Odbornici u Skupštini opštine Tivat na sjednici lokalnog parlamenta u ponedjeljak treba da donesu odluku o prenosu prava raspolaganja Vladi nad objektom Doma kulture “Josip Marković” u Donjoj Lastvi. Objekat koji je formalno državna svojina nad kojom pravo raspolaganjaj ima Opština, Vlada je prošle nedjelje odredila za ustupanje Hrvatskoj sa kako su naveli, “ciljem dodatne afirmacije i i promovisanja vrijednosti hrvatske zajednice u Crnoj Gori, ali i jačanja bilateralnih odnose s Hrvatskom”.
Vlada premijera Milojka Spajića (PES) to je uradila u predvečerje odlučivanja hoće li sve članice EU dati zeleno svjetlo za zatvaranje četiri poglavlja. Regulisanje statusa Doma kulture kojeg zvanični Zagreb već naziva Hrvatski dom, bilo jedno od otvorenih bilateralnih pitanja između dvije države, navedenih u tzv. non pejperu koji je Hrvatska nedavno uputila Crnoj gori. Uprkos hitnoj odluci Vlade da Hrvatskoj ustupi nekretninu u Tivtu, zvanični Zagreb je ipak blokirao zatvaranje jednog od četiri najavljena poglavlja.
Administrativna procedura koja se mora sprovesti po Zakonu o državnoj imovini je u međuvremenu nastavljena, pa je Ministarstvo prostornog planiranja, urbanizma i državne imovine koje vodi Slaven Radunović u skladu sa zaključkom Vlade, 12. decembra Opštini podnijelo zvanični zahtjev za prenos prava raspolaganja.
Administracija gradonačelnika Željka Komnenovića stoga je odbornicima uputila predlog odluke o prenosu bez naknade, “a isključivo radi ostvarenja javnog interesa - očuvanja i razvoja kulturnog, jezičkog i identitetskog bogatstva hrvatske zajednice”.
Iz lokalne uprave obrazložili su da je po Zakonu o državnoj imovini, ukoliko je neka nepokretnost kojom raspolaže Opština, potrebna za ostvarivanje javnog interesa Crne Gore, Opština dužna da na zahtjev Vlade tu nepokretnost bez naknade “vrati na raspolaganje Crnoj Gori”.
“Imajući u vidu intenciju Opštine da se Dom kulture kroz zakonsku proceduru stavi u funkciju u cilju okupljanja prvenstveno pripadnika hrvatske manjine radi očuvanja hrvatskog nacionalnog identiteta, kao i zahtjev nadležnog državnog organa za ustupanje na raspolaganje istog, a koji je zasnovan na pozitivnim zakonskim propisima Crne Gore, Opština Tivat, u skladu sa citiranom imperativnom normom, pristupa izradi ove odluke”, navodi se u obrazloženju.
Po zakonu i Statutu Opštine, lokalni parlament donosi konačnu odluku o raspolaganju nepokretnom imovinom nad kojom svojinska ovlašćenja ima Opština. U RIA obrascu koji prati odluku, ističe se da se na posljednjem popisu, 12,01 odsto stanovnika Tivta izjasnilo kao Hrvati.
“S tim u vezi na teritoriji opštine, kao i u užem okruženju, djeluje više nevladinih i sličnih organizacija koje se bave očuvanjem hrvatskog nacionalnog identiteta i zaštitom hrvatske kulturne baštine, što je i država Crna Gora prepoznala kao javni interes, te je predmetna odluka jedan od najboljih načina pružanja podrške organizacijama sa hrvatskim predznakom kojim je Dom kulture potreban za obavljanje djelatnosti za koje su i osnovane”.
Dom kulture od 2012. besplatno koristi NVO Hrvatska krovna zajednica “Dux Croatorum” koje je bliska partiji Hrvatska građanska inicijativa (HGI) te koju, kao i Hrvatsko nacionalnog vijeće Crne Gore koje ima sjedište u objektu, vode čelnici HGI. “Dux Croatorum” je korisnik objekta postao na osnovu ugovora kog su 2012. potpisali bivši gradonačelnik Dragan Kankaraš i tadašnji predsjednik NVO Zvonimir Deković a koji je sada i potpredsjednik HGI. Ugovor je 2017. produžen na još pet godina, pri čemu je za takvu odluku u SO kao odbornik glasao i aktuelni predsjednik HGI Adrijan Vuksanović, prethodno ne prijavivši očiti konflikt interesa jer je 2017. bio predsjednik “Dux Croatoruma”.
U Domu kulture smješten je i stranački elektronski medij HGI-ja Dux radio, kao i HNV, te još nekoliko “udruga sa hrvatskim nacionalnim predznakom”, a koje su sve manje-više pod direktnom kontrolom i uticajem HGI. Iako mu je ugovor koji je imao sa Opštinom to izričito zabranjivao, “Dux Croatorum” je od ljeta 2013. njegovu sjevernu fasadu, izdavao kompaniji Luštica Development za postavljanje reklame te kompanije, uz naknadu od 3.600 eura godišnje.
Agencija za sprečavanje korupcije (ASK) je oktobra 2018. zvanično konstatovala da je u besplatnom ustupanju Doma kulture NVO “postoji ugrožavanje javnog interesa i postupanje institucije suprotno principu transparentnosti i integriteta koji je propisan članom 72 Zakona o sprečavanju korupcije”, kao i da su “Dux Croatorum” i osobe koje ga kontrolišu, iz ovog posla sa javnom imovinom stekle protivpravnu imovinsku korist.
Prema nalazu ASK, “Dux Croatorum” je nelegalno izdajući trećim licima besplatno joj na korišćenje ustupljenu imovinu Opštine, lokalnu upravu zakinuo za iznos od 14.400 eura, ali taj novac ni do danas ova NVO nije vratila u gradski budžet. U novembru 2021. je i tadašnje Ministarstvo finansija i socijalnog staranja, u postupku inspekcijskog nadzora nad radom Direkcije za imovinsko-pravne poslove Opštine, zvanično utvrdilo da Odluka o davanju na upravljanje i korišćenje Doma kulture Dux Croatorumu iz 2012. produžena 2017, “nije u skladu sa Zakonom o državnoj imovini”.
Lokalni parlament je tada tu odluku stavio van snage, a Opština saopštila da nakon aprila 2022, odnosno isteka roka važenja ugovora sa “Dux Croatorumom”, više neće produžavati nezakoniti aranžman i zatražila da Dux Croatorum oslobodi i vrati objekat, ali se to nije desilo jer su čelnici HNV-a i HGI-ja ovo u crnogorskoj i javnosti u Hrvatskoj predstavili kao navodni “atak prosprke lokalne vlasti u Tivtu na Hrvate starosjedioce”.
Bonus video:
