Širenje koronavirusa izazvalo je novi talas globalne ekonomske krize. Najznačajniji segmenti koji mogu uticati i na Crnu Goru je drastičan pad broja turističkih putovanja, kao i dodatni pad cijene metala - crnogorskog najznačajnijeg izvoznog proizvoda. Uticaj može imati i nastavak pada eura u odnosu na dolar jer upravo slijede pregovori Vlade o osiguranju dolarskog kredita za auto-put od valutnog rizika. Sve ovo bi moglo ponovo gurnuti u recesiju crnogorsku ekonomiju.
Magazine “Time” juče je objavio analizu u kojoj navodi da je uticaj koronavirusa na svjetsku ekonomiju vrijedan hiljadu milijardi dolara.
“Virus Italiju može da preusmjeri u recesiju koja bi mogla naštetiti i ostatku Evrope”, upozorava “Time”.
Širenje virusa u Evropi u posljednjih nekoliko dana srušilo je indekse evropskih berzi, spustilo kurs eura na najniži iznos u posljednje dvije godine i otkazalo na hiljade avionskih letova.
Pad turističkih putovanja u Aziji od izbijanja epidemije iznosi 60 odsto, što je izazvalo smanjenje broja letova za 70 odsto. BBC u analitičkom tekstu procjenjuje da je dosadašnja šteta u avioindustriji 30 milijardi dolara, ali i da će sa širenjem virusa na Evropu biti veća.
Francuski ministar finansija Bruno le Maire kazao je prije dva dana da zbog širenja virusa na Evropu očekuju pad prometa u turizmu od 30 do 40 odsto. U Francuskoj turizam čini osam odsto BDP-a.
Direktni uticaj turizma na crnogorsku ekonomiju čini 7,5 odsto njenog BDP-a, dok je indirektni uticaj 25 odsto. Ukoliko bi epidemija koronavirusa smanjila turistički promet u Crnoj Gori za 20 odsto, to bi značilo pad ekonomije za četiri do pet odsto i sigurnu recesiju. Plan Vlade je bio da BDP ima rast u ovoj godini od tri odsto.
CNN je juče objavio izjave više analitičara koji očekuju da će širenje virusa gurnuti u recesiju Italiju i Njemačku.
Najjača evropska ekonomija Njemačka je lani imala minimalni ekonomski rast, ali je početkom ove godine pojačan pad u autoindustriji, jer djelove i repromaterijale nijesu mogli da dobijaju iz fabrika u Kini koje su bile zatvorene zbog epidemije. Slično se dešava u auto i mašinskoj industriji i u drugim zemljama. Sve to uticalo je na dodatni pad cijena metala na svjetskim berzama.
Izvoz aluminijuma i čelika iz Crne Gore u prošloj godini je vrijedio 80 miliona eura i već je bio u padu za oko 10 odsto u odnosu na 2018. godinu. Izvoz ovih metala činio je 20 odsto ukupnog crnogorskog izvoza u prošloj godini.
Nikšićka Željezara odavno radi na minimumu, Metalac je ponovo pred stečajem, a Kombinat aluminijuma u problemima zbog novog pada cijene tog metala. Cijena tone aluminijuma od početka godine pala je za dodatnih 100 dolara na 1.675 dolara. Ukoliko bi se ovaj trend nastavio, to bi značilo smanjenje izvoza za dodatnih dva do tri odsto. Od početka nove godine kurs eura prema dolaru pao je sa 1,12 na jučerašnjih 1,08, sa tendencijom daljeg pada ako se nastave ekonomski problemi u evropskoj ekonomiji. Ova vijest je loša za Crnu Goru koja 22 odsto javnog duga ima u dolaru.
Iz Vlade su ranije najavili da bi osiguranje kredita za auto-put od 944 miliona dolara, moglo biti ugovoreno u martu ove godine. Kada je kredit uzet u oktobru jedan euro je bio 1,27 dolara, a sada je 1,08, odnosno u trenutku uzimanja kredit je vrijedio 743 miliona eura, a sada je 874 eura. Iz Ministarstva finansija do sada nijesu saopštavali koliko bi osiguranje kredita od valutnog rizika moglo da dodatno košta državnu kasu, osim da je riječ o značajnom trošku.
Siguran znak da investitori nemaju dovoljno povjerenja u oporavak berze i tržište valuta je izraženi rast cijene zlata proteklih dana. Samo u proteklih pet dana vrijednost unce zlata (31 gram) povećana je sa 1.600 na 1.675 dolara. Dragocjeni metali u periodu krize su najsigurnija luka za novac.
Bonus video:
