Skupština malih i srednjih preduzeća Evrope, koju organizuje Evropska komisija, jedan je od najznačajnijih događaja za taj sektor, a učesnici, osim što razmjenjuju iskustva i povezuju se, mogu privući i donatore. Na Skupštini se dodjeljuje i Evropska nagrada za promociju preduzetnistva (EEPA) za nekoliko kategorija.
Ovogodišnja Skupština je održana u Bratislavi od 23. do 25. novembra, a Crna Gora nije imala nijednog kandidata za nagrade EK, iako mala i srednja čine oko 99 odsto ukupnog broja preduzeća u Crnoj Gori.
Srbija je, s druge strane, imala dva kandidata za nagrade, a jedan projekat je osvojio nagradu, dok je drugi ušao uži izbor. Projekat, čiji je nosilac Grad Novi Sad, „Lipov med za održivi razvoj Dunavskog mikroregiona“ osvojio je EEPA za najbolju ideju u oblasti promocije preduzetništva.
U uži izbor je ušao projekat “Znamo da možemo”, organizacije SEE ICT, posvećen afirmaciji i podršci preduzimljivih mladih koji su pokazali da je u Srbiji moguće graditi svjetsku karijeru i biznis.
Milenko Malešev iz Kancelarije za lokalni ekonomski razvoj Novog Sada kaže za „Vijesti“ da je nagrada EK značajna za promociju i da bi i Crna Gora trebalo da šalje kandidate.
„Predstavnici MSP treba da dođu i da vide kako izgleda, da razgovaraju sa kolegama. MSP su i u Crnoj Gori dosta zastupljena. Crna Gora je prelijepa zemlja, ima velike mogućnosti, posebno u oblasti poljoprivrede, turizma...Imate prelijepu obalu, uvijek rado dođemo“, rekao je Malešev koji je sa koleginicom Sonjom Teofanović primio nagradu u Bratsilavi.
Objašnjava da se Kancelarija za lokalni ekonomski razvoj Novog Sada bavi pripremom projekata, prekograničnih sa Mađarskom i Hrvatskom, zatim exchange projekata sa lokalnim upravama, pa i domaćih.
„Bio je pokrenut Dunavski program i mi smo razmišljali: Dunav, dobro šta bi tu bilo interesantno i na koji način da zainteresujemo evaluatore jer toliko je toga već izmišljeno, ti evropski programi dugo traju. I onda smo pogledali našu Frušku goru, koja je daleko niža od svih planina u Crnoj Gori, koja ima mnogo drveća lipe i otišli smo kod našeg najvećeg udruženja pčelara „Jovan Živanović“. Oni su rekli da su uradili elaborat, ali nikad niko nije proizveo takav med niti je zaštićenog geografskog porijekla“, naveo je Malešev.
Kako dodaje, pozvali su osam udruženja sa Fruške gore i dva fakulteta (Poljoprivredni fakultet koji se bavi ispitivanjem bolesti pčela i PMF koji se bavi ispitivanjem polena u medu).
„Smatram da ima minimum 60 odsto polena u ovom medu i zato je veoma specifičan. Zato smo željeli da napravimo proizvod sa zaštićenim geografskim porijeklom, da pomognemo mlade. Podijelili smo 250 pčelinjih društava i opremu mladima na korišćenje. Kako njihova društva budu rasla, vraćaju košnice koje dajemo novim mladima. Radili smo sve obuke za mlade, mentorstvo, kako da napišu biznis plan. Radili smo i sa starijim pčelarima, vodili smo ih u Grac da vide kako ozbiljan proizvođač proizvodi med zaštićenog geografskog porijekla i kako ga plasira na evropsko tržište“, kaže Malešev.
Obezbijedili su im, kako navodi, sve obuke, marketing, medijsku kampanju, uradili biznis plan, a fakulteti su dobili laboratorije.
Riješili su i problem sa voćarima koji prskanjem jabuka uništavaju pčele i dogovorili se da ne prskaju u periodu kada pčela radi.
„Povezali smo se sa pokrajinskom i republičkom vladom, Zavodom za intelektualnu svojinu i sada je to krenulo od nekoliko desetina kila, do nekoliko tona, pa nekoliko desetina tona lipovog meda. Što se tiče našeg tržišta dosta je pokriveno lipovim medom, a pokušavamo sada da rješavamo evropske barijere“, rekao je Malešev.
Prema njegovim riječima,pčelari će morati da primijene evropske standarde ako žele da izvoze u EU.
Zoja Kukić iz organizacije ICT SEE objašnjava da se više od sedam godina bave tehnološkim preduzetništvom i uradili su dosta različitih projekata - preko 200 edukativnih programa i sl.
„Prije dvije godine smo konačno uspjeli da osvijestimo veliki nivo apatije kod velikog broja mladih ljudi u Srbiji. To je taj osjećaj da je lakše očekivati od drugih ljudi da vam nešto donesu da pomognu, neka vrsta kolektivnog nacionalnog stava da ništa nije moguće - ne možete naći posao ako nemate vezu, nacionalne službe za zapošljavanje ne rade svoj posao, da odlaskom na fakultete niko ništa ne uči... Uočili smo da kad imate toliko digitalizaciju, kada je moć interneta toliko velika možete da naučite šta god hoćeta, bez posredstva ijedne institucije i ijednog velikog sistema“, rekla je Kukić.
ICT SEE je, kako dodaje, tražio način da utiče da se takav stav promijeni, pa su kreirali kampanju „Znamo da možemo“. Tu su prošle godine identifikovali više od 200 pojedinaca koji su napravili uspjeh na svjetskom nivou, od onih što su napravili biznise iz Srbije za svjetsko tržište, do onih koji rade kao konsultanti i stručnjaci za velike svjetske kompanije.
„To smo radili isključivo kroz društvene mreže i prošlog ljeta smo organizovali veliki događaj na kome je bilo preko 700 ljudi u Domu omladine u Beogradu. Ove godine smo ponovo pokrenuli kampanju i proširili je na ljude koji su samostalno učili, ali je naglasak bio na „znam da možemo, da možemo sami mnogo toga da uradimo“ i naglask je bio upravo na obrazovanju. Dobili smo podršku od Novaka i Jelene Đoković, tako da su i oni bili na našem događaju i učestvovali u našoj kampanji“, kazala je Kukić koja je u Bratislavi projekat predstavljala sa kolegom Ilijom Stojanovićem.
Oni su preko interneta uspjeli da organizuju Crow funding kampanja i prikupe više od 100 hiljada dolara za izgradnju sedam Start it centara u Srbiji, odnosno prostore za razmjenu znanja i iskustava u oblasti tehnologije i preduzetništva.
Kukić kaže da nijesu imali novčanu podršku Vlade Srbije, ali jesu pomoć u pripremi projekta za EEPA.
Svake godine raspisuju konkurs i šalju projekte EK
Savjetnica u Ministarstvu privrede Srbije Milica Stanković kazala da je 2009. Srbija pristupila COSME programu (program za konkurentnost malih i srednjih preduzeća) i tokom svih tih godina su sa manje ili više uspjeha nastupali na takmičenju za EEPA. „Imali smo posljednjih par godina uvijek tim u užem izboru.
U Litvaniji 2013. projekat Podrška razvoju ženskog preduzetništva je dobio specijalnu nagradu od EK. Ovo nam je najuspješnija godina do sada.
Srbija je jedina od 31 države koja je imala dva projekta u užem izboru u dvije kategorije i osvojili smo nagradu u kategoriji Podrška razvoju zelenih tržišta i efikasnosti resursa“, navodi Stanković.
Prema njenim riječima, svake godine Ministarstvo privrede je obavezno da raspiše javni poziv sa instrukcijama dobijenim od EK sa uslovima takmičenja, načinom prijavljivanja nacionalnom koordinatoru Srbije.
Komisija Ministarstva donosi odluku o dva nacionalna pobjednika i njihove projekte šalju EK.
Ona je saopštila da je Vlada Srbije za MSP u 2016. opredijelila podršku 16 milijardi dinara, od toga 4,4 milijarde bespovratno. Vlada Srbije je 2016. proglasila godinom preduzetništva.
U CG manji jaz između Vlade i organizacija
Kukić kao prednost prijavjivanja za nagradu EK navodi izgrađivanje kredibiliteta organizacije, posebno što se nijesu dosad oslanjali na donatore.
Smatra da Crna Gora treba da iskoristi prednost što je jaz između državne uprave i organizacija dosta manji u odnosu na Srbiju.
„Učestvovala sam na dva različita projekta koja su se ticala tehnološkog preduzetništva u Crnoj Gori. Na jednom regionalnom panelu ljudi iz Vlade su sjedjeli u publici i postavljali pitanja. U Srbiji se to rijetko dešava, kao da nema međusobnog poštovanja. Mislim da je trebalo neko da dođe u Bratislavu, između ostalog i zato što se mi iz regiona međusobno povezujemo tako da s te strane može da bude zanimljivo, a s druge strane važno je vidjeti šta se dešava na evropskom nivou. Imate sjajne projekte, na čelu sa onim što radi ekipa Digitalizuj.me, Spark.me, oni rade stvari koje su među najboljim u regionu“, rekla je Kukić.
Bonus video:
