Ulazak u socijalnu krizu i izbornu kampanju, u kombinaciji sa tenzijama, može da napravi veoma rizičinu atmosferu, u koju jedna prazna i ostrašćena glava može da dovede do usijanja.
To je za “Vijesti” ocijenio Boris Raonić iz Građanske alijanse, komentarišući hapšenje episkopa Joanikija i svještenika Mitropolije crnogorsko-promorske, kao i oštre reakcije na to. I on kao i njegov kolega iz Centra za građanske slobode Boris Marić ne vide pravni osnov za pritvaranje sveštenika, a Marić je rekao da je sve to dio predizborne kampanje koja može imati ozbiljne posljedice.
Episkopu budimljansko-nikišćkom Joanikiju i još osmorici sveštenika određeno je policijsko zadržavanje do 72 sata zbog litije u čast Svetog Vasilija Ostroškog, kojoj je prisustvovalo više hiljada građana. Pritvor je određen i sveštenicima Danilu Zirojeviću, Željku Rojeviću, Ostoji Kneževiću, Mirku Vukotiću, Vasiliju Brboriću, Draganu Krušiću, Nikoli Marojeviću i Slobodanu Jokiću.
Sudija za istragu Osnovnog suda u Nikšiću odbio je juče žalbe advokata na određivanje pritvora, a sinoć su zbog toga organizovani protesti građana u nekoliko gradova. Oni su se u Nikšiću i Beranama okupili ispred zgrade policije nakon čega su krenuli u protestnu šetnju, dok su u Pljevljima protestovali u centru grada. Epilog je više privedenih građana, među kojima i fotoreporter “Novosti”, kao i povređeni policajci u Pljevljima.
U Nikšiću i Pljevljima je policija bacila suzavac a građani uzvratitli kamenicama, dok su u Beranama u trenutku zaključenja lista građani ostali ispred Manastira Đurđevi stupovi gdje je sjedište eparhije uhapšenog episkopa.
U Tivtu je saslušan sveštenik Mijailo Backović, a u Bijelom Polju Darko Pejić i Siniša Janković.
Episkopski savjet Srpske pravoslavne crkve u Crnoj Gori zatražio je juče da se sveštenici puste na slobodu i pozvao sve političke lidere da se uzdrže od bilo kakvih partijskih i političkih zloupotreba Crkve.
U saopštenju se navodi da je sveštenstvo, u dogovoru sa mitropolitom Amfilohijem i episkopom Joanikijem, riješilo da zbog zdravstvenih mjera bude samo održan moleban u hramu, bez molitvenog hoda.
“Međutim, zbog naroda, koga je bilo u tolikom broju da nije sav mogao stati u crkvu već se izlio oko hrama i na ulice, krenulo se spontano u tradicionalni hod, kome – ni pred Bogom ni pred ljudima – nije bilo alternative”, navodi se u saopštenju.
Hapšenje sveštenika u Nikšiću izazvalo je visoke tenzije i oštre reakcije dijela javnosti i opozicije, a u Andrijevici su građani u znak protesta nekoliko sati držali pod blokadom put Berane-Andrijevica-Plav. Policija je blokadu razbila suzavcem i uhapsila više učesnika protesta.
Zbog hapšenja sveštenika juče je na zahtjev poslanika DF-a na nekoliko sati prekinuto skupštinsko zasjedanje. Jedan od lidera DF-a Andrija Mandić rekao je da su bili planirali da pozovu pravoslavne vjernike da izađu na ulice i blokiraju sve puteve dok se na slobodu ne pusti episkop budimljansko-nikšički Joanikije sa sveštenicima, ali da su odustali nakon poziva mitropolita crnogorsko-primorskog Amfilohija i Episkopskog savjeta.
U međuvremenu, policija je saopštila da je podnijela krivične prijave protiv poslanika DF-a Mandića, Milana Kneževića i Predraga Bulatovića zbog sumnje da su izvršili krivično djelo pozivanje na otpor i poziva građanima da se okupe u što većem broju na litiji u Nikšiću 12. maja.
Oni su to učinili, kako je saopštila policija, 6. i 7. maja prilikom izlaganja u plenarnoj sali.
Izvršni direktor Centra za građanske slobode Boris Marić rekao je “Vijestima” da događaje u Nikšiću i Skupštini razumije kao dio političke kampanje vlasti i dijela opozicije za predstojeće izbore koja će ove godine, kako kaže, biti veoma teška.
Marić je objasnio da je određivanje pritvora posljednja mjera jer se prisustvo osumnjičenih može obezbijediti i na druge načine, navodeći da je hapšenje sveštenika u tom kontekstu potpuno nepotrebno.
Smatra i da je pravno sporan stav vrhovnog državnog tužioca Ivice Stankovića koji je tražio poštovanje naredbi Nacionalnog koorodinacionog tijela, a u pitanju su u stvari odluke koje je potpisalo Ministarstvo zdravlja. Takođe je problematizovao podnošenje krivičnih prijava protiv poslanika, koje štiti funkcionalni imunitet kako ne bi snosili posljedice za javno izgovorenu riječ u parlamentu.
“Da je posljedica tog poziva proizvela neku radnu štetu po društvo, to bi već bio drugačiji slučaj”, rekao je Marić.
Poslanici su zaštićeni imunitetom od krivičnog gonjenja i njihove izjave u tom svojstvu ne podliježu odgovornosti.
Marić navodi da i DF očito vodi političku kampanju koja neće nimalo biti prijatna po građane.
Iz Episkopskog savjeta juče su saopštili da nijesu protiv primjene naredbi i mjera, “nego protiv selektivnosti u njihovoj primjeni”.
“Zapanjeni ovakvim postupkom Uprave policije tražimo da se privedeni sveštenici na čelu sa vladikom momentalno puste na slobodu. Jasno je svima da se njihovim zadržavanjem stvara atmosfera progona i da država demonstrira golu silu, podstičući građanske sukobe, narušavajući dostojanstvo slobodnog građanina i vjerujućeg čovjeka”, naveli su u saopštenju.
Boris Raonić rekao je “Vijestima” da nije uvjeren o postojanju osnova za određivanje pritvora, tim prije što MCP nije pozivala narod, već određeni politički subjekti.
“Vidjeli smo scene i u nekim sjevernim opštinama, fašističku koreografiju, što mora da zabrine. Sada je na MCP da se ogradi od ovih zloupotreba, a Vladi da inicira dijalog, kako bi se ekstremi stavili na margine, a ne u centar zbivanja. Kako ulazimo u socijalnu krizu i izbornu kampanju, u kombinaciji sa ovim tenzijama, može da se napravi veoma rizičina atmosfera, kada jedna prazna i ostrašćena glava može da dovede do usijanja. Ove tenzije odgovaraju radikalnim političkim opcijama sa opozicionog spektra i vlastima, jer sva ostala pitanja na koja nemaju odgovor, padaju u drugi plan”, kazao je Raonić.
On je apelovao na sve ozbiljne aktere na civilizovano ponašanje i otvaranje dijaloga, koji će dovesti do kompromisa oko pitanja koja decenijama opterećuju društvo.
Opština Berane poziva da prestane progon vjernika
Predsjednik Opštine Berane Dragoslav Šćekić (SNP) najoštrije je osudio privođenje vladike Joanikija i sveštenika SPC.
U saopštenju Opštine Berane se navodi da su “duboko vjerovali da su dobronamjerne kritike i upozorenja, koja dolaze sa relevantnioh međunarodnih adresa jasan signal trenutnoj državnoj vlasti da prestanu sa progonom vjernika i sveštenstva jedine kanonski priznate crkve na ovim prostorima”.
“Sinoćni mučni događaji, nažalost, poništili su čuvenu crnogorsku tradiciju, istovremeno gazeći sve ljudske i moralne norme, na kojima počiva savremena demokratija. U ime Opštine i svoje lično još jednom najoštrije osuđujem ovaj čin i pridružujem se apelu građana Crne Gore da se oslobode vladika Joanikije i sveštenici naše eparhije, i time makar pokuša ublažiti neviđena sramota koja je ovim činom priređena i našoj državi, ali i našim vjerujućim građanima“, kazao je Šćekić.
U beranskom manastiru Đurđevi stupovi nalazi se sjedište eparhije budimljansko-nikšićke.
Brajović je pozvao poslanike da budu odgovorni u slanju poruka
Nezavisni poslanik Aleksandar Damjanović rekao je “Vijestima” da je ključno da niko iz crkve nije organizovao narod niti pozivao na kršenje mjera javnog okupljanja, već, naprotiv da su crkveni velikodostojnici smirili tenzije.
“Zato nije bilo osnova da se vladika i sveštenici zadrže u policiji ni jednog jedinog sekunda”, kazao je Damjanović.
Poslanik Goran Danilović (Ujedinjena Crna Gora) kazao je u Skupštini da “treba da zahvalimo vladici Joanikiju, jer da je bio drugačiji, bila bi drugačija danas Crna Gora”.
Miodrag Lekić (Demos) predložio je predsjedniku Skupštine Ivanu Brajoviću da zakaže vanrednu sjednicu parlamenta o stanju u “zemlji endemske korpucije” gdje bi se usvojile preporuke koje bi uputili Vladi, tužilaštvu o ostalim državnim organima.
Miloš Nikolić (DPS) pozdravio je poziv mitropolita Amfilohija i ponovio da je u Nikšiću bilo ne samo formalno-pravo kršenje mjera NKT-a, već je ozbiljno dovedeno u pitanje zdravstveno stanje građana Nikšića, ali i cijele Crne Gore.
Brajović je pozvao poslanike da budu odgovorni jer građani slušaju diskusije u parlamentu i na mnoge od njih riječi poslanika utiču.
“Znamo da je ovo izborna godina i da je ovo jedan vid političke kmpanje, ali naše je da vodimo računa. Država se odgovorno ponijela u ovoj epidemiji kovida-19, ne očekujem da to svi gledaju na isti način, ali da se cijeni ono što je za cijenjenje, a da se osporava ono što je za osporavanje”, kazao je Brajović i dodao da se ne može govoriti o ozbiljnosti onih koji ne dolaze u parlament.
Većina opozicionih partija juče je u saopštenjima osudila hapšenje sveštenika.
Demokrate su saopštile da se još jednom pokazalo da je Crna Gora, pod DPS-om, država selektivne pravde „koja je neuporedivo gora od nepravde, u kojoj se brutalno obračunava sa neistomišljenicima“.
Iz SNP-a su ocijenili da je „ono što je režim sinoć demonstrirao u Nikšiću očigledna i već proglašena diktatura i poziv na sukobe sa narodom, crkvom i svojom tradicijom“.
Iz Demosa su rekli da vrh vladajuće stranke preko institucija koje kontrolišu, demonstracijom sile pokušava da ponizi crkvene ličnosti želeći da se pojača njen projekat podjela i mržnje u Crnoj Gori.
Iz Radničke partije ocijenili su da je vlast pokazala da je obračun sa crkvom političke prirode.
DPS: Oni koji u Srbiji zabranjuju okupljanja, u Crnoj Gori ih podstiču
Iz DPS-a su jule saopštili da izjave srbijanskih političara i zvaničnika koje se odnose na događaj u Nikšiću predstavljaju neprimjereno miješanje u unutrašnja pitanja Crne Gore i spadaju u domen predizbornog marketinga.
Predsjednik Srbije Aleksandar Vučić i patrijarh SPC Irinej kazali su da su veoma zabrinuti zbog hapšenja vladike Joanikija i sveštenika u Crnoj Gori.
Oni su u zajedničkom saopštenju, kako su prenijeli srbijanski mediji, poručili da se nadaju da će srpski narod postupati mirno i pribrano „u trenucima u kojima niko razuman ne priželjkuje bilo kakve nemire i sukobe“.
DPS je u reagovanju naveoa da je održavanje masovnih skupova za vrijeme epidemije koronavirusa suprotno propisanim mjerama i da predstavlja ugrožavanje zdravlja građana.
“Sve potencijalne posljedice ovako neodgovornog ponašanja, poput onog juče demonstriranog u Nikšiću, i zdravstvene i ekonomske, isključivo će snositi država Crna Gora i njeni građani. Srbije se ovaj događaj tiče samo u toj mjeri što zvanični organizatori ovog skupa imaju sjedište u toj susjednoj državi, a političari koji su pozivali na skup, logističku i političku podršku dobijaju od srpskih zvaničnika. Bilo bi primjerenije da su srpski političari, koji insistiraju na poštovanju preporuka i mjera zdravstvene struke u Srbiji, a zalažu se za kažnjavanje onih koji se o njih ogluše, iste kriterijume primijenili i na jučerašnji događaj u Nikšiću u organizaciji SPC. Posebno ako se ima u vidu da je država Srbija, poslala upozoravajuću poruku Crkvi i zabranila masovne vjerske obrede, u trenutku kada je smatrala da će oni ugroziti zdravlje njenih građana”, naveo je DPS.
Perović: Pozivamo vlast da se urazumi, među povređenima ima djece
Policijski i sudski organi crnogorske vlasti prevršili su svaku mjeru svojim nasilnim ponašanjem i očiglednom jednostranošću i selektovnošću u postupanju, poručio je sinoć rektor Cetinjske bogoslovije, Gojko Perović
“Pozivamo ih da prestanu sa nasilnim ponašanjem prema mirnim i nenasilnim protestima. Među povrijeđenima večeras ima i djece - a sve je to građanstvo koje je samo prije mjesec-dva mirno i dostojanstveno iskazivalo svoj protest. Otuda je jasno da je nepravda koju vlast distribuira prevršila svaku mjeru”, kazao je Perović u izjavi dostavljenoj “Vijestima”.
On ocjenjuje da vlast od početka epidemiološke krize pojedine zdravstvene mjere koristi za progon Crkve.
“O tome smo nedavno, dokumentovano i stručno, obavijestili javnost, a uskoro ćemo na konferenciji za štampu iznijeti sve detalje o nepravdi i protivtakonitom činjenju protiv vladike Joanikija i nikšićkog sveštenstva. Pozivamo ih da se urazume. Narod koga večeras progone i tuku - to je naš zajednički narod - koji istovremeno čini i državu i Crkvu. Neka ga ostave na miru. “, poručio je Perović.
On je tražio da se momentalno prestane sa “protivzakonitim i neosnovanim držanjem” vladike Joanikija sa sveštenstvom u pritvoru.
Bonus video:
