg od 15 godina poznaje programiranje”.
“S obzirom na to da formalno obrazovanje ne pruža neophodne osnove za razvoj ovih vještina. Sve ovo jasno ukazuje na nesklad između stvarnog broja stručnjaka i podataka iz popisa. Iako bi rezultati Monstata trebalo da pruže korisne indikatore o stanju digitalne pismenosti u Crnoj Gori, činjenica da se podaci oslanjaju na samoprocjenu pojedinaca umanjuje njihovu objektivnost”, kazali su i dodali da je potrebno sprovesti detaljnija istraživanja i testiranja vještina, kako bi se preciznije utvrdila digitalna kompetencija stanovništva.
“Ovo je od ključnog značaja za kreiranje kvalitetnih politika za razvoj digitalne pismenosti i unapređenje kadrova, posebno u kontekstu rastućih potreba ICT sektora”, rekli su iz Privredne komore.
Prema rezultatima popisa, od ukupnog broja stanovništva starijeg od 15 godina, 49,84 odsto je kompjuterski pismeno, 37,03 odsto su lica koja djelimično poznaju rad na računaru, 12,90 odsto ne poznaje rad na računaru, dok 0,23 odsto lica nije dalo odgovor na ovo pitanje. Najviše je kompjuterski pismenih starosti 15 do 39 godina, dok procenat opada nakon navršenih četrdeset i kako se godine uvećavaju, broj kompjuterski pismenih je sve manji.
Među onima od 15 do 39, prema podacima Monstata, najveći procenat kompjuterski pismenih je u populaciji između 20 i 29 godina - 80,70 odsto. U populaciji između 40 i 49 da su kompjuterski pismeni izjasnilo se 56,47 odsto popisanih. Među onima koji su stariji od 50, kompjuterski je pismeno 36,77 odsto, dok je među starijima od 60 godina kompjuterski pismeno 22,82 odsto popisanih građana.
Ispod deset odsto je onih koji imaju preko 70 godina, a sebe smatraju kompjuterski pismenim, dok to za sebe kaže nepunih dva odsto građana koji imaju preko 80 godina.
Polna struktura pokazuje da je podjednak broj kompjuterski pismenih žena i muškaraca.
Posmatrano po opštinama, najveći procenat kompjuterski pismenog stanovništva je u Budvi i to 67,48 odsto, Tivtu 63,1 odsto, i Podgorici 60,81 odsto, dok je najmanje kompjuterski pismenih u Petnjici, 17,34 odsto, slijede Gusinje, 23,17 odsto i Plužine 27,36 odsto.
Monstat godinama sprovodi i redovna istraživanja o upotrebi Informaciono-komunikacionih tehnologija (IKT) i u domaćinstvima i kod pojedinaca. Ranije su “Vijestima” kazali da bez obzira na to, nisu isključili pitanje o računarskoj pismenosti na popisu, jer redovna istraživanja o IKT daju obuhvatnije podatke.
Prema podacima ovogodišnjeg istraživanja, koji su objavljeni 31. oktobra, u Crnoj Gori 84,5 odsto anketiranih domaćinstava izjavilo je da ima pristup internetu kod kuće. Iz Monstata su tada saopštili i da je, u petogodišnjem periodu, došlo do rasta, sa 80,3 odsto na 84,5 odsto. U godini kada je organizovan popis, 2023, prema istraživanju o upotrebi IKT Monstata, u Crnoj Gori 81,3 odsto anketiranih domaćinstava izjavilo je da ima pristup internetu kod kuće.
Bonus video:
