Sve više turskih državljana dolazi u Crnu Goru gdje otvaraju firme, kupuju nekretnine i nostrifikuju diplome. Advokati i službenici agencija za nekretnine, koji sa njima sarađuju, kazali su “Vijestima” da je većinom riječ o ljudima koji zbog nestabilne političke situacije ili neslaganja sa politikom predsjednika Redžepa Taipa Erdogana napuštaju Tursku.
Podaci iz agencija za promet nekretnina pokazuju da kupci iz ove zemlje igraju već značajnu ulogu na tržištu nekretnina od Kotora, Budve i Petrovca, preko Podgorice, sve do Žabljaka.
Na primjer, Turci su zakupili poznati kafić u centru Petrovca, u Budvi, Podgorici i Kotoru kupili veliki broj stanova i kuća, a u Kotoru (Starom gradu) otvorili radnje za prodaju suvenira. Turcima je navodno i prodat plac površine više od 2.000 kvadrata ispod Savinog kuka na Žabljaku, koji je donedavno bio u vlasništvu jednog crnogorskog biznismena. Na toj lokaciji bi u bliskoj budućnosti trebalo da bude izgrađen novi hotel.
U više od 440 novoosnovanih kompanija u Crnoj Gori tokom 2017, prema podacima iz Centralnog registra Poreske uprave (CRPS), danas su vlasnici državljani Turske ili pravna lica iz te zemlje.
Za samo godinu broj firmi kojima gazduju investitori iz ove zemlje je skoro šestostruko uvećan.
Tokom 2017. godine 441 osnivač iz Turske (438 fizičkih lica i 3 pravna lica) registrovao je privredno drštvo u Crnoj Gori. Poređenja radi, tokom 2016. godine, 76 lica iz Turske, a tokom 2015. godine svega 50 lica obavilo je registraciju novog privrednog društva.
Ukupan broj registrovanih kompanija u zvaničnoj evidenciji Centralnog registra, čiji su osnivači turski državljani, mnogo je veći i iznosi 810 firmi.
“Najveći broj osnivača iz Turske (bez obzira na datum registracije) izvršio je registraciju privrednih društava u Podgorici - 311, Budvi - 282, Tivtu - 83, Kotoru - 39, Ulcinju - 34, Baru - 24, Rožajama - 18, Herceg Novom - 7, Bijelom Polju - 5, Nikšiću - 3, Cetinju - 2, Petnjici i Beranama po jedno”, saopštili su iz Poreske uprave Crne Gore (PU).
Kako “Vijesti” saznaju, najveći broj novih kompanija turski državljani su registrovali za konsalting usluge, građevinske radove i nekretnine, kao i veletrgovinu robom.
“Nisam stekao utisak da se radi o bogatom, već o imućnom srednjem sloju među kojima ima dosta visokoobrazovanih ljudi, muzičara i naučnika. Oni nemaju lijepa očekivanja u vezi sa budućnošću u Turskoj, i strahuju od mogućeg rata”, rekao je “Vijestima” jedan od poznatih advokata iz Budve koji je zahtijevao anonimnost.
Vlasnik Zetagradnje, jedne od najpoznatijih građevinskih kompanija u Podgorici Blagota Radović, kaže da među klijentima ima sve više državljana Turske.
“Od Nove godine, primjetan je, sa njihove strane, rast tražnje za stanovima”, naveo je kratko Radović.
Na pitanje, koliko je državljana Turske posljednjih godinu dana zatražilo nostrifikaciju diplome u Crnoj Gori, iz Ministarstva prosvjete, kojim rukovodi ministar Damir Šehović, su odgovorili da je u posljednjem periodu povećan broj zahtjeva za nostrifikaciju diploma iz Turske.
“Preciznije, u prethodnih nekoliko mjeseci dobijeno je oko 70 zahtjeva za priznavanja. Uglavnom je riječ o fakultetskim diplomama, stečenim na javnim ustanovama visokog obrazovanja”, naveli su iz Ministarstva prosvjete.
Iz tog resora su objasnili “da rješavanje po zahtjevu stranke zavisi od slučaja do slučaja, odnosno svaki zahtjev prolazi prceduru kontrole statusa ustanove i same diplome”.
“Ukoliko je riječ o validnoj diplomi i ustanovi koja je licencirana i akreditovana, Ministarstvo ima obavezu da istu prizna. Podsjećamo da je i skoro 200 crnogorskih studenata u Republici Tuskoj, te da sa ovom zemljom imamo odličnu saradnju u visokom obrazovanju, kao i da je riječ o državi čije su obrazovne ustanove uglavnom visokorangirane”, dodali su iz ministarstva.
Prema njihovim podacima, u prethodnom periodu je oko 100 crnogorskih državljana već završilo studije, a jedan broj zahtjeva je turskih državljana.
“Godišnje imamo preko 2.000 zahtjeva za priznavanje diploma stečenih u inostranstvu”, naveli su iz Ministarstva provjete.
Pojedinačno najveće dvije investicije iz Turske u Crnoj Gori do sada je Toščelikova kupovina imovine bivše nikšićke Željezare, u drugoj polovini 2012. godine za 15,1 milion eura i kupovina kontrolnog paketa bivših Kontejnerskih terminala i generalnih tereta iz Bara, danas, Port od Adria, krajem 2013. godine za 8,08 miliona eura.
Turski NET Holding u okviru kojeg posluje brend Merit, ima ugovore o upravljanju kazinima u crnogorskim hotelima Hilton (Podgorica), Splendid (Bečići) i Avala (Budva).
Priliv doznaka iz Turske tokom 2016. iznosio je oko 2,13 miliona, a u 2017. oko 2,73 miliona eura. Priliv stranih direktnih investicija (SDI) iz ove zemlje, prema zvaničnim podacima Centralne banke, iznosio je u 2016. godini 17,78 miliona, a u 2017. godini 23,8 miliona eura.
Tvrdice u trgovini, dok su Rusi bili široke ruke
Koliko su Turci aktivni na domaćem tržištu nekretnina najbolje pokazuju oglasi za prodaju na najatraktivnijim lokacijama u Glavnom gradu, koji su više nezamislivi bez turske riječi “kiralik” (nuđenje u zakup).
“Oni su sada među glavnim kupcima. Obično u agenciju dođe više njih zajedno (rođaka i prijatelja) i veoma su “teški” u pregovorima oko trgovine. Prave su trvdice u trgovini i sa sjetom se sad svi sjećamo ruskih kupaca, koji su bili široke ruke”, otkrio je jedan od podgoričkih menadžera privatne agencije koja posreduje u trgovini nekretninama.
On tvrdi da Turci sa svojim kupoprodajnim transakcija na tržištu nekretnina u ukupnom broju trenutno učestvuju sa oko 30 odsto.
Ne žele da govore za medije jer se boje svojih službi
Strah od tajnih i poreskih službi Turske jedan je od razloga zašto je teško doći do sagovornika među Turcima, novim stanovnicima u Crnoj Gori, da bliže objasne motive o dolasku u Crnu Goru.
Menadžeri agencija za nekretnine i advokati sa kojima su “Vijesti” razgovarale, to su saopštili, navodeći da oni zbog prirode posla ne žele da otkrivaju identitete svojih klijenata i povezuju nas sa njima.
Iz crnogorskih institucija, “Vijestima” su saopštili da se za podatke o novoosnovanim kompanijama, u vlasništvu turskih državljana u Crnoj Gori, do sada interesovalo samo osoblje Ambasade Turske u Podgorici.
Bonus video:
