Pisana izjava poslodavca o razlogu smanjenja zarade, izvod iz banke i platne liste su dokumenti koje građani kojima su niže plate zbog posljedica pandemije koronavirusa dostavljaju bankama radi restrukturiranja kredita, odnosno otplate obaveza na duži rok od ugovorenog.
To dovodi do umanjenja ukupne mjesečne rate, ali produženje roka otplate znači i veći iznos ukupne kamate koju banka ubira.
Uslovi
Odlukom Centralne banke (CBCG), koja je stupila na snagu 6. novembra, banke su dužne da građanima kojima je zbog uticaja pandemije na poslovanje njihovih poslodavaca smanjena zarada za najmanje 10 odsto, na lični zahtjev, odobre restrukturiranja kredita, u smislu produžetka roka otplate.
Za osobe čija je neto zarada prije smanjenja bila 550 eura (što je nešto više od prosječne zarade u Crnoj Gori) ili više, restrukturiranje dobija ako je, nakon smanjenja zarade i plaćanja rate za kredit, ostao raspoloživi iznos manji od 220 eura (što je na nivou minimalne zarade u zemlji).
Za tu kategoriju će se produžiti rok otplate kredita tako da iznos neopterećenog dijela zarade, nakon izmjene plana otplate, ne bude manji od 220 eura.
“Svi građani, korisnici kredita, kojima je kao posljedica negativnog uticaja epidemije zarazne bolesti kovid-19, od 31. marta godine ili kasnije smanjena neto zarada za najmanje 10 odsto, imaju pravo da od banke zahtjevaju promjenu plana otplate kredita, produženjem roka otplate kredita”, navodi CBCG u uputstvu za sprovođenje odluke o restrukturiranju.
Očekivanje je da banka i klijent mogu ugovoriti neku drugu olakšicu, imajući u vidu da značajno produženje roka otplate znači i veći iznos ukupne kamate koju korisnik treba da plati tokom otplate kredita, navodi CBCG
Ako neko ima i sudužnika za kredit i ako je sudužniku smanjena plata ili je ostao bez posla zbog pandemije koronavirusa, banka prilikom ocjene ispunjenosti uslova za restrukturiranje kroz produženje roka otplate radi kalkulaciju smanjenja ukupnih prihoda dužnika i sudužnika.
Iz CBCG su objasnili da ako smanjenje ukupnih prihoda dužnika i sudužnika iznosi preko deset odsto zajedničkih prihoda iz prethodnog perioda banka mora restukturirati kredit.
Navode da ne postoji ograničenje za koliko se mora produžiti rok otplate da bi visina neopterećenog dijela neto plate bila u skladu sa iznosima definisanim odlukom.
Preporuka za olakšice
“Međutim, imajući u vidu da bi značajnije smanjenje neto zarade moralo da rezultira i značajnijim produženjem roka otplate, očekivanje je da banka i klijent mogu ugovoriti neku drugu olakšicu u otplati, imajući u vidu da značajno produženje roka otplate znači i veći iznos ukupne kamate koju korisnik treba da plati tokom otplate kredita”, piše u uputstvu.
Iz CBCG su objasnili da banka neopterećeni dio zarade računa tako što od neto plate odbija sve rate po osnovu uzetih kredita, uključujući i mjesečno plaćanje polise osiguranja koje služe kao kolaterali po osnovu uzetih kredita.
U odbitne stavke prilikom računanja neopterećenog dijele neto zarade ne treba uključivati i obaveze po drugom osnovu, uključujući rate koje poslodavac ili banka odbija korisniku kredita po osnovu kupovine robe na odloženo plaćanje, plaćanje registracije automobila na rate i slično.
Krediti kod više banaka
“Obje kategorije korisnika kredita, sa neto zaradom od 550 eura ili više ili manjom od ovog iznosa, ako ispunjavaju uslove za restrukturiranje, a imaju kredite kod više banaka u cilju ostvarenja očuvanja neopterećenog dijela zarade to pravo moraju da ostvare kod svake od banaka kod koje imaju kredite. Korisnik koji restrukturira kredit kod više banaka, istovremeno dostavlja svima jedinstven zahtjev za restrukturiranje, u kojem navodi iznose smanjenja mjesečnih rata koje želi da ostvari kod tih banaka, vodići računa da ukupno umanjenje bude u nivou umanjenja na koje ima pravo u skladu sa odlukom. Ovo se odnosi i na kredite koje su odobrile mikrokreditne finansijske institucije”, pojašnjeno je u uputstvu Centralne banke Crne Gore.
Koje troškove da preuzme banka
CBCG je objasnila da sve troškove u vezi sa uspostavljanjem novog plana otplate kredita (obrada kredita, zaključivanje aneksa ugovora o kolateralu, ovjera ugovora...) snosi banka.
“Ako je ugovorom o kolateralu definisano da se njegovo važenje vezuje za određeni datum, a ne konačnu otplatu kredita, sve troškove aneksiranja ugovora o kolateralu snosi banka. Isto se odnosi i na trošak produženja ugovora o osiguranju koji služi kao kolateral po kreditu. Da li će banka aneksirati ugovor o kolateralu o svom trošku, zavisi od sklonosti banke ka preuzimanju rizika, odnosno od internih politika kojima se definiše način obezbjeđivanja potraživanja”, kazali su u CBCG.
Korisnik kredita koji namjerava da ostvari pravo na produženje roka otplate, dužan je da dostavi banci, u elektronskoj ili pisanoj formi, zahtjev za izmjenu plana otplate kredita.
Banke su u obavezi da na veb stranicama objave bliže uslove za prijavljivanje i da najkasnije u roku od 15 dana od prijema zahtjeva za produženje roka otplate, sprovedu sve što je potrebno za izmjene, uključujući i zaključivanje aneksa ugovora.
Bonus video:
