Prava osoba u sudskom postupku i uslovi boravka pritvorenih i lica na izdržavanju kazni zatvora su značajno unprijeđena, ali taj napredak nije uvijek konzistentan, ocijenjeno je na konfrenciji "Jednak pristup pravdi u krivičnom pravosudnom sistema".
Konfrencija je dio istoimenog projekta čiji je cilj doprinos povećanju stepena poštovanja ljudskih prava i smanjenju diskriminacije ranjivih grupa u Crnoj Gori, prikupljanjem podataka i dokaza na temelju slučajeva iz sudske prakse i na osnovu monitoringa uslova u zatvoru.
Ciljne grupe projekta su učinioci krivičnih djela koji su lica sa psihosocijalnim i intelektualnim teškoćama, korisnici psihoaktivnih supstanci i pripadnici LGBT populacije.
Izvršna direktorica nevladine organizacije Juventas, Ivana Vujović, rekla je projektom praćeno postupanje crnogorskih pravosudnih organa prema ranjivim grupama, a posebno je izdvojen položaj LGBT osoba u zatvorima.
Ona je kazala da je osnovni uzrok diskriminacije ranjivih grupa nevidljivost u pravosudnom sistema.
“U Crnoj Gori je došlo do značajnog upanređenja prava osoba u sudskom postupku kao i prava i uslovi boravka pritvorenih i lica na izdržavanju kazni zatvora”, navela je Vujović.
Očigledno je, kako smatra, da postoji politička volja kao i jasno opredeljenje Ministarstva pravde i menadžementa Zavoda za izvršenje krivičnih sankcija (ZIKS) da se nastavi sa daljim reformama.
“Međutim, napredak nije uvijek konzistentan, a neke dobre prilike da se stanje unaprijedi nijesu uvijek iskorištene”, ocijenila je Vujović.
Ona je navela da u odnosu na položaj osoba sa poteškoćama u psihičkom funkcionisanju institucijama nedostaje obučen kadar, a često i prostorni kapaciteti.
“Tako dolazimo u situaciju da se obavezna mjera liječenja od zavisnosti sprovodi u ZIKS-u, koji nema specijalnu bolnicu, nema dovoljno zaposlenih u službi tretmana i službi zdravstvene zaštite, a specijalna psihijatrijska bolnica u Dobroti nema doviljno kreveta”, ukazala je Vujović.
Kako je rekla, podrška osobama sa poteškoćama u psihičkom funkcionisanju, koji su u sukobu sa zakonom, veoma je limitirana onda kada se one nađu na slobodi.
Ministar pravde Zoran Pažin rekao je da su principi jednak pristup pravdi i zabrana diskrimicije od esencijalog značaja za vladivinu prava na kojoj se temelji država.
On je ocijenio da je poseban senzibilitet potrebno imati prema socijalno ranjivim grupama kao što je LGBTIQ zajednica ili ljudi sa psihosocijalnim i intelektualim teškoćama ili korisnici psihoaktvnih supstanci.
“Upravo mjera u kojoj su zaštićena ova prava je mjera humanosti društva”, rekao je Pažin.
Dekan Fakulteta pravnih nauka na Univerzitetu Donja Gorica, Zoran Stojanović, kazao je da posebne kategorije lica krivično pravo dodatno pogađa, jer su oni već na određeni način zbog položaja ili smetnji, lične orjenatacije već imaju probleme u društvu.
Prema njegovim riječima, krivično pravo nije oblikovano tako da se upravlja prema neuračunljivim učioniocima.
“Kažnjavati lice koje je duševno bolesno zaista ne postiže svrhu, jer te osobe ne mogu da razumiju kaznu, ni socijlano etički prekor koji ide sa kaznom”, pojasnio je Stojanović.
On je precizirao da je statistički zanemrljiv broj krivičnih djela koja vrše neuračunjive osobe, iako su po pravilu, u pitanju teška krivična djela.
“Češća su krivična djela lica sa određenim psihičkim smetanjam koja su daleko od toga da bi ih mogli proglasiti neuračunjilvim”, naveo je Stojanović.
Bonus video:
