Profesor na budvanskom Fakultetu za biznis i turizam iz oblasti upravljanja krizom i rizikom, dr Ivo Županović ocijenio je da bi smanjenje stope poreza na dodatu vrijednost (PDV) sa 21 na sedam odsto trebalo produžiti na još godinu.
U okviru paketa državne podrške za saniranje posljedica korona krize je i niži PDV za hranu i dio pića u ugostiteljskim objektima na godinu, odnosno do septembra iduće godine.
Županović je ukazao da treba sagledati da li treba produžiti mjeru državne pomoći za plate, koje ističu u septembru i u kom iznosu bi to moglo biti, naglašavajući da subvencionisanje zarada doprinosi tekućoj likvidnosti turističkih kompanija i ukupne supstance.
Vladin treći paket mjera podrške turističkom sektoru Županović je kazao da može komentarisati sa aspekta održavanja likvidnosti turističkog sistema, pokrića neophodnih i neizbježnih operativnih troškova, ali i sa aspekta stimulacija kada je u pitanju pokretanje turističkog prometa.
Olakšice
„Kada su u pitanju kreditni aranžmani i uvođenje grejs perioda do 24 mjeseca, tokom kojeg će se subvencionisati kamata u punom iznosu, u tom periodu, kao i paraleno sa tim reprogram istih, mislim da će to biti značajna olakšica pogotovo za one kompanije koje su usred određenog investicionog ciklusa ili koje su tek počele sa radom i očekuju pozitivan cash flow koji bi im omogućio povrat kredita u definisanom roku. Isto mislim kada su u pitanju krediti za likvidnost, odnosno subvenciju 80 odsto kamate, a najviše do 3 odsto kamatne stope, tokom trajanja grejs perioda. U domenu fiskalne politike, adekvatna stimulativna mjera je i smanjenje PDV-a na 7 odsto, za kojom su posegle i određene evropske destinacije, gdje ne dominira sektor turizma, ali su prepoznale navedene mjeru kao jednu od krucijalnih. Oprezno sagledavajući održivost javnih finansija u narednom periodu sa jedne strane, ali i različite scenarije perioda oporavka svjetske i evropske ekonomije na nivo prije pandemije kovid-19, koji će se reperkuirati i na crnogorsko turističko tržište (posljednje istraživanje od 6. jula ove godine od strane Mc Kinsey u saradnji sa Oxford Economicsom opservira čak pet mogućih scenarija), smatram da bi navedenu mjeru eventualno trebalo produžiti na još godinu dana“, rekao je Županović “Vijestima”.
Značaj subvencija
Kada je u pitanju subvencionisanje zarada u turizmu i ugostiteljstvu i javnom prevozu putnika u drumskom saobraćaju, Županović smatra da ta mjera doprinosi tekućoj likvidnosti turističkih kompanija i održanja ukupne supstance tih kompanija.
„Jer, smatram da je u ovom periodu najbitnije sačuvati ukupnu supstancu kompanije i pritom ne mislim samo na nekretnine istih, već primarno na ljudske resurse zaposlene u turizmu. U skladu sa impaktima turističkog prometa u julu, avgustu i septembru, biće potrebno već krajem navedenog kvartala sagledati da li istu treba produžiti i u kom iznosu, opet u odnosu na ukupnu održivost javnih finansija. Mišljenja sam da je potrebno dodatnim dokumentom, što je Vlada i najavila, izuzetno precizno definisati mjeru koja se tiče podrške izdavaocima privatnog smještaja, što u konačnici može rezultirati još jednim pozitivnim efektom, a to je adekvatnija inventarizacija i registracija privatnog smještaja. Posebno značajnim smatram subvencije za turoperatere koje bi bile obezbijeđene za organizovane dolaske turista koji se zadržavaju u Crnoj Gori najmanje sedam dana za 2020. i 2021. godinu, iz razloga što su kompanije koje su dio distributivnih kanala i koje se bave organizovanim turističkim prometom najviše pogođene ovom situacijom. Kao i u vezi sa prethodnom mjerom, kriterije je potrebno posebno definisati“, naglasio je Županović.
Šta nakon ljeta
Upitan šta očekuje nakon sezone - da li će turistički sektor uspjeti da “prebrodi” zimu i spreman dočeka narednu sezonu, Županović je kazao da je na to pitanje teško dati odgovor.
"Mislim da će navedeno prevashodno zavisiti od epidemiološkog stanja na globalnom nivou, kako na sadašnjim i potencijalnim emitivnim tržištima, tako i u Crnoj Gori. Navedeno će opredjeljivati dalje ekonomske i mjere vezane samo za sektor turizma. Do trajnog rješenja pandemije u zdravstvenom smislu, poput pronalaska vakcine, mišljenja sam da veća pažnja će biti usmjerena ka individualnom turističkom prometu, a da će i dalje u problemu biti kompanije koje participiraju u organizovanom turističkom prometu, bilo kao dio distributivnih kanala, bilo kao smještajni kapaciteti koji se oslanjaju na iste“, kazao je Županović.
Dodao je da u ovom periodu očekuje i “značajniju volatilnost cijena, što će predstavljati dodatnu komponentu rizika”.
„Ovaj period treba iskoristiti za stvaranje preduslova, dominantno koristeći alate elektronskog marketinga, za veću disperziju postojećih emitivnih tržišta i involviranje onih koja imaju adekvatan diskrecioni dohodak, a koja nisu značajnije participirala u ukupnom turističkom prometu do sada, što će u nekom srednjem roku omogućiti relaksaciju u odnosu na sadašnji fokus na postojeća tržišta“, poručio je Županović.
U junu za 91,4 odsto noćenja manje nego istog mjeseca lani
U Crnoj Gori je u junu, u kolektivnom smještaju ostvareno 16,66 hiljada dolazaka turista - 89,6 odsto manje u odnosu na isti prošlogodišnji period, preliminarni su podaci Monstata. U junu je bilo 56,84 hiljade noćenja turista, što je 91,4 odsto manje u odnosu na uporedni period. Od ukupnog broja noćenja, većinu su ostvarili domaći gosti, a ostatak od 35,8 odsto strani turisti. Kolektivni smještaj se odnosi na hotele, odmarališta, pansione, motele, turistička naselja i hostele. Ne uključuje individualni, takozvani privatni smještaj - smještaj u kućama i sobama za iznajmljivanje, kao i u apartmanima.
Bonus video:
