Izgradnja prioritetne dionice autoputa Bar-Boljari ima zadovoljavajuću ekonomsku opravdanost, ali ne i finansijsku, zbog nedovoljnog obima saobraćaja, pokazala je Studija izvodljivosti. U Studiji, u koju je časopis Pogled Inženjerske komore Crne Gore imao uvid, navodi se da projekat pokazuje nedovoljnu finansijsku opravdanost zbog nedovoljnog obima saobraćaja na dionici Smokovac-Mateševo i primarno zbog visine kapitalnih ulaganja od čak 19,7 miliona po kilometru puta, zbog izuzetno teške konfiguracije terena. “Smanjenjem troškova kapitalnih ulaganja i troškova održavanja, kao i povećanjem obima saobraćaja, moguće je obezbijediti zadovoljavajuću finansijsku opravdanost projekta za investitora", navedeno je u Studiji. Studiju, koja još nije objavljena, radili su domaći stručnjaci za potrebe Vlade, odnosno kineske Exim banke. Ona je pokazala da je 352 miliona ukupna korist za Crnu Goru, odnosno za toliko je veća korist od troškova koje će Crna Gora imati od izgradnje 41 kilometra autoputa. Ulaganje u izgradnju dionice autoputa u inicijalnom planerskom periodu nema, kako je objašnjeno u Studiji, zadovoljavajuću finansijsku opravdanost, jer je finansijska interna stopa rentabilnosti manja od oportunitetne cijene kapitala, finansijska neto sadašnja vrijednost projekta manja od nula, dok je odnos troškova i koristi (BCR) manji od jedan. “Period povraćaja investicije, koji pokazuje za koliko godina novac uložen u projekat može biti vraćen je 17 godina od početka izgradnje, odnosno 13 godina od početka eksploatacije autoputa”, navodi se u Studiji. U tom dokumentu je navedeno da se iz ugla analiziranih društveno-ekonomskih efekata, koji će se javiti realizacijom te investicije, kao i efekata koji u Studiji nijesu kvantifikovani, nedvosmisleno zaključuje da ta investicija ima svoje puno društveno-ekonomsko i saobraćajno-tehnološko opravdanje. Početak glavnih radova na realizaciji dijela autoputa Bar-Boljare najavljivan je krajem maja ove godine. Ministar saobraćaja i pomorstva Ivan Brajović je saopštio da će radovi početi čim počne da se primjenjuje Zakon o autoputu, koji je u Skupštini usvojen krajem decembra prošle godine. Vlada je u julu 2013. godine prihvatila ponudu Kineske kompanije za telekomunikacije i infrastrukturu (CCCC) i njene kćerke firme China Road and Bridge Corporation (CRBC) za izgradnju prve dionice autoputa Bar-Boljare od Smokovca do Mateševa. Te kompanije su ponudile da prioritetnu dionicu autoputa od Podgorice do Kolašina grade za 809,58 miliona eura. Vlada je krajem oktobra potpisala sa kineskom Exim bankom ugovor o kreditu od oko 687 miliona eura za gradnju dijela autoputa. To je 85 odsto neophodnog iznosa, a preostalih 120 miliona obezbijediće država Crna Gora. Rok otplate je 20 godina, grejs period šest godina, a kamata dva odsto. Prihodi od putarine utvrđeni su na osnovu predviđenog PGDS (prosječan godišnji dnevni saobraćaj) od 2018. do 2047. godine i pretpostavljenih jediničnih cijena za pojedine kategorije vozila. "Orjentacija Evropske unije (EU) je naplata putarine kao najpravedeniji i najefikasiji način finansiranja izgradnje autoputne infrastrukture, saglasno stavu da korišćenu uslugu treba da plaćaju stvarni korisnici, a ne poreski obveznici. Svaki korisnik plaća putarinu shodno stvarno pređenoj kilometraži”, navodi se u Studiji. Prema smjernicima EU, kako se dodaje, preporuka je težiti tom zatvorenom sistemu naplate putarine jer je trenutno najpravedniji sistem za korisnike, ekonomski visoko opravdan, visoko efikasan kao sredstvo sprovođenja saobraćajne politike. U Studiji izvodljivosti prioritetne dionice Smokovac - Mateševo navodi se da su direktne koristi od te investicije, uštede troškova vremena putovanja kao posljedica povećanja operativnih brzina vozila, uštede troškova eksploatacije vozila, uštede troškova saobraćajnih nezgoda i ekološke uštede. “Pored toga, indirektne koristi koje se mogu očekivati kao rezultat realizacije investicije su značajno smanjenje broja saobraćajnih nezgoda, povećanje pristupačnosti teško pristupačnim predjelima, povećanje mobilnosti, značajne demografske promjene, izmijenjeni tržišni uslovi poslovanja i povećanje konkurentnosti preduzeća”, navodi se u Studiji. Indirektne koristi su i olakšan pristup regionalnom tržištu, snižavanje zavisnih troškova nabavke, bolja valorizacija potencijala iz domena poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede, razvoj turizma, povećanje zaposlenosti, bolje iskorišćavanje potencijala Luke Bar i Kontejnerskih terminala i generalnih tereta.
Bonus video:
