Podgoričani Milodarka Novosel i Luka Vukanović, čiju imovinu država namjerava da ekspropriše zbog izgradnje petlje Smokovac na dionici autoputa, uputili su žalbu Ministarstva održivog razvoja i turizma od kojeg traže da poništi rješenje Agencije za zaštitu životne sredine (EPA) kojim je data saglasnost na elaborat procjene uticaja na životnu sredinu (EIA) za prvu fazu izgradnje petlje.
Oni tvrde da je petlja Smokovac prostorno, građevinski i funkcionalno nedjeljiva i da je potrebno uraditi stratešku procjenu uticaja na životnu sredinu (SEA) za cijeli projekat, a ne fazno i da zbog toga treba odbiti rješenje agencije. Saglasnost se odnosi samo na prvi dio petlje, odnosno priključenja magistralnog puta iz Podgorice na autoput. Drugi dio petlje odnosi se na nastavak autoputa - obilaznica oko Podgorice i priključenje Jadransko-jonske brze ceste. Novosel i Vukanović smatraju da će cijela petlja biti mnogo veći zagađivač nego samo prva faza, ali se odobravanjem gradnje prve faze petlje određuje da će tu biti i druga faza petlje.
Najveći dio zemljišta koji od građana treba da se ekspropriše nalazi se na imovini Novoselove i Vukanovića. Njihov advokat Božidar Čarmak za “Vijesti” je kazao da za petlju Smokovac ne postoji SEA koja je krovni dokument i preduslov da se izda građevinska dozvola i započne eksproprijacija.
“Rješenje EPA se odnosi na dio DUP-a “Zlatica - B” Glavni grad Podgorica, a ne na dio detaljnog prostornog plana (DPP) “Bar-Boljare” ili DPP-a “Jadransko-Jonski autoput”. Osim toga, Agencija se u rješenju ne poziva na bilo kakvu stratešku procjenu uticaja na životnu sredinu bilo kog od ova dva autoputa, što znači da je petlja zaseban projekat u odnosu na autoput Bar - Boljare i Jadransko - Jonski autoput. Oba autoputa u svojim DPP-ima grafički su predstavljena bez petlje, potpuno zasebno u granicama planirane trase. Niti je predstavljeno njihovo ukrštanje, niti plan petlje. Dakle, petlja je prikazana u izmjenama DUP-a “Zlatica B” za koje izmjene, odnosno plan petlje nema SEA”, naglasio je Čamrak.
On je kazao da elaborat koji je donijela EPA nije potpun i predstavlja uticaj na životnu sredinu za samo jednu polovinu, odnosno, dio građevinske cjeline petlje Smokovac i da kao takav nije mogao biti odobren.
“Petlja je nedjeljiva građevinska cjelina, bez obzira da li je njena gradnja planirana po fazama ili istovremeno. Zbog tih činjenica nije moguće vršiti procjenu uticaja na životnu sredinu za samo jednu fazu, pa elaborat treba odbiti”, objasnio je Čarmak.
On je dodao i da njegovim klijentima Agencija nije omogućila učešće u postupku izrade elaborata, niti ih je zvala, iako se njihova imena eksplicitno nalaze u elaboratu sa brojevima katarstarskih parcela i fotografijama.
Iz Ministarstva su na pitanje “Vijesti” da li će ukinuti rješenje Agencije, kazali da će “nakon utvrđivanja činjeničnog stanja i sagledavanja svih okolnosti biti donijeto rješenje, o kome će javnost biti obaviještena”.
“Zavisno od veličine, obima i kompleksnosti, nerijetko se dešava da se projekti realizuju fazno. Ako takav projekat podliježe procjeni uticaja životne sredine, isto znači da je potrebno da za svaku građevinsku dozvolu dobije saglasnost na elaborat o procjeni uticaja na životnu sredinu. Saglasnost na elaborat o procjeni uticaja na životnu sredinu je uslov da bi se projekat realizovao, odnosno pristupilo građenju. To znači da, koliko je potrebna dozvola za gradnju, toliko je potrebno i saglasnosti na elaborat o procjeni uticaja na životnu sredinu za one projekte koji podliježu procjeni uticaja”, kazali su u ministarstvu.
Iz tog resora su naveli da će odluku na žalbu donijeti u zakonskom roku od 45 dana od dana prijema žalbe.
Ozon: Računanje zagađenja po fazama je manipulacija
Direktor NVO Ozon Aleksandar Perović kazao je “Vijestima” da su procedure procjene uticaja na životnu sredinu posljednja linija odbrane kada je zaštita životne sredine u pitanju, te da zakonski dozvoljena mogućnost da se fazno realizuju projekti u kontekstu te procedure dodatno je obesmišljavaju jer se kumulativni efekat stavlja u drugi plan, što je apsurdno.
“Ako uz to znamo da se strateškom procjenom uticaja projekta na životnu sredinu ne analiziraju svi detalji, potpuno je jasno da se faznim pristupom ne može na najbolji mogući način poštovati suština ovih procedura. Po nama fazni pristup je primijenjen da bi se manipulisalo negativnim uticajima na životnu sredinu i smanjila vidljivost posljedica koje prate kontroverzne projekte poput autoputa”, kazao je Perović. Prema njegovim riječima, mještani Smokovca i svi koji su zabrinuti oko negativnih uticaja na životnu sredinu projekta izgradnje autoputa su potpuno u pravu i imaju sva zakonska prava da ukazuju na ponižavanje građana i njihovog Ustavom garantovanog prava na učešće u procesu donošenja odluka koje se tiču životne sredine”.
Agencija: Kumulativni uticaj računamo kada bude druga faza
Iz Agencije za zaštitu životne sredine su kazali da je odluka na investitoru da li će izvoditi projekat u cjelini ili po fazama, što zavisi od mnogih faktora.
“U ovom slučaju planirana je izgradnja petlje Smokovac za potrebe povezivanja dionice autoputa Smokovac - Mateševo i planirane Jadransko - Jonske ceste. S obzirom da su radovi na izgradnji dionice Smokovac uveliko u toku, Ministarstvo saobraćaja i pomorstva, kao nosilac projekta, se odlučilo na izgradnju prve faze petlje Smokovac. To da bi se dionica autoputa povezala na postojeći magistralni put i na taj način stavio u funkciju. Imajući u vidu prioritet izgradnje, ministarstvo je sprovelo postupak procjene uticaja i dobilo ekološku saglasnost”, kazali su u Agenciji.
Oni su naveli da će kad se steknu uslovi za izgradnju druge faze petlje, radi priključenja Jadransko –Jonske ceste, sprovesti postupak procjene uticaja u kome će se posebno obratiti pažnja na kumulativni uticaj sa tada već izgrađenom prvom fazom petlje.
Objasnili su da se svi veliki infrastruktruni projekti rade po fazama i da se za svaku sprovodi postupak procjene uticaja, te da ekološka saglasnost nije data za kompletan autoput Bar - Boljare, već za dionicu Smokovac - Mateševo, i u zavisnosti od nastavka izgradnje za svaku dionicu sprovoditi postupak procjene uticaja na životnu sredinu.
Bonus video:
